BEŞ BÜYÜK KİŞİLİK ÖZELLİĞİNİN SANAL KAYTARMA DAVRANIŞI VE İŞ PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: OTEL İŞLETMELERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 37 - 56, 30.07.2020

Çağla Aslı Gülduran , Nilüfer Şahin Perçin

Öz

Bu çalışmanın amacı,
otel işletmelerinde işgörenlerin kişilik özelliklerinin sanal kaytarma
davranışı ve iş performansı üzerine etkisini incelemektir. Veriler,
Marmaris/Muğla 3,4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde çalışan 392 otel çalışanı
ile anket aracılığıyla toplanmıştır. Basit ve çoklu doğrusal regresyon analizi
ve korelasyon analizi uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, kişilik
özelliklerinin, ciddi sanal kaytarma aktiviteleri ve çalışanların iş
performansı üzerinde etkisi olduğu bulunmuştur. Uyumluluk özelliğinin ciddi
sanal kaytarma üzerinde negatif etkisi bulunurken, yeni deneyimlere açıklık
özelliğinin ciddi sanal kaytarma üzerinde pozitif etkisi olduğu bulunmuştur.
Aynı zamanda, dışa dönüklük, açıklık ve sorumluluk alt boyutlarının iş
performansı üzerinde pozitif etkisi olduğu bulunmuştur. Son olarak sanal
kaytarmanın iş performansı üzerinde etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanal kaytarma, İş Performansı

Kaynakça

• Afacan, Fındıklı, M. (2016), Sanal Kaytarma ve İş Performansı İlişkisi: Sağlık ve Tekstil Sektörü Çalışanlarının Karşılaştırılması, International Journal of Social Inquiry, 9(1), ss.33-62.Anandarajan ve diğ. (2004), A Multidimensional Scaling Approach to Personal Web Usage in the Workplace. Anandarajan, M., ve Simmers, C. A. (Ed.), Personal Web Usagein the Workplace: A Guide to Effective Human Resources Management, (s.61-78), London: Information Science Publishing.
• Anderson, G.,ve Viswesvaran, C. (1998), An Update of The Validity of Personality Scales In Personnel Selection: A Meta-Analysis of Studies Published After 1992. In 13th Annual Conference of the Society of Industrial and Organizational Psychology, Dallas.
• Arık, M. (2016), Eğitim Fakültelerinde Çalışan Öğretim Elemanlarının Sanal Kaytarma Düzeylerinin Yordayıcısı Olarak Örgüt İklimi: İstanbul İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Barrick, M.R., Mount, M.K., Judge, T.A. (2001), Personality and Performance at the Beginning of the New Millennium: What Do We Know and Where Do We Go Next? International Journal of Selection and Assessment, 9(2), ss.9-30. Blanchard, A.L. ve Henle, C.A. (2008), Correlates of Different Forms of Cyberloafing: The Role of Norms and External Locus of Control, Computers in Human Behavior, 24(3), ss.1067–1084.
• Blau, G., Yang, Y. ve Ward-Cook, K. (2006), Testing a Measure of Cyberloafing. Journal of Allied Health, 35(1), ss. 9-17.
• Borman, W. C. (2004), The Concept of Organizational Citizenship, Current Directions in Psychological Science, 13(6), ss. 238-241.
• Bozkurt, Y. (2018), Genç Erişkinlerde Pozitif ve Negatif Rol Modellerin Beş Büyük Kişilik Faktörü Kapsamında İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Burger, J.M. (2006), Kişilik, çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu, İstanbul: Kaktüs Yayınları.
• Çınar, O, ve Karcıoğlu, F. (2015), The Relationship Between Cyberloafing and Organizational Citizenship Behavior: A Survey Study in Erzurum/ Turkey, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 207, ss. 444 – 453.
• Çivilidağ, A. (2017), İş Yaşamında Sanal Kaytarmanın Kişilik ve Bazı Demografik Değişkenlerle İlişkisinin İncelenmesi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(2), ss. 249-270.
• Çöl, G. (2008), Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1) 2008, ss.35-46.
• Doorn, O.N. (2011), Cyberloafing: A Multi-Dimensional Construct Placed In A Theoretical Framework. Master Thesis, BSc Industrial Engineering and Management Science, Eindhoven University of Technology, The Netherlands.
• Gerber, S. B. ve Finn, K.V. (2005), Using SPSS for Windows: Data Analysis and Graphics (Second Ed.), NY: Springer.
• Gültaş, İ. ve Tüzüner, V.L. (2017), Verimlilik Karşıtı İş Davranışlarının Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Bilişsel Yetenek ile İlişkisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(1), ss.47-61.
• Hogan, J. ve Holland, B. (2003), Using Theory to Evaluate Personality and Job-Performance Relations: A Socioanalytic Perspective, Journal of Applied Psychology, 88(1), ss.100–112.
• Hurtz, G.M. ve Donovan, J.J, (2000), Personality and Job Performance: The Big Five Revisited. Journal of Applied Psychology,85(6), ss.869–879.Jandaghi, G., Alvani, S.M., Matin, H.Z., Fakheri, S. (2015), Cyberloafing Management in Organizations, Iranian Journal of Management Studies (IJMS), 8(3), ss.335–349.
• Jia, R. ve Jia, H.H. (2015), An Individual Trait-based Investigation of Employee Cyberloafing, Journal of Information Technology Management, XXVI(1), ss.58–71.John, O.P., Srivastava, S. (1999), The Big Five Trait Taxonomy: History, Measurement, and Theoretical Perspectives. Handbook of Personality: Theory and Research, 2(510), ss.102–138.
• Krishnan, S., Lim, V.K.G. ve Teo, T.S. (2010), How Does Personality Matter? Investigating the Impact of Big-Five Personality Traits on Cyberloafing, International Conference on Information Systems 2010 Proceedings, ss.1–16.
• Kurt, E. (2013), Algılanan Sosyal Destek ve İş Performansı İlişkisinde İşe Bağlılığın Aracı Etkisi: Turizm İşletmelerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Kuşluvan, S. C. ve Eren, D. (2011), “İşgörenlerin Kişilik Özelliği Olarak Hizmet Verme Yatkınlığı ve Ölçümü: Bir Literatür Taraması”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22( 2), Güz, ss.139-153.
• Lim, V.K.G. (2002), The IT Way of Loafing on the Job : Cyberloafing, Neutralizing and Organizational Justice, Journal of Organizational Behavior, 23(l), ss.675–694.
• Malhotra, S. (2013), Cyberloafing – A Holistic Perspective, Episteme: An Online Interdisciplinary, Multidisciplinary & Multi-Cultural Journal, 2(3), ss.1–13.
• McCrae, R.R., Costa, P.T., Kay, G. (1995) Persons, Places, and Personality: Career Assessment Using the Revised NEO Personality Inventory, Journal of Career Assessment.3-2, ss.123-139.
• McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1999). A Five-Factor Theory of Personality, Handbook of Personality: Theory and Research, 2, ss.139-153.
• Nunnally, J.C. ve Bernstein, I.H. (1994) Psychometric Theory (Third Ed.), New York: McGraw-Hill Inc.
• Öcel, H. ve Aydın, O. (2010), Adil Dünya İnancı ve Cinsiyetin Üretim Karşıtı İş Davranışları Üzerindeki Etkisi, Türk Psikoloji Dergisi, 25(66), ss.73–83.
• Örücü, E. ve Aksoy, M. (2018), Sanal Kaytarma ve Beş Büyük Kişilik Özelliği Arasındaki İlişkiye Yönelik bir Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 30, ss.265-282.
• Örücü E, Yıldız, H. (2014), İşyerinde Kişisel İnternet ve Teknoloji Kullanımı : Sanal Kaytarma. Ege Akademik Bakış, 14(1), ss.99–114.
• Özdamar, K. (2001), Paket Programlar ve İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler), (4. Baskı), Eskişehir: Kaan Yayınları.
• Özkalp, E., Aydın, U. ve Tekeli, S. (2012), Sapkın Örgütsel Davranışlar ve Çalışma Yaşamında Yeni̇ Bir Olgu: Sanal Kaytarma (Cyberloafing) ve İlişkilerin Etkileri̇, Çimento Endüstrisi ve İşverenleri Sendikası, ss.18–33.
• Salgado, J.F. (1997), The Five Factor Model of Personality and Job Performance In The European Community, Journal of Applied Psychology, 82(1), ss.30-43.
• Sevi, E.S. (2009), Psikobiolojik Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kuramı: Mizaç ve Karakter Envanteri (TCI) ile Beş Faktör Kişilik Envanterinin (5FKE) Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik (Uygulamalı) Psikoloji Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Sezici, E. (2015), Üretkenlik Karşıtı İş Davranışları Üzerinde Kişilik Özelliklerinin Rolü, International Journal of Economic and Administrative Studies, (7/14), ss.1–22.
• Tan, M. ve Demir, M. (2018), İş Görenlerin Kişilik Özelliklerinin Sanal Kaytarma Davranışı Üzerindeki Etkisi, Journal of Tourism Theory and Research, 4(1), ss.40-56.
• Taştemur, B. (2018), Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Algılanan İş Performansı Üzerindeki Etkisinde Psikolojik Sermayenin Aracı Rolü: Özel Sektör Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Taymur, I. ve Turkcapar, M.H. (2012), Kişilik: Tanımı, Sınıflaması ve Değerlendirmesi, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 4(2), ss.154-177.
• Weinstein, T. A. R., Capitanio, J. P. ve Gosling, S. D. (2008), Personality in Animals. İçinde John, O. P., Robins, R. W. ve Pervin, L.A. (Editörler), Handbook of Personality: Theory and Research, (ss. 328- 350), New York: The Guilford Press.
• Whitty,M.T ve Carrb, A. N.(2006), New Rules in The Workplace: Applying Object-Relations Theory to Explain Problem Internet and E-mail Behaviour In The Workplace, Computers in Human Behavior, 22, ss.235–250.
• Yazgan, İ. B. ve Yerlikaya, E.E. (2012), Kişilik Kuramları, Ankara: Pegem Akademi.
• Yelboğa, A. (2006), Kişilik Özellikleri ve İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, “İş, Güç” Endiüstri İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), ss.196–204.Yıldız, H., Yıldız, B. ve İyigün, N.Ö. (2014), Psikolojik Sözleşme Algısının Sanal Kaytarma Davranışları Üzerindeki Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, ss.147-165.
• Yılmaz, H.U., Yılmaz, A. ve Çelik, A. (2014), Algılanan İşe Adanmışlığın Sanal Kaytarma Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Selçuk Üniversitesi Örneği, Örgütsel Davranış Kongresi.
• Yılmaz, A. ve Tanrıverdi H., (2017), Aşçıların Örgütsel Destek Algısının İş Performansı Üzerine Etkisinde İş Ortamı Niteliğinin Aracılık Rolü, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5/3, ss.32-52