INVESTIGATION OF THE EFFECT OF SOCIAL RESPONSIBLE CONSUMPTION ON ENVIRONMENTAL CONSUMPTION

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 77 - 88, 30.07.2020

Niyazi Gümüş , Şükran Karaca

Öz

Global problems such as the decrease in natural resources, global warming and climate change are among the most important common issues that have occupied the agenda of humanity in recent years. The urban lifestyles of the modern individual involve the daily use of a large number of products. However, few people are concerned about how these products are produced and which environmental and socio-economic impacts occur in this process. On the other hand, millions of consumers do not pay attention to the reuse or recycling of the products they use when they no longer need them. However, when buying and using a product for today's modern individual, it is important to consider all product-related impacts, such as the consumption of natural resources, negative ecological impacts, environmental degradation, climate change, and financial environmental costs within the framework of a life cycle perspective. Otherwise, these environmental impacts can cause serious harm to both people and society. Therefore, it is expressed as a social responsibility movement that people consume their consumption considering the environment. The aim of this study is to examine the effect of socially responsible consumption on environmental consumption. Data were collected by using face-to-face questionnaire technique with 398 people who were determined by sampling method. As a result of the research; It was concluded that social and economic support dimension had an effect on environmental anxiety, social support dimension had an effect on environmental awareness, but economic support dimension had no effect.

Anahtar Kelimeler

Environmental consumption, social responsible consumption, sustainable consumption

SOSYAL SORUMLU TÜKETİMİN ÇEVRECİ TÜKETİME ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Öz

Doğal kaynakların giderek azalması, küresel ısınma, iklimlerin değişmesi gibi küresel sorunlar, son yıllarda insanlığın gündemini meşgul eden en önemli ortak konular arasındadır. Modern bireyin kentsel yaşam biçimleri, çok sayıda ürünün günlük olarak kullanılmasını içermektedir. Ancak az sayıda insan bu ürünlerin nasıl üretildiğini ve bu süreçte hangi çevresel ve sosyo-ekonomik etkilerin meydana geldiğine kafa yormaktadır. Buna karşılık milyonlarca tüketici kullandıkları ürünlere artık ihtiyaç duymadıklarında bu ürünlerin yeniden kullanılabilir olmasına ya da geri dönüştürülmesine dikkat etmemektedir. Bununla birlikte günümüz modern bireyi için bir ürünü satın alırken ve kullanırken, bir yaşam döngüsü perspektifi kapsamında doğal kaynakların tüketimi, olumsuz ekolojik etkiler, çevresel bozulma, iklim değişikliği, finansal çevresel maliyetler gibi ürün ile ilgili tüm etkileri düşünmek önemlidir. Aksi takdirde bu çevresel etkiler hem insanlara hem de topluma ciddi zararlar verebilmektedir. Dolayısıyla insanların tüketimlerini çevreyi göz önünde bulundurarak yapmaları bir sosyal sorumluluk hareketi olarak ifade edilmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı sosyal sorumlu tüketimin çevreci tüketime etkisini incelemektir. Araştırma kapsamında Sivas ilinde yaşayan, kolayda örnekleme metoduyla belirlenen 398 kişiyle yüz yüze anket tekniği kullanılarak veriler toplanmıştır. Araştırma sonucunda; çevresel kaygı üzerinde sosyal ve ekonomik destek boyutunun etkisinin olduğu ve çevresel bilinç üzerinde sosyal destek boyutunun etkisinin olduğu; ancak ekonomik destek boyutunun etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevreci tüketim, sosyal sorumlu tüketim, sürdürülebilir tüketim

Kaynakça

• Alnıaçık, Ü. (2010). Çevreci Yönelim, Çevre Dostu Davranış Ve Demografik Özellikler: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10 (20), 507-532.
• Ay, Ufuk. (2017). Çevreci Tüketim Davranışlarının Değer-İnanç-Norm Kuramı Temelinde İncelenmesi. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, Cilt 9 Sayı 1, Haziran 2017, 1-33.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. 12. Baskı. Pegem Yayıncılık, Ankara Çabuk, S. ve Nakıpoğlu, B. (2003). Çevreci Pazarlama ve Tüketicilerin Çevreci Tutumlarının Satın Alma Davranışlarına Etkileri ile İlgili Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(12), 39-54. Çelik, H., Bengül, S. S. ve Acarer, T.(2019). Çevreci Satın Alma Eğilimini Etkileyen Faktörler: İç Ve Dış Cephe Boyalarını Satın Alma Bağlamında Bilecik İlinde Bir Uygulama. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 24, 349-383.
• Dursun, İnci, Kabadayı, Ebru Tümer, Tuğer, Ahmet Tuğrul (2016). Sorumlu Tüketim: Neden? Nasıl? Tüketici Yazıları (V) (Ed. Prof. Dr. Müberra Babaoğul Prof. Dr. Arzu Şener Dr. Esna Betül Buğday). Hacettepe Üniversitesi Tüketici-Pazar-Araştırma-Danışma Test ve Eğitim Merkezi.
• Dursun, İ., Tümer Kabadayı, E. & Tuğer, A. T. (2018). “Çevreci Tüketim Davranışı: Boyutları ve Ölçümü”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 42-66.
• Hayta, A.B. (2009). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (3), 143-151.
• Kalafatis S, Pollard M, East R. ve Tsogas M. (1999). Green Marketing and Ajzen’s Theory of Planned Behaviour: A Cross-Market Examination. Journal of Consumer Marketing, 16(5): 441–460.
• Kim, H-S. ve Damhorst, M. L. (1998). Environmental concern and apparel consumption. Clothing and Textiles Research Journal, 16(3), 126-133.
• Kim, Y., ve Choi, S. M. (2005). Antecedents of Green Purchase Behavior: An Examination of Collectivism, Environmental Concern, and PCE. Advances in Consumer Research, 32, 592-599.
• Kotler, P.(2000). Marketing Management: The Millennium Edition Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Kükrer, Özlem. (2012). Tüketicilerin Çevresel Sorumluluklarının Yeşil Reklamlara Yönelik Tutumlarına Etkisi: Eskişehir Örneği. Journal of Yasar University, 26(7) 4505 – 4525
• Mohr, L.A. Webb, D.J. and Harris. K.E. (2001)Do consumers expect companies to be socially responsible? The impact of corporate social responsibility on buying behavior. Journal of Consumer Affair, 35(1), 45-72.
• Nakıboğlu, Burak. (2007). Tüketimin Çevreci Boyutu: Çevreci Tutum Ve Davranışlara Göre Pazar Bölümlemesi Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 423-438
• Özdamar, K. (1999) Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 1. Kaan Kitabevi, Eskişehir
• Özdemir, H.Ö., Karaarslan, M.H. ve Altuntaş, B. (2010). Tüketicilerin Çevreci İşletmelere Ve Ürünlere Karşı Tutumları: Ankara, İstanbul Ve Kırşehir İllerinde Bir Uygulama. e-Journal of New World Sciences Academy, Social Sciences, 5 (4), 353-366.
• Roberts, J. A. (1993) Sex differences in socially responsible consumers' behavior. Psychological Reports, 73(1), 139–148.
• Roberts, J.A. (1995). Profiling levels of socially responsible consumer behavior: a cluster analytic approach and its implications for marketing. Journal of Marketing Theory and Practice, 3(4), 97–117.
• Saruhan, Ş. C. Ve Özdemirci, Ata (2011). Bilim, Felsefe ve Metodoloji, Beta Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• Tuğer, A, Dursun, İ, Tümer Kabadayı, E. (2018). Çevreci Tüketim Davranışı: Etkili Faktörler ve Teorik Açıklamalar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (4), 2978-3007.
• Webster, Frederick (1975). Determining The Characteristics Of The Socially Conscious Consumer. Journal of Consumer Research, 2 (3), 188-196.
• Webb, D.J. Mohr, L.A. and Harris. K.E. (2008) A re-examination of socially responsible consumption and its measurement. Journal of Business Research, 61, 91-98.
• www.tuik.gov.tr.(2018). Temel İstatistikler, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim tarihi: 10.09.2019) Yüce, Alparslan. (2013). Kollektivist Kültür Değerinin Sosyal Sorumlu Tüketim Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17 (2), 275-291