ДЮЗДЖЭ УНИВЕРСИТЕТЫМ АДЫГАБЗЭМ ИЕГЪЭДЖЭН ЗЭРЭЩЕКIОКIЫРЭМ ЕПХЫГЪЭ IОФЫГЪОХЭР

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: Özel Sayı, 49 - 60, 09.12.2024

Susana Shkhalakhova

https://doi.org/10.55179/dusbed.1580529

Öz

ДЮЗДЖЭ УНИВЕРСИТЕТЫМ АДЫГАБЗЭМ ИЕГЪЭДЖЭН ЗЭРЭЩЕКIОКIЫРЭМ ЕПХЫГЪЭ IОФЫГЪОХЭР

Öz

Çerkes diasporasının temsilcileri, dünyanın hemen tüm ülkelerinde yaşamaktadır ve en büyük diaspora Türkiye Cumhuriyeti'nde bulunmaktadır. Türkiye'deki Adıge topluluğu, dillerini kaybetmeye başlamış durumda ve genç nesil büyük ölçüde miras dillerini hiç bilmiyor. Bu nedenle, 2013-2014 akademik yılında Düzce Üniversitesi’nde Kafkas Dilleri ve Kültürleri Bölümü’nün kurulmuş olması önemlidir. Çerkesçe’yi (Adıge) yabancı dil olarak öğretmek, henüz belirlenmiş öğretim kuralları bulunmadığından, öğretim özelliklerine özel dikkat gerektiren karmaşık, çok yönlü bir süreç gerektiren yeni bir olgudur. Bu zorlukla, Düzce Üniversitesi’nde Kafkas Dilleri ve Kültürleri Bölümü’nü kurduğumuzda ve Çerkes (Adıge) dilini incelemeye başladığımızda karşılaştık. Türkçe konuşan öğrencilere ders verirken, Çerkes (Adıge) dilinin kendine özgü yapısının ve özellikle fonetiğinin öğretim yöntemi olarak özel teknikler gerektirdiğini dikkate almanın önemi ortaya çıktı. Çerkes (Adıge) dilini öğrenmenin temel bir yönü, okuma ve yazma öğretmeyi içerir. Bu çalışmanın önemi, Çerkes (Adıge) dilini öğretme ve öğrenmenin nesnel ilkelerini tanımlayan bütünleşik bir yaklaşımın olmamasından kaynaklanmaktadır. Dilin birincil iletişim aracı olmadığı durumlarda metodolojik yaklaşımları uyarlama ihtiyacı ortaya çıkar. Öğrencilerin sınıf dışında genellikle dil pratiğinden yoksun olması nedeniyle okuma ve yazma öğretiminde zorluklar oluşur. Bu çalışmanın amacı, Türkçe konuşan öğrencilerin okuma ve yazmada karşılaştıkları temel zorlukları belirlemek, yaygın yazım hatalarını analiz etmek, Türk dilinin bu süreçler üzerindeki etkisini ele almak ve öğretim yöntemlerini iyileştirmek için metodolojik öneriler geliştirmektir.

Anahtar Kelimeler

Çerkes (Adıge) dili, Çerkes dilinin öğretimi, Çerkesçe okuma ve yazma.

Kaynakça

• Вагнер, В. (2001). Методика преподавания русского языка англоговорящим и франкоговорящим на основе межъязыкового сопоставительного анализа. Москва: Гуманитарный издательский центр ВЛАДОС.
• Гениш, Э. (2008). Грамматика турецкого языка. Москва: Издательство ЛКИ.
• Къуекъо, А. С. (2006). Хэхэс адыгэмэ яжабз. Псалъ, 5(8), 36-39.
• Общеевропейские компетенции владения иностранным языком: изучение, преподавание, оценка (2003). Перевод с англ. Под общ. Ред. К.М. Ирисхановой. Московский государственный лингвистический университет (русская версия). https://studfile.net/preview/7863135/
• Панеш, Н.А. (2000). Взаимосвязанное обучение русскому и адыгейскому языкам средних специальных и высших учебных заведениях Республики Адыгея. Автореф. дис. на соиск. уч. ст. канд. фил. наук. Адыгейский государственный университет, Майкоп.
• Унэрэкъо, М. Ю. (2016). Адыгабзэр: Тыркуем, Дюзджэ Университетым. Псалъ, 13(16), 51-83.
• Феер, Р. (2017). Адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ амалыкIэхэр (Грег Томсон къыхихыгъэ екIолIакIэм тетэу). Псалъ 14 (17), 85-89.
• Шъхьэлэхъо, С. Г. (2024). Адыгабзэм изэгъэшIэн фэIорышIэрэ тхэн IофшIэнхэр (Дюздже университетым ищысэкIэ). Сохранение и развитие родного языка в условиях глобализации: современные методы и технологии. Материалы VI Международной научно-методологической конференции, посвященной Международному десятилетию языков кореннных народов (2022-2032),148-153.