TÜKETİCİLERİN TAKLİT ÜRÜNLERE YÖNELİK SATIN ALMA NİYETİ ÜZERİNDE FİYAT KALİTE VE RİSK ALGISININ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 20 - 35, 31.07.2025

Niyazi Gümüş

https://doi.org/10.55179/dusbed.1639718

Öz

Taklit ürünler, uluslararası boyutta ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Hem ulusal hem de küresel ekonomilere verdiği zararlarla ilgili çeşitli araştırmalar ve tahminler yapılmakta olsa da yol açtığı doğrudan ve dolaylı kayıpların gerçek boyutunun tahmin edilenden çok daha büyük olduğu düşünülmektedir. Taklit ürünlerin üretimi ve satışı, orijinal marka sahiplerinden tedarikçilere, yasal satış kanallarından çalışanlara, devletten tüketicilere kadar geniş bir kesimi olumsuz etkileyebilmektedir. Gelir kaybı, vergi kaçakçılığı, fikri mülkiyet ihlalleri ve sağlık riskleri gibi pek çok olumsuz sonuç bunlardan birkaçıdır. Taklit ürünlerin neden olduğu kayıpların ortadan kaldırılabilmesi için tüketicilerin taklit ürün satın alma nedenlerinin ve taklit ürünlere yönelik algılarının öğrenilmesi büyük önem taşımaktadır. Çünkü anca bu sayede taklit ürün satışının engellenmesine yönelik politikalar geliştirilebilecek ya da pazarlama kampanyaları oluşturulabilecektir. Bu kapsamda araştırma da tüketicilerin taklit ürünlere yönelik satın alma niyetleri üzerinde fiyat kalite algısı ile risk algılarının etkileri ele alınmıştır. 384 katılımcı üzerinde gerçekleştirilen araştırma sonucunda her iki boyutun da tüketicilerin taklit ürün satın alma niyetleri üzerinde olumsuz etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fiyat kalite algısı , risk algısı , taklit ürün

INVESTIGATING THE EFFECTS OF PRICE, QUALITY AND RISK PERCEPTION ON CONSUMERS’ PURCHASE INTENTIONS FOR COUNTERFEIT PRODUCTS

Öz

Counterfeit products constitute a serious problem on an international scale. Although various studies and estimates have been made regarding the damage they cause to both national and global economies, it is thought that the real size of the direct and indirect losses they cause is much greater than estimated. The production and sale of counterfeit products can negatively affect a wide range of people, from original brand owners to suppliers, from legal sales channels to employees, from the state to consumers. Many negative consequences such as loss of income, tax evasion, intellectual property violations and health risks are a few of them. In order to eliminate the losses caused by counterfeit products, it is of great importance to learn the reasons why consumers buy counterfeit products and their perceptions of counterfeit products. Because only in this way can policies be developed or marketing campaigns be created to prevent the sale of counterfeit products. In this context, the effects of price-quality perception and risk perception on consumers' purchase intentions towards counterfeit products were examined in research. As a result of the research conducted on 384 participants, it was determined that both dimensions had a negative effect on consumers' intentions to purchase counterfeit products.

Anahtar Kelimeler

Price-quality perception , risk perception , counterfeit product

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı, (6. Baskı), Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Hoon Ang, S., Sim Cheng, P. & Lim, E. A., Kuan Tambyah, S. (2001). Spot the difference: consumer responses towards counterfeits, Journal of Consumer Marketing, 18(3), 219-235.
• Bavar, A., Tahmasebifard, H. & Kheiry, B. (2017). Studying the factors affecting consumers complicity with counterfeit products, Business Management and Strategy, 8(1), 39-57.
• Bayuk, M. & Ofluoğlu, M. (2016). Tüketicilerin taklit ürün satın alma davranışları üzerine bir araştırma, International Journal of Social Science, 49, 47-62.
• Bhardwaj, V. (2010). The effects of consumer orientations on the consumption of counterfeit luxury brands, Doctor of Philosophy, University of Tennessee, Retail, Hospitality, and Tourism Management, Knoxville
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Chang, S.S. Chang, C.C. & Su, W.G. (2015). Quality or Sacrifice? The influence of decision task and product characteristics on the dual role of price, Psychological Reports, 117 (1), 72-88.
• Chaudary, M.W.T., Ahmed, F., Gill, M.S. & Rizwan, M. (2014). The determinants of purchase intention of consumers towards counterfeit shoes in Pakistan. Journal of Public Administration and Governance, 4(3), 20-38.
• Cordell, V.V, Wongtada, N. & Kieschnick, R.L. (1996). Counterfeit purchase ıntentions role of lawfulness attitudes and product traits as determinants, Journal of Business Research, 35(1), 41-53.
• Corsearch.com, (2024). Trade in Counterfeit Goods Market Set To Reach $1.79 Trillion in 2030. https://corsearch.com/about/press-releases/trade-in-counterfeit-goods-market-set-to-reach-1-79-trillion-in-2030/ (Erişim tarihi: 13.04.2025)
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• De Matos, C.A., Ituassu, C.T. & Rossi, C.A.V. (2007). Consumer attitudes toward counterfeits: a review and extension. Journal of Consumer Marketing, 24, 36-47.
• Dowling, G. R., & Staelin, R. (1994). A model of perceived risk and intended risk-handling activity. Journal of Consumer Research, 21(1), 119-134. Dünya.com, (2022). 'Çakma Ekonomi'de dünya ikincisiyiz. https://www.dunya.com/gundem/039cakma-ekonomi039de-dunya-ikincisiyiz-haberi-106354 (Erişim tarihi: 15.04.2025)
• Dünya.com. (2024). Taklit ürün ithalatı artınca kayıp 35 milyar TL’yi geçti. https://www.dunya.com/sektorler/taklit-urun-ithalati-artinca-kayip-35-milyar-tlyi-gecti-haberi-735634 (Erişim tarihi: 14.04.2025)
• Ekonomim.com (2023). TMD: 3 milyar dolarlık taklit ürün piyasası 100 ailenin kontrolünde. https://www.ekonomim.com/ekonomi/tmd-3-milyar-dolarlik-taklit-urun-piyasasi-100-ailenin-kontrolunde-haberi-680251 (Erişim tarihi: 15.04.2025).
• Engizek, N. (2014). Tüketicilerin taklit ürün satın alma niyetlerinde kişisel özelliklerin, sosyal motivasyonların ve ürün ile ilgili faktörlerin rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erdoğan, E. & Burucuoğlu, M. (2018). Taklit ürün satın alma davranışında bireysel caydırıcı olarak risk faktörleri: aksesuar ürünleri üzerine bir araştırma, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36(4),17-37
• Europol.europa.eu (2021). Counterfeit products, why buying fakes can be bad for your health (and more). https://www.europol.europa.eu/cms/sites/default/files/documents/counterfeitproducts.pdf (Erişim tarihi: 12.04.2025)
• Ergin, E. (2010), The rise in the sales of counterfeit brands: the case of turkish consumers, African Journal of Business Management, 4(10), 2181-2186
• Gabler, C.B. Landers, V.M. & Reynolds, K.E. (2017). Purchase decision regret: negative consequences of the steadily ıncreasing discount strategy, Journal of Business Research, 76, 201-208.
• Geçti, F. & Zengin, H. (2012). Fiyat algılamasının boyutları arasındaki ilişkilerin incelenmesi: akıllı telefon tüketicilerine yönelik bir araştırma. Sakarya İktisat Dergisi/The Sakarya Journal of Economıcs, 1(4), 28-56.
• Gistri, G., Romani, S., Pace, S., Gabrielli, V. & Grappi, S. (2009). Consumption practices of counterfeit luxury goods in the Italian context. Journal of Brand Management, 16(5-6), 364-374.
• Güvenç. Z. (2015). Tüketicilerin Taklit Ürünlere Karşı Tutumu: Bursa İlinde Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hair, J., Rolp A., Ronald T. & William B. (1998). Multivariate Data Analysis with Readings, 5th Edition, Prentice- Hall International, Inc. United States.
• Huang, J.H., Lee, B. C. & Hsun Ho, S. (2004). Consumer attitude toward gray market goods. International Marketing Review, 21(6), 598-614.
• Jacoby, J. & Kaplan, L.B. (1972). The Components of perceived risk. Proceedings of the Annual Conference of the Association for Consumer Research, 10, 382-393.
• Kapferer, J. N. & Michaut, A. (2014). Luxury and sustainability: a common future? the match depends on how consumers define luxury, Luxury Research Journal, 1(1), 3-17.
• Kaplan, L.B., Szybillo, J.G. & Jacoby J. (1974). Components of perceived risk in product purchase: a cross-validation, Journal of Applied Psychology, 59(3), 287-291.
• Karahan M. O. & Şahin F. (2020). Tüketicilerin taklit ürün satın alma tutumlarını ve niyetlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: nicel bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11(1), 154-170.
• Klarmann, C., Wiedmann K.P. & Hennigs N. (2013). Luxury Longing and Counterfeit Complicity: A Consumer Typology Based on The Perception of Luxury Value and Counterfeit Risk, Luxury Marketing Luxury Marketing A Challenge for Theory and Practice (Eds. Klaus-Peter Wiedmann Nadine Hennigs). Springer Gabler,
• Kurtuluş, K. & Okumuş, A. (2006). Fiyat algılamasının boyutları arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi, Yönetim, 17(53), 47-62.
• Lim, N. (2003). Consumers’ perceived risk: sources versus consequences, Electronic Commerce Research and Applications, 2(3), 216-228.
• Mansour, K. B., Kooli, K. & Utama, R. (2014). Online trust antecedents and their consequences on purchase intention: an integrative approach. Journal of Customer Behaviour, 13(1), 25–42
• Nia, A. & Zaichkowsky, J.L. (2000). Do counterfeits devalue the ownership of luxury brands?. Journal of Product & Brand Management, 9(7), 485-497.
• OECD/EUIPO (2021), Global trade in fakes: a worrying threat, illicit trade, OECD Publishing, Paris.
• Onurlubaş, E. & Gümüş, N. (2022). Algılanan risk boyutlarının ikinci el kıyafet satın alma niyetine etkisi: Z kuşağı üzerine bir araştırma, Tekstil ve Mühendis, 29(126), 106-114.
• Özdamar, K. (1997). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Penz, E. & Stöttinger, B. (2005), Forget the “real” thing- take the copy! an explanatory model for the volitional purchase of counterfeit products. Advances in Consumer Research, 32, 568-575
• Seyrek, İ.H. & Sürme, M. (2016), Üniversite öğrencilerinin taklit ürün satın alma niyetlerine etki eden faktörler, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(3), 111-123.
• Shirai, M. (2015). Impact of “high quality, low price” appeal on consumer evaluations, Journal of Promotion Management, 21 (6), 776-797.
• Tamızhvanı, S., & Saranya A.S. (2020). Antecedents And Consequences of Consumer Attitude Towards Counterfeits Products. Emerging Innovative Strategies in Business: Creating A Competitive Edgeat: Chennai
• Viot, C., Roux, L.A. & Krémer F. (2014). Attitude towards the purchase of counterfeits: antecedents and effect on ıntention to purchase, Recherche et Applications en Marketing (English Edition), 29(2), 3-31.
• Vuong, B. N., & Khanh Giao, H. N. (2020). The Impact of perceived brand globalness on consumers' purchase ıntention and the moderating role of consumer ethnocentrism: an evidence from vietnam. Journal of international consumer marketing, 32(1), 47- 68 Wee, C., Tan, S. & Cheok, K. (11995 Non-price determinants of ıntention to purchase counterfeit goods. International Marketing Review, 12(6), 19-46
• Yaprak, B. & Güzel, D. (2020). Tüketicilerin taklit ürün satın alma niyetini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: hazır giyim sektörü üzerine bir araştırma, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 236-268.
• Yıldız, S. & Avcı, İ. (2019). Tüketici temelli marka değerinin taklit markalı ürün algısı üzerindeki etkisi, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 189-214
• Rizwan, M., Khan, H., Saeed, A., Muzaffar, A., Arshad, U. & Hussain, M. (2012). Antecedents of purchase intention a study from pakistan. Journal of Business and Management, 23(4), 58-66.