Farklı Amarant Çeşitlerinin Çukurova Bölgesine Adaptasyonu

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 44 - 49, 21.12.2018

Engin Gönen Yeşim Bozkurt Çolak Attila Yazar

Öz

Kuraklık, tuzluluk, hatalı tarımsal uygulamalar ve iklim değişikliği, tarımsal üretimi olumsuz etkileyen en yaygın çevresel problemlerdir. Bu gibi alanlarda tarımsal üretimin sürdürülebilmesi için söz konusu elverişsiz koşullarda gelişebilen yeni bitkilerin yetiştirilmesi alınabilecek önlemlerden birisidir. Amarant, Amaranthaceae familyasında yer alan tek yıllık bitkiler topluluğu olup tahıl, sebze, süs bitkisi, yem bitkisi olarak tüketilebilen bir tane bitkisidir. Kuraklık ve tuzdan etkilenmiş alanlarda, biyotik ve abiyotik stres koşulları tolere edebilme özellikleri ile alternatif bir ürün olma potansiyeline sahip yüksek protein içeriği ile dikkat çeken bir bitkidir. Bu çalışma Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü deneme alanında Amarant bitkisinin bölgeye adaptasyonunun belirlenmesi amacıyla 2009 ve 2010 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada tahıl olarak yetiştirilen farklı Amarant çeşitleri (A2,A5,A7,A12,A14) denenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre en yüksek ortalama verim 4465 kg/ha ile A14 çeşidinde alınırken en düşük ortalama verim ise 2290 kg/ha ile A7 çeşidinden alınmıştır. Sonuçta Çukurova bölgesine adapte olmuş oldukça kurak şartlara dayanıklı olan insan sağlığına faydalı etkileri belirlenen Amarant bitkisinin ülkemizin sıcak ve kurak bölgelerinde yetiştiriciliğinin yapılması, ayrıca tahıl ürünleri, çölyak hastaları için hazırlanan ürünler ve genel olarak fırın ürünleri üretiminde kullanımının yaygınlaştırılmasının bölgemiz açısından farklı tarımsal çevre koşullarına uyum yeteneği, besin içeriği ve ekonomik değeri sayesinde amarant bitkisi marjinal tarım alanları için alternatif bir ürün olarak önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Amarant, Alternatif ürün, Kuraklık, Adaptasyon

Kaynakça

• Anonim, 2014. Amarant, (Amaranthus sp. L.). http://www.vurv.cz/ altercrop/amaranth.html (Erişim Tarihi: 20.03.2017).
• Berghofer, E. ve Schoenlechner, R., 2002.”Grain Amaranth in Pseudocereals and Less Common Cereals”, Eds: Belton P.S.. Taylor J.R.N.. Springer- Verlag. Berlin. pp. 219-260.
• Brenner D., Baltensperger D., Kulakow P., Lehmann J., Myers R., Slabbert M. ve Sleugh B., 2000. Genetic Resources and Breeding of Amaranthus. Plant Breeding Reviews, 19:227-285.
• Brenner D., Baltensperger D., Kulakow P., Lehmann J., Myers R., Slabbert M. ve Sleugh B., 2000. Genetic Resources and Breeding of Amaranthus. Plant Breeding Reviews, 19:227-285.
• Caselato-Sousa, V.M. and Amaya-Farfàn, J. 2012.State of knowledge on amaranth grain: a comprehensive review. Journal of Food Science, 77(4): R93-R104.
• Ergun, M., Özbay, N., Osmanoğlu, A., ve Çalkır, A. 2014. Sebze ve Tahıl Olarak Amarant (Amarant Spp) Bitkisi. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. 21-28,2014.
• Gimplinger D. M., Schulte auf’m Erley G., Dobos G. ve Kaul H. P., 2008. Optimum Crop Densities for Potential Yield and Harvestable Yield of Grain Amaranth are Conflicting. European Journal of Agronomy 28(2): 119-125.
• Jacobsen, S –E., Itenov, K. ve Mujica, A., 2002. Amaranto Como un Cultivo Nuevo en el Norte de Europa Agronomia Tropical 52 (1): 109-119.
• Kaul, H.P., Aufhammer, W., Laible,B., Nalborczyk, E., Pirog, S. ve K. Wasiak, 1996. The suitability of amaranth genotypes for grain and fodder use in Central Europe. Bodenkultur 47: 173–181.
• Liu, F. and Stützel, H., 2004. Biomass partitioning, specific leaf area, and water use efficiency of vegetable amaranth (Amaranthus spp.) in response to drought stress, Scientia Horticulturae. Vol:102, Is: 1, P:15-27.
• Mlakar, S.G., Turinek, M., Jakop, M., Bavec, M. ve Bavec, F., 2010. Grain Amaranth as Alternative and Perspective Crop in Temperate Climate. Journal of Geography, 5(1). 135-145.
• Selçuk, H. (2011).Çukurova koşullarında dane amarant’ın (Amaranthus spp.) kuraklığa dayanma yönünden incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. ADANA.
• Williams, JT. ve D. Brenner, 1995. Grain amaranth (Amaranths species). In, J T Williams (ed), Cereals and pseudo cereals Chapman and Hall, London, p 129–186.