Sağlık Alanında Okuyan Üniversite Öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerinin Covid-19 Korkusu Üzerine Etkisi*

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 12 - 24, 30.06.2024

Necmi Türkmen , Nihan Türkoğlu

https://doi.org/10.56728/dustad.1401537

Öz

Bu çalışma, sağlık alanında okuyan üniversite öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı düzeylerinin, Covid-19 korkusu üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, “tanımlayıcı ve ilişki arayıcı” niteliktedir. Araştırma Şubat 2021-Mart 2021 tarihleri arasında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Van Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulunda okuyan 541 ön lisans öğrencisi ile yapılmıştır. Verilerin toplanmasında “Kişisel Bilgi Formu”, “Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ve “Covid-19 Korkusu Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada katılımcıların TSOY-32 ölçeğinden aldığı toplam puan ortalaması 31.81±9.40, koronavirüs korkusu ölçeğinden aldığı toplam puan ortalaması 16.14±7.18 bulunmuştur. Öğrencilerin %20.9’unun SOY düzeyi yetersiz, %36.6’sının sınırlı-sorunlu, %27.4’ünün yeterli ve %15.2’sinin mükemmel düzeyde SOY sahip olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile koronavirüs korku puanları arasında negatif yönde orta seviyede bir ilişki olduğu ortaya çıkmış, sağlık okuryazarlığı düzeyleri yükseldikçe koronavirüs korku puanında istatistiksel olarak anlamlı bir azalma olduğu saptanmıştır (p<0.001). Sağlık okuryazarlığı düzeyinin koronavirüs korkusu üzerinde etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

COVİD-19 korkusu, COVİD-19 pandemisi, sağlık okuryazarlığı

The Effect of Health Literacy Levels on The Fear of Covid-19 Among University Students Studying in The Field of Health

Öz

This study was carried out to determine the effect of health literacy level on the fear of Covid-19 among university students studying in the field of health. The research is “descriptive and relationship-seeking”. The research was conducted on 541 associate degree students studying at Van Yüzüncü Yıl University, Van Health Services Vocational School, between February 2021 and March 2021. Personal Information Form", Turkey Health Literacy Scale-32 and COVID-19 Fear Scale were used to collect data. In the study, the total mean score of the participants from the THLS-32 scale was 31.81±9.40, and the total mean score from the fear of coronavirus scale was 16.14±7.18. It was found that 20.9% of the students had inadequate Health Literacy level, 36.6% had limited problems, 27.4% had sufficient and 15% had an excellent Health Literacy level. It was found that there was a moderate negative correlation between the health literacy levels of the participants and their coronavirus fear scores, and a statistically significant decrease was found in the coronavirus fear scores as the health literacy levels increased. It can be said that the level of health literacy has an effect on coronavirus fear.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 pandemic, fear of covid-19, health literacy

Kaynakça

• Altundağ, Y. (2021). Erken dönem covid-19 pandemisinde covid-19. Ekev Akademi Dergisi, 85, 499–516. https://doi.org/10.17753/EKEV1815
• Anwar, A., Malik, M., Raees, V., Anwar, M., & Anwar, A. (2023). Role of Mass Media and Public Health Communications in Covid-19 Vaccination. Medical Research Archives, 11(2), 11. https://doi.org/10.18103/MRA.V11I2.3544
• Ayaz-Alkaya, S., Dülger, H. (2022). Fear of coronavirus and health literacy levels of older adults during the Covid-19 pandemic. Geriatric Nursing, 43, 45–50. https://doi.org/10.1016/ j.gerinurse.2021.11.001
• Bakioğlu, F., Korkmaz, O., & Ercan, H. (2021). Fear of Covid-19 and positivity: Mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. International Journal of Mental Health and Addiction, 19(6), 2369–2382. https://doi.org/10.1007/S11469-020-00331-Y
• Çapık, C. (2014). İstatistiksel güç analizi ve hemşirelik araştırmalarında kullanımı: temel bilgiler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(4), 268–274. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunihem/issue/2667/34749
• Ceylan, O. (2020). Sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesinde kullanılan Türkçe ölçekler. Turkey Health Literacy Journal, 1(2), 114–120. https://doi.org/10.54247/SOYD.2020.13
• Chakraborty, I., & Maity, P. (2020). COVID-19 outbreak: Migration, effects on society, global environment and prevention. The Science of the Total Environment, 728. https://doi.org/10.1016/J.SCITOTENV.2020.138882
• Conti, A. A. (2018). Historical evolution of the concept of health in western medicine. Acta Bio Medica : Atenei Parmensis, 89(3), 352. https://doi.org/10.23750/ABM.V89I3.6739
• Demirci, İ., HATUN, O., & Dicle, A. N. (2020). Koronavirüs salgınının psikolojik yansımaları ve salgınla başa çıkma. Turkish Studies (Elektronik), 15(4), 531–554. https://doi.org/10.7827/TURKISHSTUDIES.44364
• Duman, N. (2020). Üniversite öğrencilerinde Covid-19 korkusu ve belirsizliğe tahammülsüzlük. The Journal of Social Science, 4(8), 426–437. https://doi.org/10.30520/TJSOSCI.748404
• Durmaz, S., Sürücü, E., & Özvurmaz, S. (2020). Mermer fabrikası işçilerinde sağlık okuryazarlığı, sağlık algısı düzeyleri ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. NWSA Academic Journals, 15(4), 81–91. https://doi.org/10.12739/NWSA.2020.15.3.1B0092
• Gencer, N. (2020). Pandemi sürecinde bireylerin koronavirüs (kovid-19) korkusu: çorum örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 4, 1153–1173. https://doi.org/10.47994/USBAD.791577
• Green, Z. A., Noor, U., Ahmed, F., & Himayat, L. (2022). Validation of the fear of COVID-19 scale in a sample of Pakistan’s university students and future directions. Psychological Reports, 125(5), 2709–2732. https://doi.org/10.1177/00332941211016754
• Jiang, S., & Beaudoin, C. E. (2016). Health literacy and the internet: An exploratory study on the 2013 HINTS survey. Computers in Human Behavior, 58, 240–248. https://doi.org/10.1016/J.CHB.2016.01.007
• Nehir, S., & Güngör Tavşanlı, N. (2021). Covid-19 pandemisinin hemşire ve ebe öğrencilerin korku ve kontrol algısı üzerindeki etkisi. NWSA Academic Journals, 16(2), 141–150. https://doi.org/10.12739/NWSA.2021.16.2.1B0116
• Nguyen, H. C., Nguyen, M. H., Do, B. N., Tran, C. Q., Nguyen, T. T. P., Pham, K. M., … Van Duong, T. (2020). People with suspected COVID-19 symptoms were more likely depressed and had lower health-related quality of life: The potential benefit of health literacy. Journal of Clinical Medicine, 9(4). https://doi.org/10.3390/JCM9040965
• Nguyen, H. T., Do, B. N., Pham, K. M., Kim, G. B., Dam, H. T. B., Nguyen, T. T., … Van Duong, T. (2020). Fear of COVID-19 scale-associations of ıts scores with health literacy and health-related behaviors among medical students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(11), 1–14. https://doi.org/10.3390/IJERPH17114164
• Nutbeam, D., Levin-Zamir, D., & Rowlands, G. (2018). Health literacy in context. International Journal of Environmental Research and Public Health 15(12), 2657. https://doi.org/10.3390/IJERPH15122657
• Okan, O., Bollweg, T. M., Berens, E. M., Hurrelmann, K., Bauer, U., & Schaeffer, D. (2020). Coronavirus-related health literacy: A cross-sectional study in adults during the COVID-19 infodemic in Germany. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(15), 1–20. https://doi.org/10.3390/IJERPH17155503
• Okuyan, C., & Çaglar, S. (2019). Investigation of health literacy levels and health perceptions of nursing students: a cross-sectional study. International Journal of Caring Sciences, 12, 270.
• Okyay, P., & Abacıgil, F. (2016). T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. https://ekutuphane.saglik.gov.tr/Yayin/530
• Onuk, A., Aslaner, H., Gökçek, M. B., Çetin, A., Şahin, T., Doğan, M., … Benli, A. R. (2020). Kayseri ili kamu hastanelerindeki pratisyen ve uzman hekimlerin covid-19 salgını hakkındaki bilgi ve farkındalık düzeyinin değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, 20(3), 520–530. https://doi.org/10.5505/AMJ.2020.30164
• Peksoy Kaya, S., & Kaplan, S. (2020). Hemşirelik öğrencilerinde COVID-19 pandemisi farkındalıklarının ve sağlık davranışlarının sağlık okuryazarlığı ile ilişkisinin değerlendirilmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(4). https://doi.org/10.5222/HEAD.2020.01112
• Sørensen, K., Van den Broucke, S., Fullam, J., Doyle, G., Pelikan, J., Slonska, Z., & Brand, H. (2012). Health literacy and public health: a systematic review and integration of definitions and models. BMC public health,12, 80. https://doi.org/10.1186/1471-2458-12-80
• Şahinöz, T., Şahinöz, S., & Kivanç, A. (2018). Üniversite son sınıf öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeyleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 71–79. https://dergipark.org.tr/en/pub/gumussagbil/issue/39501/446799
• Türkoğlu, N., & Kılıç, D. (2022). Comparison of the effects of web-based and face-to-face training on the self-efficacy and health literacy of patients with hypertension: a quasi-experimental trial. ESTUDAM Public Health Journal, 7(1), 15–25. https://doi.org/10.35232/ESTUDAMHSD.920588
• Uzun, A., Öztürk, G. Z., Bozkurt, Z., & Çavuşoğlu, M. (2021). Investigating of fear of COVID-19 after pregnancy and association with breastfeeding. Journal of Ideas in Health, 4(1), 327–333. https://doi.org/10.47108/JIDHEALTH.VOL4.ISS1.98
• World Health Organization (WHO). (1998). Health promotion glossary. Yağar, F. (2021). Fear of covid-19 and ıts association with health literacy in elderlypatients. Journal of Patient Experience, 8, 23743735211056506. https://doi.org/10.1177/23743735211056506
• Yılmaz Güven, D., Bulut, H., & Öztürk, S. (2018). Examining the health literacy levels of health sciences faculty students. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 400. https://doi.org/10.7596/TAKSAD.V7I2.1511 Zarocostas, J. (2020). How to fight an infodemic. Lancet, 395(10225), 676. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30461-X
• Zolotov, Y., Reznik, A., Bender, S., & Isralowitz, R. (2022). Covid-19 fear, mental health, and substance use among Israeli university students. International Journal of Mental Health and Addiction, 20(1), 230–236. https://doi.org/10.1007/S11469-020-00351-8