The Effect of Health Literacy Levels on Attitudes Towards Covid-19 Vaccine in University Students Studying in The Field of Health

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 36 - 47, 30.06.2024

Nihan Türkoğlu , Necmi Türkmen

https://doi.org/10.56728/dustad.1416506

Öz

This study was conducted to examine the relationship between health literacy levels and attitudes towards the Covid-19 vaccine among university students studying in the field of health. This descriptive type of research was carried out on 566 university students studying in the field of health between May and June 2021. Research data was collected online via Google Form using the "Personal Information Form", "Health Literacy Scale" and "Attitudes Towards Covid-19 Vaccine Scale". 73.1% of respondents were female, 54.4% were aged 21 years or older, and 57.1% were in their first year of university. 61% of university students studying in the field of health have less income than their expenses, 95.4% live with their families, 97.9% are single, 72.1% live in a nuclear family and 88.7% do not work. It was found that the participants scored 49.27±6.49 on the health literacy scale, 3.49±1.23 from the positive attitude dimension for the Covid-19 vaccine, and 3.21±1.00 on the negative attitude dimension for the Covid-19 vaccine. It was found that there was a significant positive relationship between respondents’ Positive Attitude Towards Covid-19 Vaccine Scale and all sub-dimensions and in total of health literacy. There was a significant positive relationship between respondents’ Negative Attitude Towards Covid-19 Vaccine Scale and all sub-dimensions and in total of functional health literacy. Health literacy, as an important public health strategy to prevent and struggle with vaccine indecision and hesitancy, will increase people's knowledge about the Covid-19 vaccine, develop positive behaviors and attitudes towards the Covid-19 vaccine and raise awareness, especially during the pandemic process. It will also contribute to community immunisation, which is the greatest weapon in the fight against the pandemic.

Anahtar Kelimeler

health literacy, Covid-19, vaccine, attitude, student

Sağlık Alanında Okuyan Üniversite Öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ile Covid-19 Aşısına Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışma sağlık alanında okuyan üniversite öğrencilerinde sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile Covid-19 aşısına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipteki bu araştırma Mayıs-Haziran 2021 tarihlerinde sağlık alanında okuyan 566 üniversite öğrencisi ile yürütülmüştür. Araştırma verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği” ve “Covid-19 Aşısına Yönelik Tutumlar Ölçeği” kullanılarak Google Form aracılığıyla çevrim içi olarak elde edilmiştir. Katılımcıların %73,1’i kadın, %54,4’ü 21 yaş ve üzerinde, %57,1’i 1. sınıftadır. Sağlık alanında okuyan üniversite öğrencilerinin %61’i geliri giderinden az, %95.4’ü ailesiyle birlikte yaşamakta, %97,9’u bekâr, %72,1’i çekirdek aile tipinde ve %88,7’si çalışmamaktadır. Katılımcıların Sağlık Okuryazarlığı ölçeğinden 49,27±6,49, Covid-19 Aşısına Yönelik olumlu tutum boyutundan 3,49±1,23, Covid-19 Aşısına Yönelik olumsuz tutum boyutundan 3,21±1.00 puanının aldıkları saptanmıştır. Katılımcıların Covid-19 Aşısına Yönelik Olumlu Tutum ölçeği ile sağlık okuryazarlığı tüm alt boyutları ve toplam puan arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Katılımcıların Covid-19 Aşısına Yönelik Olumsuz Tutum ölçeği ile sağlık okuryazarlığı fonksiyonel SOY alt boyut ve toplam puan arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,05). Aşı kararsızlığı ve tereddüdünün önüne geçmek, mücadele edebilmek için önemli bir halk sağlığı stratejisi olarak sağlık okuryazarlığı, kişilerin Covid-19 aşısı hakkında bilgi seviyelerini arttırarak, özellikle pandemi sürecinde, Covid-19 aşısına yönelik olumlu davranış ve tutum geliştirip farkındalık oluşturacaktır. Ayrıca salgınla mücadeledeki en büyük silah olan toplum bağışıklamasına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

sağlık okuryazarlığı, COVID-19, aşı, tutum, öğrenci

Etik Beyan

Araştırmanın yapılabilmesi için Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurul Başkanlığı’ndan etik kurul izni ve Van Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu’ndan kurum izni alınmıştır. Bununla birlikte Sağlık Bakanlığı’ndan araştırmaya başlamadan önce Bilimsel Çalışma İzni de alınmıştır. Araştırmaya katılmada öğrencilerin gönüllülüğü esas alınmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin vermiş oldukları bilgiler gizli tutularak sadece bu çalışmada kullanılmıştır.

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır

Kaynakça

• Akgül, E., & Ergün, A. (2023). Ebeveynlerin çocukluk çağı aşıları ile COVID-19 aşısına yönelik tutumları arasındaki ilişki. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 5(1), 64-75.
• Alam, M. M., Melhim, L. K. B., Ahmad, M. T., & Jemmali, M. (2022). Public attitude towards covid-19 vaccination: validation of covid-vaccination attitude scale (c-vas). Journal of Multidisciplinary Healthcare, 15, 941-954.
• Bardak, F., & Kocoglu-Tanyer, D. (2023). Covid-19 aşısı kabulünün belirleyicileri: Sağlık okuryazarlığı ve aşı tutumu. Yaşam Boyu Hemşirelik Dergisi, 4(2), 164-183.
• Biasio, L. R. (2017). Vaccine hesitancy and health literacy. Human Vaccines & Immunotherapeutics, 13(3), 701-702.
• Biasio, L., Bonaccorsi, G., Lorini, C., & Pecorelli, S. (2020). Assessing Covid-19 vaccine literacy: a preliminary online survey. Human Vaccines & Immunotherapeutics, 17(5), 1304-1312. https://doi.org/10.1080/21645515.2020.1829315
• Çam, C., Ünsal, A., Arslantaş, D., Kılınç, A., & Emiral, G. Ö. (2021). Erişkinlerin bağışıklama bilgi yeterlilik düzeylerinin, tutum ve davranışları ile sağlık okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Osmangazi Tıp Dergisi, 43(1), 7-19.
• Çavmak, Ş., Atalay, E., & Gök, B. (2022). Üniversite öğrencilerinin Covid-19 Aşısına yönelik tutumunu etkileyen unsurların incelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 53-65.
• Çopur, E. Ö., & Karasu, F. (2022). Bireylerin COVID-19 aşısı hakkında düşünce ve tutumları: Kesitsel bir çalışma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 525-533.
• Doğan, U. (2022). Determination of the relationship between health literacy and attitudes towards Covid-19 vaccine in adult ındividuals. International Journal of Academic Medicne and Pharmacy, 4(1), 51-56.
• Durmaz, S., Sürücü, E., & Özvurmaz, S. (2020). Mermer fabrikası işçilerinde sağlık okuryazarlığı, sağlık algısı düzeyleri ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Medical Sciences, 15(3), 81-91.
• Geniş, B., Gürhan, N., Koç, M., Geniş, Ç., Şirin, B., Çırakoğlu, O. C., … Coşar, B. (2020). Development of perception and attitude scales related with COVID-19 pandemia. Pearson Journal of Social Sciences-Humanities, 5(7), 306-328.
• Hasanzad, M., Namazi, H., & Larijani, B. (2023). COVID-19 anti-vaccine attitude and hesitancy. Journal of Diabetes & Metabolic Disorders, 22(1), 1-4.
• Hudson, A., & Montelpare, W. J. (2021). Predictors of vaccine hesitancy: implications for COVID-19 public health messaging. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(15), 8054.
• Jiang, F., Zhao, Y., Bai, J., Yang, X., Zhang, J., Lin, D., … Li, X. (2022). Perceived health literacy and COVID-19 vaccine acceptance among Chinese college students: A mediation analysis. Plos One, 17(9), e0273285.
• Jiang, S., & Beaudoin, C. E. (2016). Health literacy and the internet: An exploratory study on the 2013 HINTS survey. Computers in Human Behavior, 58, 240-248.
• Kartal, M., Dikici, İ. C., & Tülüce, D. (2022). Bir hastaneye başvuran bireylerin COVID-19 hastalığı ve COVID-19 aşısına yönelik algı ve tutumları. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 184-194.
• Kaya, S. P., & Kaplan, S. (2020). Hemşirelik öğrencilerinde COVID-19 pandemisi farkındalıklarının ve sağlık davranışlarının sağlık okuryazarlığı ile ilişkisinin değerlendirilmesi. Head, 17(4), 304-311.
• Kittipimpanon, K., Maneesriwongul, W., Butsing, N., Janepanish Visudtibhan, P., & Leelacharas, S. (2022). COVID-19 vaccine literacy, attitudes, and vaccination intention against COVID-19 among Thai older adults. Patient Preference and Adherence, 16, 2365-2374.
• Korkut, S., Ülker, T., & Çidem, A. (2022). COVID-19 aşı okuryazarlığı ve COVID-19 aşısına yönelik tutumları etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(3), 1041-1050.
• Okan, O., Bollweg, T. M., Berens, E. M., Hurrelmann, K., Bauer, U., & Schaeffer, D. (2020). Coronavirus-related health literacy: a cross-sectional study in adults during the COVID-19 infodemic in Germany. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(15), 5503.
• Öztürk, F., & Peker, G. (2023). Health literacy, covid-19 vaccine literacy and related factors of individuals registered with a family health center. Turkish Journal of Family Medicine & Primary Care, 17(1), 22-30. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1174277
• Ratzan, S. C. (2001). Health literacy: communication for the public good. Health Promotion International, 16(2), 207-214.
• Spring, H. (2020). Health literacy and COVID‐19. Health Information & Libraries Journal, 37(3), 171-172.
• Suka, M., Odajima, T., Kasai, M., Igarashi, A., Ishikawa, H., Kusama, M., ... Sugimori, H. (2013). The 14-item health literacy scale for Japanese adults (HLS-14). Environmental Health and Preventive Medicine, 18, 407-415.
• Şipal, Ş. B., & Türkoğlu, N. (2022). Effect of women's health literacy levels on their beliefs about breast cancer screening. Journal of Clinical Medicine of Kazakhstan, 19(6), 89-95.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7. Baskı). Pearson Yayıncılık.
• Türkoğlu, N., & Kılıç, D. (2021). Sağlık okuryazarlığı ölçeğinin türkçeye uyarlanması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(1), 25-33.
• Türkoğlu, N., & Kılıç, D., (2022). Comparison of the effects of web-based and face-to-face training on the self-efficacy and health literacy of patients with hypertension: A quasi-experimental trial. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi (Online) , 7 (1), 15-25.
• Uslu, Y. D., Yılmaz, E., & Altun, U. (2021). Sağlık yönetimi ve insan kaynakları yönetimi öğrencilerinin Covid-19'un kontrolüne ve aşısına yönelik algı ve tutumlarının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(3), 383-397.
• Weerakoon, S., Henson-Garcia, M., Valerio-Shewmaker, M., Messiah, S., & Knell, G. (2022). Contributions of trustworthiness, health literacy, and self-efficacy in communicating with covid-19 vaccine–hesitant audiences: web-based survey study. Jmir Formative Research, 6(8), e38076. https://doi.org/10.2196/38076