Planning Extracting of Industrial Wood Based Forest Products by Using GIS and Investigation of Current Practices (Case Study-Denizli Region)

Yıl 2016, Cilt: 12 Sayı: 2, 153 - 162, 15.12.2016

Yılmaz Türk

Öz

Methods based on human, animal and machine power is used for extracting of industrial wood raw material in forestry. In this study, optimum extracting model was planned for wood raw material considering technical aspect.  The study was carried out within the boundaries of Çardak, Çivril, Elmaözü, and Göldağ Forest Enterprise Chief in Denizli Regional Directorate of Forestry.

The main material of the study were 1/25000 scale topographic maps, maps of stand types of management plans, forest road network plans and maps. Slope is the one of predominant factors for determining extracting method. Thus Digital Terrain Model of the workspace (DTM) was established and maps of slope classes have produced from this model.  Optimum extracting model of compartments of study areas was planned considering technical aspect. Additionally applied extraction methods and planned optimum extraction methods also were compared in the study areas.

At the end of this study, human power, animal power, and farm tractor based extraction methods were found highest rates in Çardak Forest Enterprise Chief.  Forest tractor, skyline, and log-line extraction methods were found highest rates in Elmaözü Forest Enterprise Chief.  When applied extraction methods and planned optimum extraction methods were compared, the highest percentage (31%) was found to overlap in Çardak Forest Enterprise Chief.

Anahtar Kelimeler

Industrial Wood Material, Extraction, GIS, Planning

Endüstriyel Odun Hammaddesinin Bölmeden Çıkarma Yöntemlerinin CBS ile Planlanması ve Mevcut Uygulamaların İncelenmesi (Denizli Yöresi Örneği)

Öz

Ormancılıkta endüstriyel odun hammaddesinin bölmeden çıkarılmasında insan, hayvan ve makine gücü gibi yöntemler kullanılmaktadır. Çalışmada endüstriyel odun hammaddesinin teknik açıdan en uygun bölmeden çıkarma yönteminin planlanması yapılmıştır. Çalışma Denizli Orman Bölge Müdürlüğü’ndeki Çardak, Çivril, Elmaözü ve Göldağ Orman İşletme Şefliği (OİŞ) sınırları içerisinde yürütülmüştür.

 Çalışmanın ana materyalini 1/25000 ölçekli topografik harita, amenajman planı meşcere tipleri haritası, orman yol ağı plan ve haritası oluşturmuştur. Bölmeden çıkarma yönteminin belirlenmesinde etkili olan faktörlerden biri arazi eğimidir. Bu nedenle çalışma alanlarına ait Sayısal Arazi Modeli (SAM) oluşturulmuş ve bu modelden de eğim sınıfları haritası üretilmiştir. Çalışma alanlarında bölme bazında bölmeden çıkarma yöntemlerini belirleyen bazı faktörlerde dikkate alınarak teknik olarak en uygun yöntem planlanmıştır. Ayrıca çalışma alanlarında uygulanan bölmeden çıkarma yöntemleriyle, planlanan en uygun bölmeden çıkarma yöntemi karşılaştırılmıştır.

Çalışma sonucunda; insan gücüyle bölmeden çıkarma, hayvan gücüyle bölmeden çıkarma ve tarım traktörüyle bölmeden çıkarma oranları Çardak OİŞ’de,  orman traktörüyle bölmeden çıkarma, orman hava hatlarıyla bölmeden çıkarma ve oluk sistemiyle bölmeden çıkarma oranları Elmaözü OİŞ’de en yüksek oranda bulunmuştur. Ayrıca dört OİŞ’de uygulanan bölmeden çıkarma yöntemi ile planlanan en uygun bölmeden çıkarma yöntemi karşılaştırılmış, Çardak OİŞ’de en yüksek oranda (% 31) örtüştüğü tespit edilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Endüstriyel Odun Hammaddesi, Bölmeden Çıkarma, CBS, Planlama

Kaynakça

• Acar, H. H. 2000. Dağlık Arazide Tekray (Monorail) Tekniği, K.T.Ü.Orman Fakültesi Seminerleri, Yayın No:6, 69-75s., Trabzon.
• Acar, H. H. 2004. Ormandan İnsanlığın Hizmetine; İnce Çaplı Odunların Plastik Oluklar İçinde Önce Kayarak Sonra Uçarak Orman Yoluna Doğru Hızlı Seyahatleri, Orman Mühendisliği Dergisi, 41, 10-11-12, 22-24, Ankara.
• Acar, H. H. 2004. Ormancılıkta Transport, Lisans Ders Notları, K.T.Ü. Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, Ders Teksirleri, 367 s., Trabzon.
• Acar, H. H., Ünver, S. ve Kaplan, E. 2008. Dağlık Arazide Tomrukların Plastik Oluklar İçerisinde Kontrollü Olarak Taşınması (TOKK Yöntemi), Orman Mühendisleri Odası Dergisi, 45, 13-14-15, 31-34.
• Akay, A. E., Sivrikaya, F., Yenilmez, N., Taylan, H. 2011. Yangın gözetleme kulelerinin lokasyonlarının CBS ortamında görünürlük analizi ile değerlendirilmesi. I. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu. 24-26 Ekim, Kahramanmaraş.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DTP). 2007. Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı Ormancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, 10 s.
• Dykstra, D. P. ve Heinrich, R. 1996. FAO Model Code of Forest Harvesting Practice, FAO Publacitions, Rome, 85 p.
• Erdaş, O. ve Acar, H. H. 1993. Türkiye’de Odun Hammaddesi Üretimi Özellikle Kesim, Bölmeden Çıkarma ve Taşıma Sırasında Karşılaşılan Güçlükler ve Bunların Orman Ürünleri Endüstrisi Üzerine Etkileri, II. Ulusal Orm. Ürü. End. Kongresi, Trabzon.
• Erdaş, O. ve Gümüş, S. 2000. Orman Yol Geçkilerinin Belirlenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinden Yararlanma İmkânları Üzerine Bir Araştırma. T. J. of Arg. and For., 24:611-619.
• Erdaş, O., Yılmaz, H., Akay A. E. ve Gümüş S. 2007. Ormancılıkta Üretim İşlerinin CBS Teknikleri Yardımı İle Planlanması, Proceedings of International Symposium Bottlenecks, Solutions. And Priorities in the Context of Functions of Forest Resource, October 2007, İstanbul, 322-329 p.