İç Mekan Dikey Bahçe Bitki Kompozisyonlarının Görsel Peyzaj Kalitesinin Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 13 Sayı: 2, 32 - 49, 29.12.2017

Engin Eroğlu , Nermin Başaran

Öz

Kentlere doğru gerçekleşen göçler kırsal bölgeleri yalnızlaştırırken, kentleri büyük bir beton yığınına dönüştürmüştür. Kentlerdeki bu betonlaşma insanların temel gereksinimlerini karşılayan yeşil örtünün giderek azalmasına neden olmuştur. Yüksek eğimli alanlarda küçük hacimli topraklarla yaşamayı başarabilen bitkilerlerden ilham alan dikey bahçeler sürdülebilir peyzajın bir ögesi haline gelmiştir. Dikey bahçeler iç mekanlarda; hava kalitesi, ısı ve enerji bütçesi, toz partiküllerinin ortamdaki varlığı gibi önemli konularda fayda sağlamaktadır. Aynı zamanda, dikey bahçeler mekan algısı, pozitif etki ve estetik duyguları kullanıcılara aktaran doğal yapıtlardır. Bu çalışma kapsamında, dikey bahçelerin görsel değerlendirme değişkenleri kullanılarak peyzaj kalitesi ölçülmüştür. Dikey bahçeler, çirkin-güzel, sıradan-özgün, yapay-doğal, estetik değil- estetik, güvensiz-güvenli, uyumsuz-uyumlu, fonksiyonel değil-fonksiyonel vb. karşılaştırmalı sıfatlarla tanımlanarak tasarlanacak bir dikey bahçede ön plana çıkması gereken nitelikler ortaya konmuştur. Sonuç olarak, bitki kompozisyonlarındaki doğallık, tür sayısı, çeşitlilik, büyüklük ve renklilik görsel algıyı etkilemektedir. Bu değişkenlerin kullanıcılar tarafından algılanması ise cinsiyet, gelir düzeyi, eğitim durumu, meslek ve yaş ile ilgilidir.

Anahtar Kelimeler

Dikey bitkilendirme, İç mekan peyzajları, Görsel algı

Kaynakça

• Acar C., Demirtaş E., Dinçer P., Acar H. 2003.Anlamsal Farklılaşım Tekniği Bitki Kompozisyonu Örneklerinde Değerlendirilmesi, S.D.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri A s.15-28.
• Amir S. Ve Sabol F. 1990, The Use of Geomorphological Elements for Evaluation of Visual Quality of Israel Coast, Geo Journal, 21(3), pp: 233-244.
• Başaran N. 2016, İç mekan Dikey Bahçelerinin İrdelenmesi; İstanbul Örneği, Düzce Üniversitesi Fen Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi, s.132-145.
• Berlyne D. E,. 1972, Ends and Means of Experimental Aesthetics, Canadian Journal of Psychology, (26) pp: 303-325.
• Büyüköztürk Ş. 2002, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (32), s. 470-483.
• Carry J.W. 1974, Scenic Analysis and assessment,CRC-Critical Reviews in Enviromental control, Durham, NH, University of New Hampshire, pp: 231-250.
• Chen G. 2007, Planting Design Illustrated, Outskirts Press, Inc. Denver, Colorado, U.S.A p. 27.
• Ching D.K.F. 2004, İç Mekân Tasarımı, 1. Baskı, Yem Yayınları.
• Clay G.R. ve Danıel T.C. 2000, Scenic Landscape Assessment: the Effects of Land Management Jurisdiction on Public Perception of scenic Beauty, Landscape and Urban Planning, 49 pp: 1-13.
• Conklin E. 1978. İnterior Landscape Contractors Montvale, N.J.
• Daniel T.C., Boster, R.S. 1976. Measuring Landscape Esthetics: The Scenic Beauty Estimation Method, USDA Forest Service Research Paper RM-, Rocky Mountain Forest and Range experiment Station Forest Service U.S. Department of Agriculture p.167.
• Daniel, T.C., Vining, J. 1983. Methodological Issues in the Assessment of Landscape Quality. In: Altman, I., Wohwill, J. (Eds.), Behavior and the Natural Environment, Plenum Press, New York, Chapter 2 pp: 39-83.
• DE La Fuente G., Ataurı J.A., De lucıo J.V. 2006, Relationship Between Landscape Visual Attributes and Spatial Pattern Indices: A Test study ın Mediterranean-Climate Landscapes, Landscape and Urban Planning, 77- PP: 393-407.
• Eroğlu E. 2004, Düzce Kenti Açık ve Yeşil Alanlardaki Bazı Bitki ve Bitki Gruplarının Mevsimsel Değşim Potansiyelinin Bitkisel Tasarım Yönünden Incelenmesi, AİBÜ Fen Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi, s.39-46.
• Eroğlu E., Başaran B. 2016, Vertical Gardens Used in Interior Landscape in Turkey, 2 nd International Conference on Science Ecology and Tecnology, Barcelona, PP: 546-563.
• Eroğlu E., Demir Z. 2016, Phenological and Visual Evaluations of Some Roadside Deciduous Trees in Urban Area, Biological Diversity and Conservation, 9/1, 143-153.
• Erzen J. N. 2006. Çevre Estetiği, ODTÜ Yayıncılık, Ankara, 975-7064-96-3.
• Herzog T. R. 1995, a Cognitive Analysis of Preference for Urban Nature. In A. Sinha (Ed.), Readings in Environmental Psychology. Academic Press. Landscape Perception. San Diego, CA: Academic Press Inc.
• Herzog T. R. and Gale T. A. 1996, Preference for Urban Buildings as A Function of Age and Nature Context. Environment and Behavior, 28 pp: 44-72.
• Kalın A. 2004, Çevre Tercih ve Değerlendirmede Görsel Kalite Belirlenmesi ve Geliştirilmesi: Trabzon Sahil Bandı Örneği, KTÜ Fen Bil. Ens. Doktora tezi, s. 46.
• Kaplan R. 1979, Visual Resources and the Public: an Empirical Aproach, In: Elsner G.H., Smardon R.C., A conference on Aplied Tecniques or Analysis and Manegement of the Resource, Navada, pp: 209-215.
• Kaplan S. 1987, Mental Fatigue and The Designed Environment, Public Environments, Washington, pp: 55-60.
• Kıroğlu E. 2007, Erzurum Kenti ve Yakın Çevresindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi Fen Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi, s 28.
• Korkmaz Z.A. 2013. Kent Ormanlarında Estetik Potansiyelin Belirlenmesi İstanbul-Emirgan Korusu Örneği, İstanbul Üniversitesi Fen Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi, s.11-30.
• Lynch K. 1960, The Image of The City, The MIT Press, U.S.A.
• Misgav A. 2000. Visual Preference of the Public for Vegetation Groups in Israel. Landscape and Urban Planning, Israel, V: 48 pp: 143-159.
• Müderrisoğlu H., Aydin İ., Yerli Ö. and Kutay E. 2009, Effects of Colours And Forms Of Trees Visual Perceptions, Department of Landscape Architecture, Faculty of Forestry, Düzce University, Düzce, Turkey.
• Müderrisoğlu H., Eroğlu E., Özkan G. and AK K. 2006. Visual Perception of Tree Forms, Department of Landscape Architecture, Faculty of Forestry, Düzce University, Düzce, Turkey.
• Nasar, J. L. 1992, Visual Preferences in Urban Street Scenes: A Cross Cultural Comparison between Japan and the United States. Environmental Aethetics: Theory, Research and Applications (Ed. Nasar, J.L.). Cambridge University Press, New York.
• Orwell R., Wood R., Tarran J., Torpy F., Burchett M. 2004, Removal of Benzene by the Indoor Plant/Substrate Microcosm and Implications for Air Quality; Water, Air, & Soil Pollution, 157 (1-4), pp:193–207.
• Osgood C.E., Suci G. J. ve Tannenbaum P.H. 1957, The Measurement of Meaning, The University of Illion Press, Newyork.
• Penning E. ve Rowsel C. 1979, The Social Value of Engilish Landscape, Elsner G.H. ve Smardon R.C., Our National Lanscape, A Conference on Aplied Tecniques or Analysis and Manegement of the Resource, Navada, and pp: 249-255.
• Şavklı F. 2012, Antalya’daki Kent Parklarında Su Öğelerinin Estetik ve Işlevsel Açıdan Değerlendirilmesi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bil. Ens. Yüksek Lisan Tezi, s. 128.
• Schroeder H.W. 1982, Preferred Features of Urban Parks and Forests, Journal of Arboriculture 8 (12) pp: 317-322.
• Serpa A. ve Muhar A. 1996, Effectes of plant size, texture and colour on spatial perceptions in Public Green Areas – a Cross- Cultural Study, Landscape and Urban Planning, 36 (1) pp:19-25.
• Strumse E. 1994, Environmental Attributes and the Prediction of Visual Preferences for Agrarian Landscapes in Western Norway, Journal of Environmental Psychology, 14 pp: 293–303.
• Summit J., Sommer R. 1999, Further Studies of Preferred Three Shapes Enviroment Behavior, Art Department at the University of California, 31 (4), pp: 550-576.
• Ulrich Roger S. 1986, Human Responses to Vegetation and Landscape, Landscape and Urban Planning, 13 pp: 29-44.
• Ulrich, R. S. 1991, Natural Versus Urban Scenes: Some Psychophysiological Effects, Environment and Behavior, 13(5) pp: 523–556.
• Vining, J., Stevens, J.J. 1986. The Assessment of Landscape Quality: Major Method- Ological Considerations. In: Smardon, R.C., Palmer, J.F., Felleman, J.P. (Eds.), Foundations for Visual Project Analysis. John Wiley and Sons, New York, pp: 167-186.
• Wohlwill J. F. 1993, The concept of nature: A Psychologist's View, Human Behavior and Environment: Advances in Theory and Research, 6- pp: 5-37.
• Wolverton B. C., and Wolverton J. D. 1993, Plants and Soil Microorganisms: Removal of Formaldehyde, Xylene, and Ammonia from the Indoor Environment. Journal of the Mississippi Academy of Sciences 38(2), 11-15.
• Wolverton BC. Douglas WL. Bounds K. 1989, A Study of Interior Landscape Plants for Indoor Air Pollution Abatement, NASA-TM-108061 Report.
• Wolverton, B. C., How to Grow Fresh Air. New York: Penguin Books, (1996).
• Yazgan M. E., Uslu A., Özyavuz M. 2009. İç Mekan Bitkileri ve Tasarımı, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1575, Ders Kitabı: 527, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Yazgan M., Uslu A., Tanrıvermiş E. 2003. İç Mekan Bitkileri, Saksı Süs Bitkileri Üreticiliği Derneği Yayınları, 1. Baskı.
• Zıss A.1984. Estetik, De Yayınevi, s. 188, Fransızca‟dan Çeviren: Yakup Şahan.
• Zube E. H. Sell J. L., Taylor J. G. 1982, Landscape perception: Research, Application and Theory, Landscape and Planning, 9(1) pp:1-33.