Ilgaz Dagı Güney Yamacındaki Farklı Orman Kuruluslarındaki Toprak Özelliklerinin Degisimi

Yıl 2010, Cilt: 6 Sayı: 2, 30 - 39, 01.12.2010

Ceyhun Göl Semih Ediş

Öz

Bu çalısma, 2001–2002 yıllarında, Ilgaz Orman sletme Müdürlügü, Yenice Orman İsletme Sefliginin orman toplumlarına ait bazı toprak özelliklerinin incelenmesi amacıyla yürütülmüstür. Seflik, Ilgaz Dagı Güney yamacında bulunmaktadır. Arastırma alanında 7 adet orman toplumu (orman kurulusu) tespit edilmistir. Arastırma alanı ormanlarının ana agaç türleri; Karaçam (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe), Sarıçam (Pinus sylvestris L.), ve Uludag Göknarı (Abies nordmanniana (Stev.) Spach. ssp. bormulleriana (Mattf.) Code et Cullen) dır. Seflik sınırları dâhilinde, Sayısal Yükselti Modeli (SYM) ile iklim verileri, topografik harita, mescere haritası ve jeolojik veriler kullanılmıstır. Egim, bakı, yükselti ve agaç türü dikkate alınarak belirlenen 7 adet orman toplumundan olmak üzere birer toprak örnekleme yerleri belirlenmistir. Örnekleme noktalarında açılan, toprak çukurlarından horizon esasına göre 21 adet toprak örnegi alınmıstır. Bu örneklerde tane bilesimi, pH, EC, kritik tansiyonlarda nem kapsamı, organik madde, toplam azot ve hacim agırlıgı analizleri yapılmıstır. Topraklar genel olarak tozlu balçık ve kumlu balçık özellik göstermistir. Yükseltiye baglı olarak degisen bitki örtüsüyle birlikte ölü örtü miktarı artmıs ve üst toprakların organik madde miktarı yüksek (% 3.9-4.3) çıkmıstır. Üst toprakların hacim agırlıgı düsük (1.1 gr.cm-3) ölçülmüstür. Arastırma alanı ortalama egimi % 40 ve yüksek egimli sınıftadır. Genel bakı Güney ve Batı’dır.

Anahtar Kelimeler

Ilgaz, Orman Toplumları, Toprak, Yarı Kurak

Kaynakça

• Adamson, J.K., Rowland, A.P., Scott, W.A., Hornung, M., 1996. Changes n Soil Acidity and Related Variables Over 25 Years in the North Pennine Uplands, UK. Soil Use and Management 12, 55–61.
• Anonim 1996. 1996–2015: Ankara Orman Bölge Müdürlügü, Ilgaz Orman sletme Müdürlügü, Yenice Orman sletme Sefligi Amenajman Planı, Ankara.
• Anonim 2000. Ilgaz Meteoroloji stasyonu klim Degerleri (1950–1990), Meteoroloji Genel Müdürlügü Kayıtları, Ankara.
• Altan T. 1993. Türkiye’nin Dogal Bitki Örtüsü. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yayın No:70, Adana.
• Avcı M. 2005. Çesitlilik ve Endeminizm Açısından Türkiye’nin Bitki Örtüsü. stanbul Üni. Edebiyat Fakültesi Cografya Bölümü Cografya Dergisi, 13, 27-55
• Basaran M., Özcan A. U., Erpul G., Çanga M. 2005. Çankırı-ndagı Karaçam (Pinus nigra Arnold.) Plantasyon Alanında Mineral Üst Topragın Organik Madde Kapsamı ve Bazı Özelliklerinin Konumsal Degisimleri, Gazi Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 5 (2): 128-141.
• Blake G. R., Hartge K. H. 1986. Aggregate Stability and Size Distribution, In: Methods of Soil Analysis, Part 1 (Ed: A. Klute) 2nd ed. Agronomy Monogr, 9. ASA and SSSA, Madison, WI. pp. 425–461, USA.
• Blumenthal M. 1940. Bolu Civarı le Asagı Kızılırmak Mecrası Arasındaki Kuzey Anadolu Silsilelerinin Jeolojisi, M.T.A Yayını, Ankara.
• Bouyoucous G. J. 1951. A Recalibration of the Hydrometer for Making Mechanical Analysis of Soil, Agronomy, J. No: 43. 434–438.
• Boydak M. 1977. Eskisehir-Çatacık Mıntıkası Ormanlarında Sarıçam (Pinus sylvestris L.)'ın Tohum Verimi Üzerine Arastırmalar, stanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Yayın No: 230, stanbul.
• Bremner J. M. 1996. Nitrogen-Total, Methods of Soil Analysis, Part 3. Chemical Methods, Soil Science of America and American Society of Agronomy, SSSA Page: 1085, Book Series no.5, Madison-USA
• Cassel D. K., Nielsen D. R. 1986. Field Capasity and Available Water capasity, Mehods of Soil Analysis, Page: 901, Part 1. Physical and Mineralogical Methods-Agronomy Monograph No.9 (Ed: A. Klute) (2nd edition) SSSA, USA.
• Çepel N. 1966. Orman Yetisime Muhiti Tanıtımının Pratik Esasları ve Orman Yetisme Muhiti Haritacılıgı, Kutulmus Matbaası, İstanbul.
• Çepel N. 1995. Orman Ekolojisi, . Ü. Orman Fak. Yayınları, .Ü. Y. N:3886, O. F. Y. N: 433, ISBN: 975-404-398, stanbul.
• Deligöz A., Gültekin H. C., Yıldız D., Gültekin Ü. G., Genç M. 2007. Karaçalı (Paliurus spina-christi Mill.) ve Hünnap (Zizyphus jujuba Mill.) Tohumlarının Çimlendirilmesi Üzerine GA3 Çıtlatma ve Ekim Zamanının Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi
• Orman Fakültesi Dergisi, A (2): 51-60.
• Erinç S. 1962. Klimatoloji ve Metotları, .Ü. Edebiyat Fakültesi, Cografya Enstitüsü Yayınları No: 994/35, stanbul.
• Güven M. 1996. Yukarı Kelkit havzasında klim-Dogal Bitki Örtüsü liskilerinin Belirlenmesi, T.C. Orman Bakanlıgı Dogu Anadolu Ormancılık Arastırma Müdürlügü, Teknik Bülten 2, Erzurum.
• Jönsson U., Rosengren U., Thelin G., Nihlgard B. 2002. Acidification-nduced Chemical Changes nconiferous Forest Soils in Southern Sweden, 1988-1999. Environmental Pollution 123, 75-83.
• Johnston, A.E., Goulding, K.W.T., Poulton, P.R., 1986. Soil Acidification During More Than 100 Years Under Permanent Grassland and Woodland at Rothamstead. Soil Use and Management 2, 3–10.
• Hızal A. 1984. Ezine Orman Fidanlıgı Topraklarında pH’ sının Sülfirik Asit Yöntemiyle Düsürülmesi Olanakları, .Ü. O. F. Dergisi Seri A, 34 (1) stanbul.
• Kantarcı M. D. 1979. Aladag Kütlesinin (Bolu) Kuzey Aklanındaki Uludag Göknarı Ormanlarında Yükselti-klim Kusaklarına Göre Bazı Ölü Örtü ve Toprak Özelliklerinin Analitik Olarak Arastırılması, .Ü. Orman Fak., .Ü. Y. No: 2634, O.F. Y. No: 274, stanbul.
• Kantarcı M. D. 1980. Belgrad Ormanı Toprak Tipleri ve Orman Yetisme Ortamı Birimlerinin Haritalanması Esasları Üzerine Arastırmalar, . Ü. Orman Fak. Yayınları, . Ü. Y. No: 2636, O. F. Y. No: 275, stanbul.
• Kantarcı M. D. 2000. Toprak lmi. . Ü. Orman Fak. Yayınları, . Ü. Y. N: 4261, O. F. Y. N: 462, stanbul.
• Kaya F. Ö. 2009. Kasmer Dagı (Sanlıurfa)’nın Step Vejetasyonu Üzerine Sintaksonomik Bir Çalısma. Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 2010, 10 (1): 1-11
• Ketin ., Erentöz C. 1962. 1:500 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası, Sinop. MTA Yayınlarından. Ankara.
• Kuylenstierna, J.C.I., Chadwick, M.J., 1991. Increases in Soil Acidity in North-West Wales Between 1957 and 1990. Ambio 20, 118–119.
• Makineci E. 2005. Sapsız Mese (Quercus petrea (matlusch) lieb.) Baltalık Ormanında Aralamaların Çap Artımı ve Bazı Toprak Özelliklerine Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi A (2): 1-10.
• Nelson D. W., Sommer L. E. 1996. Total Carbon, Organic Carbon and Organic Matter, Methods of Soil Analysis, Part 3, Chemical Methods, Soil Science of America and American Society of Agronomy, SSSA, Page: 961, Book Series no.5, Madison-USA.
• Öner N. 2001. Ilgaz Dagı’nın Güney Aklanındaki Orman Toplumları ve Silvikültürel Özellikleri, .Ü. Fen Bilim Enstitüsü Doktora Tezi, stanbul. (Yayınlanmamıs)
• Öner N., Göl C. 2003. Ilgaz-Yenice Orman sletme Sefligindeki Orman Toplumlarının Bazı Silvikültürel ve Toprak Özellikleri, G. Ü. Orman Fak. Dergisi, Cit: 3, No: 1, ISSN: 1303–2399, Kastamonu.
• Özçelik R. 2006. Biyolojik Çesitliligi Korumaya Yönelik Yapılan (Planlama ve Koruma) Çalısmalar ve Türkiye Ormancılıgına Yansımaları, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi A (2): 23-36
• Özkan K. 2004. Beysehir Gölü Havzası’nda Anadolu Karaçamının (Pinus nigra Arnold) Yayılısı le Fizyografik Yetisme Ortamı Faktörleri Arasındaki liskiler, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi A (2): 30-47
• Özyuvacı N. 1976. Arnavutköy Deresi Yagıs Havzasında Hidrolojik Durumu Etkileyen Bazı Bitki-Toprak Su liskileri, . Ü. Orman Fak. F., Yayın No: 221 Ü.Yayın No: 2082 stanbul.
• Özyuvacı N. 1999. Meteoroloji ve Klimatoloji, . Ü. Rektörlük No: 4196, Fakülte No: 460, ISNN: 975–404–544–5, stanbul.
• Rhoades J. D. 1996. Salinity: Electrical Conductivity and Total Dissolved Solids, Methods of Soil Analysis, Part 3, Chemical Methods, Soil Science of America and American Society of Agronomy, SSSA Page: 417, Book Series no.5, Madison-USA.
• Richard H. L., Donald L. S. 1996. Carbonate and Gypsum, Methods of Soil Analysis, Part 3, Chemical Methods, Soil Science of America and American Society of Agronomy, SSSA, Page:437, Book Series no.5, Madison-USA.
• Schulze E.D., Beck E., Müller-Hohenstein K. 2005. Plant Ecology, ISBN: 3-540-20833-X, Springer,-Verlag Berlin, Heidelberg-Newyork, USA.
• Serin M., Ketenoglu M., Küçüködük M. 1996. Hacıbaba Dagı’nın (Karaman) Ormansal Vejetasyonun Fitososyolojik Ve Fitoekolojik Yönden ncelenmesi, S.Ü. Fen-Edeb. Fak. Fen Derg., 13: 179-194.
• Soil Survey Staff 1993. Soil Survey Manual, USDA Handbook No: 18
• Soil Survey Staff 1999. Soil Taxonomy, A Basic of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Survey. USDA Handbook No: 436. Washington DC.
• Topaçoglu O., Bozkus H.F., Güney K. 2008. Ilgaz Dagı Kuzey Bakıda Subalpin ve Yüksek Montan Yükselti Basamagındaki Bazı Mescere Kuruluslarının Silvikültürel Özellikleri, Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 8 (1): 1-13, Kastamonu.
• Toroglu E., Ünaldı Ü. E. 2008. Aladaglar’da (Toros Dagları) Bitki Örtüsünün Ekolojik Sartları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2): 23-48. U. S. Salinity Laboratory Staff 1954. Diagnosis Improvement of Saline and Alkali Soils, Agri. Handbook, No: 60, USDA.
• Uslu S. 1971. Türkiye'deki Kurak Sahalarda Erozyon Kontrolü ve Vejetasyon Örtüsü, stanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. A 21 (2): 21-33.
• Vural M., Yaman M., Sahin B. 2007. Büyükhemit Deresi ve Civarının (Delice-Kırıkkale) Vejetasyonu. Ekoloji Dergisi, 16 (64): 53-62
• Yılmaz H., Karahan F., Bulut Z., Demircan N., Alper H. 2002. Kurak Bölgelerde Havza Planlamasında Bazı Sekonder Bitkilerin Biyolojik Onarım Yönünden Degerlendirilmesi, Su Havzalarında Toprak ve Su Kaynaklarının Korunması, Gelistirilmesi ve Yönetimi Sempozyumu, 18-20 Eylül 2002, Antakya-Hatay.