Kule Tasarımlarında Biyomorfolojik Yansımalar: İstanbul Havalimanı Hava Trafik Kontrol Kulesi

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 1, 77 - 90, 25.06.2023

Ekin Elinç , Latif Gürkan Kaya , Hüseyin Samet Aşıkkutlu

https://doi.org/10.58816/duzceod.1252401

Öz

İnsanoğlu dünyada var olduğundan bu yana doğa ile iç içe olmuştur. Doğa her zaman insanoğluna pek çok konuda rehber olmuştur. Doğayı taklit etmek ve doğadan esinlenmek; mimarlıkta, sanatta ve diğer bilimlerde tasarım süreçlerinde her zaman yol göstericidir. Çoğu zaman doğadaki diğer canlıların hareket biçimlerini, renklerini ve formlarını taklit ederek alet, makine ve mimari yapılar insanoğlu tarafından üretmişlerdir. Doğadaki canlıların formlarından esinlenerek yapılan tasarımlar da “biyomorfik tasarım” olarak adlandırılmıştır. Pek çok kule tasarımı da biyomorfik tasarım anlayışı ile inşa edilmiştir. Bu çalışma kapsamında, 2018 yılında inşası tamamlanan İstanbul Havalimanı hava trafik kontrol kulesi biyomorfik tasarım anlayışı ile incelenmiştir. Çalışmada ilk olarak biyomorfik tasarımın yapı tasarımlarına yansımaları ve biyomorfik tasarımın alt bölümleri incelenmiş olup, ikinci aşamada ise laleden esinlenerek fitomorfik tasarım anlayışıyla tasarlanan İstanbul Havalimanı Hava Trafik Kontrol Kulesi yapısındaki yansımaları tespit edilmiş ve örneklerle açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Biyomorfik, Biyomorfoloji, Doğayı taklit, Hava trafik kontrol kule tasarımı

Kaynakça

• Agkathidis, A. (2016). Implementing biomorphic design–design methods in undergraduate architectural education. In Proceedings of the 34th eCAADe Conference, 291–298, Oulu, Finland.
• Anonim, (2015). https://www.mimarizm.com/haberler/gundem/3-havalimani-nin-hava-trafik-kontrol-kulesi-icinuluslararasi-yarisma_123461. Erişim Tarihi: 18.12.2022.
• Anonim, (2018). https://www.ekoyapidergisi.org/top-10-kule-yapilari. Erişim Tarihi: 08.11.2022.
• Anonim, (2019). http://www.airkule.com/haber/ODULLU-KULE-NIN-OZELLIKLERI/32941. Erişim Tarihi: 09.12.2022. Anonim, (2020). İstanbul air-port hayaldi gerçek oldu. İGA, İstanbul, 496 s.
• Arslan-Selçuk, S., ve Gönenç-Sorguç, A. (2007). Mimarlık tasarımı paradigmasında biomimesis’in etkisi. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(2), 451-459.
• Asghar, Q., Javeed, F., & Naqvi, S. M. Z. A. (2020). Design pedagogy through biomorphic research: A digital approach to design methodology in undergraduate architecture studios. Pakistan Journal of Engineering and Applied Sciences, 1-13.
• Aygün, M. (2020). Giyim süsleme sanatında lale motifi. Ulakbilge, 53, 1230-1241.
• Bayhan, B. (2015). 3. Havalimanının Hava Trafik Kontrol Kulesi Davetli Yarışmayla Yapılacak, Arkitera, https://www.arkitera.com/haber/3-havalimaninin-hava-trafik-kontrol-kulesi-davetli-yarismayla-yapilacak/. Erişim Tarihi: 18.11.2022.
• Baytop, T., ve Kurnaz, C. (2003). Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 27, 79-81.
• Bornovalı, S. (1999). ‘İslam dünyasında bahçe ve evren anlatımı’. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Burke, A. A. (2004). ‘The architecture of defense: fortified settlements of the levant during the middle bronze age’. Yayımlanmamış Doktora Tezi. The University of Chicago, Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Chicago, ABD.
• De Hertogh, A. (1996). Spring flowering bulbs. B. P. 69200 Venissieux, France.
• Erbaş Güler, E. (2016). Türk bahçesinin günümüz temsilleri üzerinden okumalar. Türkiye Peyzajları I. Ulusal Konferansı (Türk Bahçeleri), 450-460, İstanbul.
• Eser, A. (2021). ‘Biyomorfik yapıların algısal değerlendirilmesi’. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Gmp Projects, (2022). https://www.gmp.de/en/projects/486/bird-observation-tower-on-graswarder. Erişim Tarihi: 08.11.2022.
• Günaydın, C. (2019). ‘A model to ınterpret bio-inspired design and its impact on design curricula’, Yüksek Lisans Tezi. İzmir Institute of Technology, Graduate School of Engineering and Sciences, İzmir.
• İGA, (2022). https://www.igairport.aero/hayaldi-gercek-oldu-e-kitap. Erişim Tarihi: 08.11.2022.
• İstanbul Airport. (2022). https://www.istairport.com/tr/kurumsal/iga-hakkinda/hakkimizda. Erişim Tarihi: 08.11.2022.
• Kaya, L. G., Yücedağ, C., ve Aşıkkutlu, H. S. (2018). Reflections of biomimicry to spatial design. ECSAC-European Conference on Science, Art & Culture, 23-33, Antalya.
• Keskin, R. (2019). ‘Doğadan esinlenen mekansal tasarımlarda analojinin kullanımı: biyomimikri’, Yüksek Lisans Tezi. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Kırbas Akyürek, B., Cıravoğlu, A., Mohammadi, M., ve Yeğenoğlu, H. (2020). Building design in between living and manufactured: A research on terminology. Online Journal of Art and Design, 8(3), 75-89.
• MİMDAP, (2015). http://mimdap.org/2015/12/ystanbul-yeni-havalimany-kulesi-tasarymy-belli-oldu/. Erişim Tarihi: 06.12.2022.
• Pehlivanoğlu, B., ve Elinç, Z.K. (2012). Utilization of tulips in the 20th century design. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(6) Özel Sayı, 347-353.
• Pininfarina, (2018). https://pininfarina.it/en/news-event/inauguration-of-the-new-istanbul-airport-that-will-host-the-atc-tower-designed-by-pininfarina-and-aecom/. Erişim Tarihi: 01.12.2022.
• Ravescraft, T. (2021). BIG's spiralling double-helix viewing tower revealed. https://www.dezeen.com /2021/08/06/marsk-watchtower-big-viewpoint-denmark/. Erişim Tarihi: 01.12.2022.
• Rian, I.M., & Sassone, M. (2014). Tree-inspired dendriforms and fractal-like branching structures in architecture: A brief historical overview. Frontiers of Architectural Research, 4(3), 298-323.
• Sevinç Kayıhan, K., Özçelik Güney, S., ve Ünal, F. C. (2018). Biophilia as the main design question in architectural design studio teaching. MEGARON, 3(1), 1-12.
• Smeaton, J. (1791). A Narrative of the building, and a description of construction of the Eddystone Lighthouse with stone, by H. Hugs, London.
• Şengül, G., Tanaydı, M., Polat, Z., Varel, A., Öztekin, D., Şekercioğlu, C., Karasakal, C., ve Kavalcı, S. (2022). İstanbul Airport Hayaldi Gerçek Oldu. Ömür Matbaacılık A.Ş., İstanbul. https://www.igairport.aero/hayaldi-gercek-oldu-e-kitap. Erişim Tarihi: 08.11.2022.
• Tak, S. (2008). Tasavvufta laleye bakış. Ney Dergisi, (4).
• The National, (2018). https://www.thenationalnews.com/world/mena/inside-istanbul-s-giant-12-billion-airport-in-pictures-1.780769#2. Erişim Tarihi: 08.11.2022.
• Uç Zeytün, B. (2014). ‘Mimari Tasarımda Biyomorfik Yaklaşımlar’. Yüksek Lisans Tezi. Yakındoğu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa, Kıbrıs.
• URL-1, (2022). http://cografyaharita.com/turkiye-dilsiz-haritalari.html. Erişim Tarihi: 06.11.2022.
• URL-2, (2022). https://www.atlasbig.com/tr/istanbulnun-ilceleri. Erişim Tarihi: 06.11.2022.
• URL-3, (2022). https://www.wikiwand.com/en/Tulipa _suaveolens. Erişim Tarihi: 17.12.2022.
• URL-4, (2022). https://www.trthaber.com/foto-galeri/turkiyeden-12-ulkeye-lale-ihracati/25883/sayfa-1.html. Erişim Tarihi: 17.12.2022.
• URL-5, (2022). https://www.brighterblooms.co.uk/product/white-marvel-copy. Erişim Tarihi: 17.12.2022.
• URL-6, (2022). https://www.3hprecast.com/iga-istanbul-3-havalimani.html. Erişim Tarihi: 17.12. 2022.
• URL-7, (2022). https://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/yeni-havalimaninin-ismi-internette-2002de-alinmis-41002477. Erişim Tarihi: 17.12. 2022.
• Xiang, X., Yang, X., Chen, J., Tang, R., & Hu, L. (2020). A comprehensive model of teaching digital design in architecture that incorporates sustainability. Sustainability, 12(8368), 1-29.
• Yaran, S. C. (2009). Lale delili: estetikten etiğe ve metafiziğe. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. IX(2), 23-36.
• Yorulmazel, K. (2020). ‘Yapı biçimlenişinde biyomimesisin estetik etkisinin irdelenmesi’. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Yusuf, S. (2003). Biyomimetrik teknoloji doğayı taklit ediyor. Güneş Yayıncılık, İstanbul.
• Yücel, Ç. (2018). Savunma ve saldırı sistemi olarak kulelerin tarihsel gelişimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 70, 417-154.
• Zhigulina, A. Y., & Ponomarenko, A. M. (2018). Energy efficiency of high-rise buildings. E3S Web of Conferences, 33:1-6.