Sağlık Mekânları ile Doğa Arasında Köprü Olarak Biyofilik Tasarım: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesinin İrdelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: Özel Sayı, 107 - 132, 23.12.2024

Gülbin Çetinkale Demirkan , Gökçen Çetin

https://doi.org/10.58816/duzceod.1544362

Öz

Biyofilik tasarımın temelleri, insanoğlunun doğayla iç içe yaşadığı ve doğal çevresine uyum sağladığı antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Antik Yunan ve Roma mimarisi, bahçeler, su yolları ve doğal ışık kullanımını içeren mekanlarıyla biyofilik unsurlar taşımaktadır. Çin ve Japon bahçecilik sanatları, doğanın estetik ve ruhsal değerlerini mimariye entegre etmiştir. Ancak zaman içerisinde tek düze mimarinin etkisiyle insanların doğa ile bağları zayıflamıştır. Biyofilik tasarım da bu bağların yeniden kurularak güçlendirilmesi amacıyla kullanılan tasarım yaklaşımlarından birisidir. Organik mimari yaklaşımlar, şelale evleri gibi projeler, yeşil çatılar, yaşayan duvarlar, doğal ışık ve havalandırma sistemleri gibi uygulamalar da biyofilik tasarım prensiplerini teşvik etmektedir. Biyofilik tasarımın temeli insanların doğayla iç güdüsel bir bağa sahip olduğu ve bu bağın sağlık ve mutluluk üzerinde etkisi olduğu fikrine dayanmaktadır. Bu çalışmada, sağlık mekânı olan Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde doğa ile mekân arasında bağ kurulması noktasında aracı olarak kullanılan biyofilik tasarım ilkelerinin uygulanabilirliğini incelemektir. Bu doğrultuda çalışmada, 14 biyofilik tasarım ilkesi esas alınarak hastanede tasarım açısından irdelemelerde bulunulmuş ve hastane yapısında biyofilik tasarım uygulaması açısından çeşitli öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyofilik Tasarım, Doğa ile Etkileşim, Doğa Esaslı Tasarım, Sağlık Mekânı

Teşekkür

Bu çalışma VIII. Ulusal Süs Bitkileri Kongresinde Sunulmuştur

Biophilic Design as a Bridge Between Healthcare Facilities and Nature: An Examination of Niğde Ömer Halisdemir University Education and Research Hospital

Öz

The foundations of biophilic design date back to ancient times when humans lived in harmony with nature and adapted to their natural surroundings. Ancient Greek and Roman architecture included biophilic elements with spaces featuring gardens, waterways, and the use of natural light. Chinese and Japanese gardening arts integrated the aesthetic and spiritual values of nature into architecture. However, over time, with the influence of monotonous architecture, people's connections with nature have weakened. Biophilic design is one of the design approaches used to reestablish and strengthen these connections. Organic architectural approaches, projects like waterfall houses, green roofs, living walls, and applications such as natural lighting and ventilation systems also promote biophilic design principles. The basis of biophilic design lies in the idea that humans have an instinctive connection with nature and that this connection affects health and happiness. This study aims to examine the applicability of biophilic design principles as a means of establishing a connection between nature and space at the Niğde Ömer Halisdemir University Education and Research Hospital, a healthcare facility. In this context, the study explores the design aspects of the hospital based on 14 biophilic design principles and provides various suggestions for the implementation of biophilic design in the hospital structure

Anahtar Kelimeler

Biophilic Design, Interaction with Nature, Nature-Based Design, Healthcare Facility

Kaynakça

• Aktaş, M. (2022). Peyzaj Mimarlığında Biyofilik Tasarımın Etkileri: Erzurum Hastane Bahçeleri Örneği. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Erzurum, 109 sf.
• Arslan Selçuk, S., Coşkun, A., Avinç, G.M. (2022). Çocuk Hastanelerinde Biyofilik Tasarım Parametrelerinin Önemi ve Örnekler Üzerinden Değerlendirilmesi. Tekstilden İnşaata Malzeme Uygulamaları, İksad, 125-151.
• Atıl Güneş., A., Yörük, İ., Gülgün, B. (2006). Bayındır İlçesi Kamusal Yeşil Alanlarının Yeterliliği ve Geliştirilebilme Olanakları Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1):169-180.
• Aye, E. Hackett, D. ve Pozzuoli, C. (2019). The Intersection of Biophilia and Engineering in Creating Sustainable, Healthy and Structurally Sound Built Environments. WIT Trans. Ecol. Environ. 217: 663-673.
• Bayındır, N. (2024). Doğayı Öğrenme Ortamlarına Dahil Etmek: Eğitim Yapılarında Biyofilik Tasarım Yaklaşımı Üzerine Bir İnceleme. Eskişehir Teknik Üniversitesi Mimarlık Anabilim Dalı, Eskişehir, 133 sf.
• Beatley, T. (2017). Biophilic Cities and Helathy Societies. Social Ecology of Sustainability, 2(4): 1-4
• Boz Demir A.Ö, Cengiz C. (2023). Biyofilik Tasarım Açısından Bartın Kenti Örneğinde Bir Değerlendirme. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi. 19(2):253-268.
• Bratman, G.N., Hamilton, J.P., Hahn, K.S., Daily, G C., Gross, J.J. (2015). Nature Experience Reduces Rumination and Subgenual Prefrontal Cortex Activation. Proceedings of the national academy of sciences, 112(28): 8567–8572.
• Browning W., Ryan C. (2020). What is Biophilia and What Does It Mean for Buildings and Spaces? Nature Inside: A Biophilic Design Guide. RIBA Publishing,1-5.
• Browning W., Ryan C., Clancy J. (2014) Patterns Of Bıophılıc Desıgn Improvıng Health & Well-Beıng In The Buılt Envıronment, Terrapin Bright Green.
• Coulthard, S. (2020). Biophilia: you, nature, home. Kyle Books. London
• Çakar H., Akat Saraçoğlu Ö., Akat H. (2018). Xeriscape Yaklaşımı ile Kurak Ortamda Sürdürülebilir Peyzaj: Ege Üniversitesi Bayındır MYO Bahçesi Örneği. ISUEP2018 Uluslararası Kentleşme ve Çevre Sorunları Sempozyumu, 214-221, Eskişehir.
• Çetin, N., Mansuroğlu, S. (2018). Akdeniz Koşullarında Kurakçıl Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılabilecek Bitki Türlerinin Belirlenmesi: Antalya/Konyaaltı Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1):11-18
• Çetinkale Demirkan G., Akat H. (2017). Kurak Bölgelerde Su etkin Peyzaj Düzenlemeleri Yaklaşımıyla 'Xeriscape'. 3Rd ASM International Congress of Agriculture and Environment, 9-18, Antalya.
• Çetinkale Demirkan, G. (2022). İnsan Doğa Etkileşimi İçerisinde Biyofilik Tasarım. Mimarlık Planlama ve Tasarımda Araştırma Değerlendirmeler I, Aralık, Gece Yayınevi, 225-247.
• Daşkıran, B.N, Yeler Minsolmaz, G. (2021). Evaluation of Osmaniye Kadirli Municipality Building in The Context of Biophilic Design. Journal of Environmental and Natural Studies, 3(2):119-136.
• Erbay, M. (2021). İç Mekânda Biyofilik Tasarım ve Uygulama Alanı Olarak Bir Sağlık Yapısı: Memorial Bahçelievler Hastanesi. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 6(2): 529-551.
• Gökten, İ., Kelkit, A. (2021). Ankara İmrahor Vadisi ve İncesu Dersinin Biyofilik Tasarım Yaklaşımı İçinde Değerlendirilmesi. ÇOMÜ Zir. Fak. Derg, 9(1): 71-78.
• Gray, T., Birrell, C. (2014). Are Biophilic-Designed Site Office Buildings Linked to Health Benefits and High Performing Occupants. International Journal of Environmental Research and Public Health, 11(12): 12204-12222.
• Hui, F.K.P., Aye, L. (2018). Occupational stress and workplace design. Buildings, 8(10):133.
• İlhan Ö., Akat H., Akat Saraçoğlu Ö. (2024). Kurakçıl Peyzaja Dönüşüm Projesi Kapsamında Gerçekleştirilen Bitkisel Uygulamalar: Muğla-Ortaca İlçesi Örneği. International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 11(104): 570-582.
• İrfanoğlu, H.İ., Suri, L. (2022). Biyofilik Tasarım Kriterlerinin Mekanlar Üzerinden Değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 21(41): 95-116.
• Joye, Y. (2007). Architectural Lessons from Environmental Psychology: The Case of Biophilic Architecture. Rev. Gen. Psychol. 11:305-328.
• Kaplan, R., Kaplan, S. (1989). The Experience of Nature. New York: Cambridge University Press.
• Karaşah, B. (2021). Botanik Bahçelerinin Biyofilik Tasarım Kriterleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Örneği. Kent Akademisi, 14(3):545-559.
• Kaya, H. (2019). Biyofilik Tasarım ve İyileştiren Mimarlik: Çocuk Hastaneleri Üzerine Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Mimarlık Ana Bilim Dalı, Ankara, 113 sf.
• Kaya, H., Arslan Selçuk, S. (2018). Biyofilik Tasarım ve İyileştiren Mimarlık: Sağlık Yapıları Üzerine Bir Değerlendirme. EJONS International Journal on Mathematic, Engineering and Natural Science, 2(3): 1-13.
• Kellert, S. R. (2014). Biophilia and Biomimicry: Evolutionary Adaptation of Human Versus Nonhuman Nature. Intelligent Buildings International, 8(2), 51-56.
• Kellert, S., Calabrese, E. (2015). The practice of biophilic design. www.biophilic-design.com adresinden 05.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Omaga, A.E., Lateef, A.L. (2023). Biophilic Design strategies in Healthcare Buildings. International Journal of Environmental Research & Earth Science Published by Cambridge Research and Publications, 27(4): 69-84.
• Ökten, S.S.Ö. (2022). Kent Parklarının Biyofilik Tasarım Kriterlerine Göre Yenilenmesi: İskenderun Millet Parkı Örneği. Kent Akademisi Dergisi, 15(1): 1-18.
• Ryan, C. O., Browning, W. D. (2020). Biophilic Design. In V. Loftness (Ed.), Sustainable Built Environments, A Volume in the Encyclopedia of Sustainability Science and Technology (pp. 43-85). Springer.
• Saylam G. (2019) Biyofilik İç Mekân Tasarım Unsurlarının Ev Ortamında Bireyin İyi Olma Haline Onarıcı (Restoratif) Etkileri Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi)
• Susam, K., Özdemir, Ş. (2024). Sağlık Yapılarının Biyofilik Tasarım Kriterlerine Göre İncelenmesi: İstanbul Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Örneği, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1): 36:52.
• Şahin, F., Satıcı, B. (2022). Biyofilik Tasarım ve Modern Mimarlık Kesişiminde Bir Değerlendirme: Carlo Scarpa Mimarlığı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(2): 21-45.
• Ulrich, R.S. (1991). Effects of Health Facility Interior Design on Wellness: Theory and Recent Scientific Research. Journal of Health Care Design. 3:97-109.
• URLl-3 https://tr.pinterest.com/pin/1548181168283021/
• URL-4 https://tr.pinterest.com/pin/97742254406256858/
• URL-5 https://i.pinimg.com/originals/e6/cb/32/e6cb32beca4d2f9f96d0be6ba4afd273.jpg
• URL-6 https://tr.pinterest.com/pin/3096293477472137/
• URL-7 https://i.pinimg.com/originals/c1/6c/03/c16c0364f97b6943ac36ac45fa1a6b09.jpg
• Wilson, E. O. (1984). Biophilia. Cambridge: Harvard University Press.
• Yalçınkaya, N.M. (2021). COVID-19 Küresel Salgını Sürecinde Sağlık Personellerini Hedef Alan İyileştirici Bahçelerin Önem ve Önceliği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23(3): 733-741.
• Yalçınkaya, N.M. (2022). Kentsel Alan Kullanım Kararlarında ve Nitelikli Kentsel Peyzajların Sürdürülebilirliğinde Sağlıklı Kent Kavramının Rolü. Güney Mimarlık Dergisi, pp. 0–0, Oct. 2022.
• Yalçınkaya, N.M. (2024). 6 Şubat Depremleri Ardından: Kentlerde İyileştirici Bahçe Tasarımlarının Gerekliliği Üzerine. 4. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar ve Yenilikçi Çalışmalar Sempozyumu, 153-161, Bandırma.
• Zhong, W., Schröder, T., Bekkering, J. (2022). Biophilic design in architecture and its contributions to health, well-being, and sustainability: A critical review. Frontiers of Architectural Research, 11: 114-141.
• Zhong, W., Schröder, T., Bekkering, J. (2023). Designing with nature: Advancing three-dimensional green spaces in architecture through frameworks for biophilic design and sustainability. Frontiers of Architectural Research,12(4):732-753.