Liquidambar orientalis’te Uygun Sterilizasyon ve Doku Kültürü Koşullarının Optimizasyonu

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: Özel Sayı, 281 - 292, 23.12.2024

İlker Kaya , Senem Uğur , Yesim Yalcin Mendi

https://doi.org/10.58816/duzceod.1558384

Öz

Anadolu sığlası (Liquidambar orientalis), Güney Batı Anadolu’ya özgü endemik sığla türüdür. Genel olarak peyzaj bitkisi olarak kullanımının yanı sıra içeriğinde bulunan reçine sebebiyle de büyük önem taşımaktadır. Sığla bitkisinde tohum ve çelik ile üretime ek olarak, doku kültüründe de hızlı ve klonal çoğaltımda daha verimli, daha kaliteli materyal oluşturulması için çalışmalar yürütülmektedir.
Bu çalışmada, Liquidambar orientalis için uygun sterilizasyon yönteminin ve uygun büyütme ortamının belirlenmesi amaçlanmıştır. Sterilizasyon için HgCl2 (%0.1), NaClO (%20) ve fungusit (Captan, %0.3) solusyonlarının çeşitli süre ve yoğunluk kombinasyonları denenmiş, en iyi sterilizasyon yüzdesi (%97); 48 saat fungusit (Captan, %0.3)+10 dakika HgCl2 (%0.1)+20 dakika NaClO (%20) kombinasyonundan elde edilmiştir. Thidiazuron (TDZ) ve Naftalin Asetik Asit (NAA)’in bitki gelişimi üzerine etkilerinin araştırılması amacıyla, TDZ ve NAA’nın farklı kombinasyonları denenmiş ve en iyi gelişimin 1 mg.l-1 TDZ ve 0.1 mg.l-1 NAA içeren WPM besi ortamında olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Liquidambar orientalis, Sterilizasyon, Doku kültürü, Mikroçoğaltım

Kaynakça

• Acar, Y. S., Ayaz, Ö., ve Bürün, B. (2018). Adventitious shoot formation from hypocotyl and cotyledon explants of relict endemic Liquidambar orientalis Miller. Mugla Journal of Science and Technology, 4(2), 137-1 42.
• Akat, H. (2020). Su Tutucu Polimer (SAP) Uygulamalarının Anadolu Sığla Ağacı (Liquidambar orientalis MİLL.) ve Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) Türlerinde Bitki Gelişimi Üzerine Etkisi. . Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(3), 721-727.
• Arslan, M., ve Şahin, H. (2016). Unutulan Bir Orman Ürünü Kaynağı: Anadolu Sığla Ağacı (Liquidambar orientalis Miller). Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(1), 103-1 17.
• Aydıngöz, M., ve Bulut, S. (2014). Egenin Gizli Kalmış Şifa İksiri: Sığla (012201)(1-6). Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1), 1-6.
• Baran Ayaz, Ö. (2018). Türkiyedeki endemik sığla ağacının (Liquidambar orientalis Mill.) geçici daldırma sistemi ile mikroçoğaltımının araştırılması. (Master's thesis, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Bayraktar, M., Hayta, S., Parlak, S., ve Gurel, A. (2015). Micropropagation of centennial tertiary relict trees of Liquidambar orientalis Miller through meristematic nodules produced by cultures of primordial shoots. Trees, 29(4), 999-1 009.
• Brand, M. H., ve Lineberger, R. D. (1991). The effect of leaf source and developmental stage on shoot organogenic potential of sweetgum (Liquidambar styraciflua L.) leaf explants. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 24(1), 1-7.
• Ďurkovič, J., ve Lux, A. (2010). Micropropagation with a novel pattern of adventitious rooting in American sweetgum (Liquidambar styraciflua L.). Trees, 24, 491-497.
• Erdağ, B., ve Emek, Y. (2005). In vitro adventitious shoot regeneration of Liquidambar orientalis Miller. Journal of Biological Sciences, 5(6), 805-808.
• Göçmen Taşkın, B., Taşkın, V., Küçükakyüz, K., ve Varol, K. (2007). Esterase polymorphisms in relict endemic Liquidambar orientalis Mill. var. orientalis and L. orientalis Mill. var. integriloba Fiori populations in Turkey. Journal of Cell and Molecular Biology, 6, 137-1 46.
• Hoey, M. T., ve Parks, C. R. (1991). Isozyme divergence between Eastern Asian, north American, and Turkish species of Liquidambar (Hamamelidaceae). American Journal of Botany, 78(7), 938-947.
• Ickert-Bond, S., K., P., ve Wen, J. (2005). Comparative infructescence morphology in Liquidambar (Altingiaceae) and its evolutionary significance. American Journal of Botany, 92(8): 1234-1255.
• Kim, M. K., Sommer, H. E., Bongarten, B. C., ve Merkle, S. A. (1997). High-frequency induction of adventitious shoots from hypocotyl segments of Liquidambar styracifiua L. by thidiazuron. Plant Cell Reports, 16, 536-540.
• Küçükala, A., Durmuşkahya, C., ve Koray, Z. (2010). Sığla Ağacının Korunmasına Yönelik Eğitim Çalışmaları Projesi Sonuç Raporu. ÖÇ KK Başkanlığı, Ankara.
• Mercan, T., Galatalı, S., Özkaya, D. E., Celik, O., ve Kaya, E. (2022). Effects of different boron salt treatments on micropropagation and genetic stability in in vitro cultures of Liquidambar orientalis Miller. Journal of Boron, 7(4), 521-527.
• Merkle, S. A., Neu, K. A., Battle, P. J., ve Bailey, R. L. (1998). Somatic embryogenesis and plantlet regeneration from immature and mature tissues of sweetgum (Liquidambar styraciflua). Plant Science, 132(2), 169-1 78. Parlak, S. (2012). Sığla (Liquidambar orientalis Miller)’da alternatif vejetatif üretim yöntemi. Orman Mühendisliği, 49(10-1 1-1 2): 20-23.
• Sutter, E. G., ve Barker, P. B. (1985). In vitro propagation of mature Liquidambar styraciflua. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 5, 13-21.
• Xu, L., Liu, G. F., ve Bao, M. Z. (2007). Adventitious shoot regeneration from in vitro leaves of formosan sweetgum (Liquidambar formosana L.). HortScience, 42(3), 721-723.