2^4 Faktöriyel Tasarımların Sağlık Alanında Kullanımı

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 3, 1 - 6, 21.02.2013

Özge Akşehirli Şengül Cangür Handan Ankaralı Mehmet Sungur

Öz

Belirli bir işlem veya müdahaleye ilişkin bilgi sağlamak amacıyla planlanan sağlık alanındaki denemelerde kullanılabilecek birçok farklı deney tasarımı vardır. En etkili deney tasarımı, faktöriyel denemeler olarak adlandırılan,
ölçülebilir faktörlerin etkilerini içeren ve hatası en küçük olan tasarımdır. Faktöriyel denemelerde hem faktörlerin esas
etkileri hem de etkileşim etkileri tahmin edilir. Bu denemelerin kullanımı ve yorumu ileri düzey istatistik bilgisi gerektirdiğinden sağlık araştırmalarında yaygın olarak kullanılmamaktadır. Ancak faktöriyel denemelerin kullanımıyla çok sayıda bilgiye daha kısa sürede ve daha doğru bir şekilde ulaşılmaktadır. Bu çalışmanı amacı, tek tekrarlı ve etki karışımlı 24 deney tasarımını tanıtmak ve bu denemelerin sağlık alanında kullanımına yönelik bilgiler sunmaktır. Bu doğrultuda, tasarımın uygulanabilirliğini göstermek için aurasız migren şikayeti olan ve ağrı süresi 4 ile 10 saat arasında değişen hastalardan elde edildiği varsayılan hipotetik veriler üzerinde çalışılmıştır. Sonuç olarak tek tekrarlı faktöriyel denemelerin her alanda kullanılabileceği ve daha etkin bilgiler ürettikleri söylenebilir.

 

Anahtar Kelimeler

Faktöriyel tasarım; tek tekrarlı deneme; etki karışımı.

Kaynakça

• Montgomery DC, Runger GC. Applied Statistics and Probability for Engineers. 5th ed. New York: John Wiley & Sons; 2010.
• Oehlert GW. A First Course in Design and Analysis of Experiments. New York: W.H. Freeman; 2000.
• Dey A. Factorial designs. Wiley Interdisciplinary Reviews: Computational Statistics. 2011; 3(6): 577- 81.
• Cochran WG, Cox GM. Experimental Designs. 2nd ed. United States: Wiley; 1957.
• Siva A. Migren. İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Baş, Boyun, Bel Ağrıları Sempozyum Dizisi. 2002; 30: 39-50.
• w-h-a.org [Internet]. London: World Headache Alliance (WHA); [cited 2013]. Available from: http://www.w-h-a.org/assets/0/E0E0E230-E5CC- D51C-5D382D5DEFA369DA_document/What_is_m igraine.pdf.