GÜNDEM YÖNETİMİ KURAMI ODAĞINDA İRAN YEŞİL DEVRİMİNE BAKIŞ; TWEETLER ÜZERİNDEN BİR ANALİZ

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 22 - 47, 31.12.2019

Tayfun Yücesoy Burak Karabulut

Öz

Küreselleşmenin etkileri önce
ekonomide sonra toplumsal hayatın her alanında hissedilmektedir. Dahası son
yirmi yılda bilgi iletişim teknolojilerindeki yaşanan gelişmeler, Marshall
McLuhan’ın ‘global village’ ifadesinin destekleyicilerinden biri haline gelmiştir.
İnternetin icadı, kişisel bilgisayarların yayılması ve akıllı mobil cihazların
kullanımıyla birlikte toplumsal hareketlerde de değişim gözlemlenmektedir.
Dünyanın birçok yerinde toplumun farklı kesiminden bireyler ekonomik sorunlar,
çevre ve yaşam koşulları, otoriter rejimler ya da insan hakları gibi konularda
rahatsızlıklarını ifade etmek için yeni medya teknolojilerini kullanmaktadır.
Bunun nedeni kimi zaman siyasi güce sesini duyurmak, kimi zaman bireylerin
fiziksel alanda ve sanal ortamda bir araya gelmelerini sağlamaktadır. Bu durum
siyasal gücün sosyal medya araçlarının yönetimi konusunda, geleneksel medya
araçları üzerinden uyguladığı çeşitli yöntemleri, sosyal medyada da
uygulamasına neden olabilmektedir.

2018 yılının ilk günlerinde İran’da,
sosyal medyada bir araya gelen bireyler, tepkilerini fiziksel ortama taşımış ve
hükümetin sert önlemleriyle karşılaşmışlardır. Bu çalışmada, 2018 yılında İran’da
yaşanan kitle hareketiyle ilgili olarak, Twitter’daki kullanıcılar tarafından
paylaşılan iletilerin içerik analizi yöntemiyle incelenerek, gündem yönetimi
kuramı odağında değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İran Yeşil Devrimi, Twitter, Gündem Yönetimi

Kaynakça

• Al Jazeera News. (2018). Five Things You Need to Know about Protests in Iran. Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2017/12/protests-iran-171231083620343.html, Erişim Tarihi: 20.11.2018.
• Anonim, http://www.twitonomy.com/search-analytics.php?q=%23IranProtests%20since%202018-01-01, Erişim Tarihi: 18.04.2018.
• Baudrillard, J. (2003). Sessiz Yığınların Gölgesinde Toplumsalın Sonu. (Çev. Oğuz Adanır), Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Bengali, S. ve Mostaghim, R. (2018). Iran is Seeing the Biggest Antigovernment Protests in Years. What's Driving the Unrest?. Los Angeles Times, https://www.latimes.com/world/middleeast/la-fg-iran-explainer-20171231-story.html, Erişim Tarihi: 24.11.2018.
• Berman, I. (2019). Marking Four Decades of Iranian Decline. The Washington Times, https://www.washingtontimes.com/news/2019/jan/24/marking-four-decades-of-iranian-decline/, Erişim Tarihi: 17.07.2019.
• Bruns, Axel (2008). The Future is User-Led: The Path towards Widespread Produsage. Fibreculture Journal, Vol. 11.
• Castells, M. (2013). İsyan ve Umut Ağları İnternet Çağında Toplumsal Hareketler. (Çev. E. Kılıç). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Chen, Y. (2013). Research on Social Media Network and National Security. Ed.: Wenjiang Du, Informatics and Management Science II, Springer Pres, Vol. 205.
• Cohen, B., C. (1963). The Press and Foreign Policy. USA: Princeton University Press.
• Cunningham, E. ve Mufson, S. (2018). Behind Iran’s Protests, Anger over Lost Life Savings and Tightfisted Budgets. The Washington Post, https://www.washingtonpost.com/world/behind-irans-protests-anger-over-lost-lifesavings-and-tightfisted-budgets/2018/01/06/64993a66-f23f-11e7-95e3-eff284e71c8d_story.html?utm_term=.ee792825e258, Erişim Tarihi: 21.11.2018.
• Dehghan, S. K. (2017). Rouhani Acknowledges Iranian Discontent as Protests Continue. The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2017/dec/31/protesterswho-spread-fear-and-violence-will-be-confronted-says-iran, Erişim Tarihi: 24.11.2018.
• Erdoğan, İ. ve Alemdar, K., (2005). Öteki Kuram. Ankara: Erk Yayınları.
• Erlevent, M. (2012). Edward Lee Bernays’ın Halkla İlişkiler Uygulama Örneklerine Kitle Psikolojisi Açısından Teorik Bir Bakış: Halkı Aydınlatma Komitesi, Lucky Strike Sigaraları ve Venida Saç Bonesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, SBE, İstanbul.
• Evgeny, M. (2011). The Net Delusion: The Dark Side of Internet Freedom. First Edition, New York: Public Affairs.
• Friedman, T., L. (2000). The Lexus and the Olive Tree. Pan-American Copyright, April, New York: First Anchor Books Edition.
• Hoffer, E. (2011). Kesin İnançlılar-True Believer. (Çev. Erkıl Günur). İstanbul: İdil Matbaası.
• Hoffman, B. (2005). Downloading Democracy? Potential and Limitations of the Internet for Advancing Citizens’ Rights in Latin America, https://www.researchgate.net/publication/237697098_Downloading_Democracy_Potential_and_Limitations_of_the_Internet_for_Advancing_Citizens'_Rights_in_Latin_America.
• Human Right Watch. (2019). World Report 2019, “Iran Events of 2018”. https://www.hrw.org/world-report/2019/country-chapters/iran, Erişim Tarihi: 12.08.2019.
• Koç, M.(2017). İran Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ve Adaylar. Ankara: İran Araştırmaları Merkezi (İRAM).
• Le Bon, G. (2011). Kitle Zihni Üzerine Tarihin Gözden Geçirilmesi-Devrimin Psikolojisi. İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Licklider, J. C. R. (1960). Man-Computer Symbiosis. IRE Trans. Human Factors in Electronics, Vol. HFE-1, Mar. 1960, ss. 4–11.
• Lomas, N. (2018). Telegram and Instagram being restricted in Iran. https://techcrunch.com/2018/01/02/telegram-and-instagram-being-restricted-in-iran/, Erişim Tarihi: 20.11.2018.
• Marshall, G. (1999). Toplumsal Hareketler Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Martin. J. L., (1989). Developments in Political Communication Theory on Mass Media Potential. (Ed. Agee Warren Kendall, Ault Phillip H. ve Emery Edwin). Maincurrents in Mass Communications, New York: Harperow Publisher.
• McCombs, M. (1992). Explorers and Surveyors: Expanding Strategies For Agenda Setting Research. Journalism Quarterly, Vol: 69, No:4, ss.813-824.
• McCombs, M. ve Shaw L., D. (1972). The Agenda-Setting Function of Mass Media. The Public Opinion Quarterly, Vol. 36, No. 2, ss. 176-187.
• Melucci, A. (2009). Çağdaş Hareketlerin Sembolik Meydan Okuması. (Ed. Kenan Çayır). Yeni Sosyal Hareketler - Teorik Açılımlar, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Nowak, T., E. (2016). Agenda-Setting Theory and The New Media. Studia Medioznawcze Media Studies, University of Warsaw, Faculty of Journalism, Information and Book Studies, 3(66), Polonya.
• Özcan, N. A. (2006). İran Sorununun Geleceği Senaryolar, Bölgesel Etkiler Ve Türkiye’ye Öneriler. Tepav Ortadoğu Çalışmaları-I, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Sheehan, S. I. ve Tanter, R. (2018). Trump is Witnessing an Unfolding Iranian Revolution — time to act. The Hill. https://thehill.com/opinion/international/367118-trump-iswitnessing-an-unfolding-iranian-revolution-time-to-act, Erişim Tarihi: 06.11.2018.
• Shirk, C. (2011). The Political Power of Social Media: Technology, the Public Sphere, and Political Change. Foreign Affairs, (90)1: 28-41.
• Sinkaya B. (2018). İran’da Toplumsal Hareketler ve Etkileri, Göç Politikaları Merkezi, Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Szajkowski, B. (2011), Social Media Tools and the Arab Revolts. Alternative Politics, 3(3): 420-432.
• Şen, G. (2012). İran ve “Arap Baharı”: Bağlam, Söylem ve Siyaset, Ortadoğu Etütleri, 3(2): 95-118.
• Şen, G. (2018). İran’da Toplumsal Hareketler ve Etkiler. Göç Paneli Serisi, Göç Politikaları Merkezi, Ankara.
• Taşkın, Y. (2008). Devrim Sonrası İran’da Siyaset: Aktörler, Stratejiler ve Gelecek. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:39, Ekim 2008.
• Uygur, H. (2017). İran’daki Protesto Gösterileri ve Sloganlar Ne Anlama Geliyor?. İran Araştırmaları Merkezi, https://iramcenter.org/irandaki-protesto-gosterileri-ve-sloganlar-ne-anlama-geliyor/, Erişim Tarihi:12.08.2019.
• We Are Social. (2019). Digital 2019, Q3 Global Digital Statshot 2019. https://wearesocial.com/blog/2019/07/global-social-media-users-pass-3-5-billion, Erişim Tarihi: 16.08.2019.
• Weaver, D. H. (1999). Medya Gündem Kurması ve Kamuoyu: Bir Bağlantı Var mı?. (Çev. Zülfikar Damlapınar). Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(1), Konya.
• Yağan, U. (2013). Teknoloji ve Kamusal Alan Tartışmaları Çerçevesinde Sosyal Medya Kullanımı ve Politik Katılım. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, SBE, Ankara.
• Yaylacı, F. G. (2011). Yeni Toplumsal Hareketler. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yücesoy, T. (2017). Sosyal Medya Ve Kitle Hareketleri İlişkisi: Sosyal Medyada Kitle Hareketlerine Yönelik İçerik Analizi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, SBE, İzmir.
• Zengin, G. (2013). Kavga, Arap Baharı'nda Türk Dış Politikası. İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
• Weimann, G., ve Brosius, H., B. (2016). A New Agenda for Agenda-Setting Research in the Digital Era. (Ed. Gerhard Vowe ve Philipp Henn). Political Communication in the Online World Theoretical Approaches and Research Designs. New York, London: Routledge.