Çok Boyutlu Liderlik, İnsan Kaynakları Uygulamaları ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkiler

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 25 - 44, 20.12.2022

Mürşide Özgeldi , Mehmet Zahid Uzunlar , Hüseyin Burgazoğlu

Öz

Küresel değişim ve dönüşümün hız kazandığı çağımızda faaliyet gösteren işletmelerin günümüz rekabetçi koşullarında varlıklarını sürdürebilmeleri ve üstünlük sağlayabilmeleri için çalışanların kurumun hedeflerini içselleştirmesinin büyük bir önem taşıdığı söylenebilir. Böylece çalışanların örgütün bir parçası haline gelebilmesinin ve onları örgütsel hedefler doğrultusunda yönlendirme ihtiyacının öneminin, bu özellikleri hayata geçirmeyi başarabilen liderlere duyulan gereksinimi arttırmakta olduğu ifade edilebilir. Bu çalışmanın amacı, çok boyutlu liderlik, insan kaynakları uygulamaları ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin bir örnek olay çalışması olarak araştırılmasıdır. Bu amaçla İstanbul’da faaliyetini sürdüren bir havacılık destek hizmetleri şirketinin çalışanları ve yöneticileri için çok boyutlu liderlik eğitim ve uygulama süreci tasarlanarak sürecin örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçları çok boyutlu liderlik, insan kaynakları uygulamaları ve örgütsel bağlılık arasında anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir. Çok boyutlu liderlik ve örgütsel bağlılık arasındaki anlamlı ilişki insan kaynakları uygulamalarının tam aracılık etkisi ile gerçekleşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çok Boyutlu Liderlik, İnsan Kaynakları Uygulamaları, Örgütsel Bağlılık, Havacılık İşletmeleri

Kaynakça

• Abasilim, U. D., Gberevbie, D. E. ve Osibanjo, O. A. (2019). Leadership Styles and Employees’ Commitment: Empirical Evidence From Nigeria. sage, 1-15.
• Akdöl, B. (2017). Liderlik. İstanbul : İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi İşletme Uzaktan Eğitim Programı.
• Alharthey, B. K. ve Rasli, A. (2011). Key role of strategic human resource management (SHRM) in advancing the degree of team learning. African Journal of Business Management, 10446-10451.
• Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik Ve İlkeler, Ankara: Pegem A Yayınları.
• Balcı, A. (2003). Örgütsel Sosyalleşme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Balcı, A. (2020, Mayıs 10). Örgütsel Gelişme. Pegem: https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/31102014152612Pages%20from%20%C3%96rg%C3%BCtsel%20Geli%C5%9Fme%20A%20%20Balc%C4%B1%20BASKI.pdf adresinden alındı
• Bayır, Ö. Ö., Dulay, S. ve Karadağ, E. (2015). The Effect of Leadership on Organizational Commitment. researchgate.net, 57-79.
• Becker, H. S. (1960). Notes on the concept of commitment. American Journal of Sociology, 32-42.
• Biza, T. A. ve Irbo, M. M. (2020). The impact of leadership styles on employee commitment in Madda Walabu University. African Journal of Business Management, 291-300.
• Blanchard, K., Zigarmi, P. ve Zigarmi, D. (2014). Çok Boyutlu Liderlik II - Katılımcı El Kitabı. İstanbul: Nadir Kitabevi.
• Bland, Martin J. ve Altman, Douglas G. (1997) Statistics Notes: Cronbach’s Alpha, BMJ, C. 314, https://doi.org/10.1136/bmj.314.7080.572, s. 572. Canpolat, B. (2011). Yöneticilerin Liderlik Davranışları: Kamu İşletmelerinde Bir Alan Çalışması. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Chan, D. C. (2006). Core competencies and performance management in Canadian public libraries. Library Management, 144-153.
• Chang, W. J. ve Chun Huang, T. (2005). Relationship between Strategic Human Resource Management and Firm Performance: A Contingency Perspective. International Journal of Manpower, 434-449.
• Cohen, S. ve Karatzimas, S. (2011). The role of the human resources department in budgeting: evidence from Greece. Journal of Human Resource Costing & Accounting, 147-166.
• Çay, Y. T. (2009). Liderlik ve Duygusal Zekâ: Uygulamalı Bir Çalışma. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetik, M., & Akkaya, Y. (1999). Türkiye’de endüstri ilişkileri. Istanbul, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Çinel ve Özer, İ. (2010). Duygusal Zekâ ile Liderlik Tarzları Arasındaki İlişki. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, C., Yılmaz, M. K. ve Çevirgen, A. (2010). Liderlik Yaklaşımları ve Liderlik Tarzlarına İlişkin Bir Araştırma. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 129-152.
• Etzioni, A. (1975). Comparative Analysis of Complex Organizations. UK: Simon and Schuster.
• Ganesan, S. (2017). International Journal of Business and Administration Research.
• Garg, A. K. ve Ramjee, D. (2013). The Relationship Between Leadership Styles And Employee Commitment At A Parastatal Company In South Africa. International Business & Economics Research Journal, 1411-1436.
• Hair, Joseph F.; Black, William C.; Babin, Barry J. ve Anderson, Rolph E. (2014) Multivariate Data Analysis, 7. Baskı, Essex, Pearson, s. 92.
• Hersey, P. ve Blanchard, K. (1988). Management of Organizational Behavior: Utilizing Human Resources. P. Hersey ve K. Blanchard içinde, Management of Organizational Behavior: Utilizing Human Resources (s. 170-183). New Jersey: Prentice Hall.
• Hersey, P. ve Blanchard, K. (1996). Great Ideas: Life-cycle Theory of Leadership. Training & Development Journal: Leadership Development, 42-47.
• Hersey, P. ve Blanchard, KH (1969). Örgütsel Davranış Yönetimi – İnsan Kaynaklarından Yararlanma . New Jersey / Prentice Hall.
• Hosmer, L. T. (1996). Response to ‘Do good ethics always make for good business? Strategic Management Journal, 501-511.
• Hrebiniak, L. G. ve Alutto, J. A. (1972). Personal and Role-Related Factors in The Development of Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly, 555-573.
• Juneja, P. (2021, Mayıs 10). Scope of Human Resource Management. Management Study: https://www.managementstudyguide.com/scope-of-human-resource-management.htm adresinden alındı
• Kapur, R. (2020). Human Resource Management – Structure and Roles.
• Kapur, R. (2020, Mayıs 5). The Principles of Human Resource Management. Research Gate:https://www.researchgate.net/publication/338335044_The_Principles_of_Human_Resource_Management/citation/download adresinden alındı
• Karaca, M., Bayram, A., & Harmancı, Y. (2020). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 199-208.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayın Dağıtım. Kaynak, T., Adal, Z., Ataay, İ., Uyargil, C., Sadullah, Ö., Acar, A. C., & Gönen Dündar, R. U. (1998). İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları, No: 276. Dönence Basım, İstanbul.
• Küçüközkan, Y. (2015). Liderlik ve motivasyon teorileri: Kuramsal bir çerçeve. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 85-116.
• Mahdi, O. R., Mohd, E. S. ve Almsafir, M. K. (2014). Empirical Study on the Impact of Leadership Behavior On Organizational Commitment in Plantation Companies in Malaysia . Procedia - Social and Behavioral Sciences , 1076-1087.
• McNeil, B. (2004). Managing workplace performance and career development. J. Simmons-Welburn ve B. McNeil içinde, Human Resource Management in Today's Academic Library: Meeting Challenges and Creating Opportunities. Libraries Unlimited: Westport.
• Mowday, R. T., Porter, L. P. ve Steers, R. M. (1982). Employee-organization linkages: The psychology of commitment, absenteeism, and turnover. New York: Palgrave.
• O'Reilly, C. A. ve Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, identification, and internalization on prosocial behavior. Journal of Applied Psychology, 492.
• Orhunbilge, N. (2000) Örnekleme Yöntemleri ve Hipotez Testleri, 2. Baskı, İstanbul, Avcıol Basım Yayın.
• Orhunbilge, N. (2002) Uygulamalı Regresyon ve Korelasyon Analizi, 2. Baskı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Basım ve Yayınevi.
• Özdemir, S. (2017). The Impact Of Leadershıp Styles On Organızatıonal Commıtment And Turnover. 4th International Multidisciplinary Scientific Conference On Social Sciences & Arts, (s. 997-1004).
• Paksoy, M. (1993). Liderlikte Hersey – Blanchard Modeli. Yönetim Dergisi, 19-22.
• Risha, R. (2021, Mart 1). Career Development in HRM. Economics Discussion: https://www.economicsdiscussion.net/human-resource-management/career-development-in-hrm/31801 adresinden alındı
• Seçer, İ. (2015). Üniversite öğrencilerinde okul tükenmişliği ile psikolojik uyumsuzluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 81-99.
• Solmaz, B. (2018). Liderlik İle İnsan Kaynakları Yönetimi İlişkisi Üzerine Nitel Bir Araştırma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 28(2), 21-45.
• Şahin, G. M. ve Büşra, K. (2016). Effects of Leadership Behavior on the Organizational Commitment and Job Satisfaction: A Public Sector Research. Journal of Entrepreneurship &Organization Management, 1-5.
• Udovita, V. (2020). Conceptual Review on Impact of Leadership Style on Employee Performance . International Journal of Business and Management Invention, 16-23.
• Wasti, A. (2000). Meyer ve Allen’in Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizi. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 401-410.
• Yao, T., Qiu, Q. ve Wei, Y. (2019). Retaining hotel employees as internal customers: Effect of organizational commitment on attitudinal and behavioral loyalty of employees. International Journal of Hospitality Management, 1-8.
• Yayli, A., & Öztürk, Y. (2006). Konaklama işletmeleri yöneticilerinin bedensel engelliler pazarına bakış açıları üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 87-97.
• Yıldırım, B. N. (2012) “Liderlik Özellikleri ve Liderlik Tarzlarının Duygusal Zekâ Perspektifinden İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.