Türkiye’ de COVID-19 Koşullarında Uzaktan Fen Eğitimi İle İlgili Bir Meta-Sentez Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 353 - 377, 30.09.2022

Hasan Bakırcı Sinan Kayar Murat Cancan İsrafil Tozlu

https://doi.org/10.54637/ebad.1148676

Cited By: 2

Öz

Türkiye’de 2020 yılı ile hayatımıza giren salgın sebebiyle yüz yüze eğitim-öğretim faaliyetleri çevrimiçi ve televizyon kanalları üzerinden farklı bir boyuta taşınmıştır. Uzaktan eğitim yaklaşımı, salgın öncesinde yüz yüze eğitime katkı sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Ancak, salgın nedeniyle uzaktan eğitime zorunlu olarak geçilmiştir. Salgın döneminde uzaktan eğitim ile ilgili farklı disiplinlerde birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların, güncel olması ve nicel olarak sayısının artışı meta sentez çalışmalarını önemli hale getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de COVID-19 salgın döneminde zorunlu olarak uzaktan eğitim sürecine geçilmesiyle fen eğitiminde yapılan nitel desenli çalışmaları sentezleyerek tek bir çatı altında toplamaktır. Çalışmanın yöntemi nitel araştırma yöntemlerinden meta-sentez olarak belirlenmiştir. Meta-sentez, belirli bir konu üzerine yapılan araştırmaların tema veya matrisler oluşturularak sentezlenmesi ve yorumlanması işidir. Bu yöntem kapsamında, Covid-19 salgın nedeniyle uzaktan eğitim döneminde, 2020-2021 yılları arasında Türkiye’de fen eğitimi ile ilgili yapılan 14 adet nitel makale incelenmiştir. Çalışmada incelenen makalelere “Google Akademik” arama motoru yardımıyla ulaşılmıştır. Bu çalışmalar; yayın yılı, konu alanı, araştırma yöntemi, amaç, katılımcılar ve veri toplama araçları ile araştırma sonuçları bağlamında irdelenmiştir. Bu değişkenler, tablo ve grafikler yardımıyla yorumlanmıştır. Bu çalışmada incelenen çalışmalardan, uzaktan eğitim sürecinde fen eğitiminde birçok sorunun olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sorunların, öğrenci, öğretmen ve ebeveyn kaynaklı olduğu anlaşılmıştır. Bunun yanı sıra uzaktan eğitimde kullanılan teknolojik araç-gereç yetersizliği, internet kesintisi ve öğrencilerin derse katılım oranının düşük olması gibi sorunların da olduğu belirlenmiştir. Ulaşılan sonuçlar araştırmanın amacı çerçevesinde yorumlanarak tartışılmış ve ileride yapılacak çalışmalar için bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, uzaktan eğitimi, covid-19, meta sentez.

A Meta-Synthesis Study on Distance Science Education in COVID-19 Conditions in Turkey

Öz

Due to the epidemic that entered our lives in Turkey in 2020, face-to-face education activities have been moved to a different dimension through online and broadcast channels. The distance education approach is used to contribute to face-to-face education before the epidemic. However, due to the epidemic, distance education has been compulsory. During the epidemic, many studies have been carried out in different disciplines related to distance education. The fact that these studies are up-to-date and the number of them increase quantitatively has made meta-analysis studies important. The aim of this study is to synthesize the qualitative studies done in science education and gather them under a single roof with the compulsory distance education process during the COVID-19 epidemic period in Turkey. The method of the study was determined as meta-synthesis, one of the qualitative research methods. Meta-synthesis is the work of synthesizing and interpreting research on a particular topic by creating themes or matrices. Within the scope of this method, 14 qualitative articles about science education made in Turkey between 2020-2021 during the distance education period due to the COVID-19 epidemic were examined. The articles examined in the study were reached with the help of the "Google Scholar" search engine. These studies; publication year, subject area, research method, purpose, participants, data collection tools and research results. These variables are interpreted with the help of tables and graphs. The studies examined in this study showed that there are many problems in science education in the distance education process. It has been understood that these problems originate from students, teachers and parents. In addition, it has been determined that there are problems such as the lack of technological tools and equipment used in distance education, internet interruption and the low participation rate of the students. The results were interpreted and discussed within the framework of the purpose of the research, and some suggestions were made for future studies.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, distance education, meta synthesis, science education

Kaynakça

• Akgül, G. D., Geçikli, E., Konan, F. ve Konan, E. (2018). Fen eğitiminde sanal laboratuvar kullanımı hakkında öğretmen adaylarının görüşleri. Kesit Akademi Dergisi, (14), 61-74.
• Alkan, A. (2015). Öğretmenlerin üstün yetenekli öğrencileri belirlemeleri üzerine yapılan çalışmaların incelenmesi. Journal of Gifted Education Research, 3(1). 54-65.
• Aspfors, J. ve Fransson, G. (2015). Research on mentor education for mentors of newly qualified teachers: A qualitative meta-synthesis. Teaching and Teacher Education, 48, 75-86.
• Atik, A. D. (2020). Fen Bilimleri öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı: Bir metafor analizi. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(2), 148-170.
• Avcı, F. ve Akdeniz, E. C. (2021). Koronavirüs (Covid-19) salgını ve uzaktan eğitim sürecinde karşılaşılan sorunlar konusunda öğretmenlerin değerlendirmeleri. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(4), 117-154.
• Bakırcı, H., Doğdu, N. ve Artun, H. (2021). Covid-19 pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinde fen bilimleri öğretmenlerinin mesleki kazanımlarının ve sorunlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 640-658.
• Bakioğlu, B. ve Çevik, M. (2020). Covıd-19 pandemisi sürecinde fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 15(4). 109-129.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• BBC News Türkçe, (2020). Pandemi nedir, ülkeleri nasıl etkiler? - Dünya Sağlık Örgütü koronavirüs pandemi ilan etti, [https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51614548], Erişim tarihi: 07.11.2021.
• Benzer, S. ve Akkaya, M. M. (2021). Pandemi sürecinde fen bilimleri alanında uzaktan eğitim. Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5(8), 19-46.
• Bondas, T. ve Hall, E. O. (2007). A decade of metasynthesis research in health sciences: A meta-method study. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 2(2),101-113. [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/17482620701251684], Erişim tarihi: 09.12.2021.
• Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Çetin, N. İ., Timur, S. ve Pehlivan, H. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin covid-19 pandemi sürecinde “virüs” kavramına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. Journal of Eurasia Social Sciences, 12(43), 47-59.
• Daşdemir, İ. ve Cengiz, E. (2021). Türkiye’de salgın döneminde COVID-19 ile ilgili eğitim alanında yapılan çalışmaların analizi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2) , 387-404.
• Daşdemir, İ. ve Cengiz, E. (2022). Ortaokul öğretmenlerinin Türkiye’de salgın sürecinde yapılan uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 51(233) , 327-351.
• Deliktaş, A., Kabukcuoğlu, K. ve Kış, A. (2016). Hemşirelikte meta-analiz uygulama süreci: Metodolojiye yönelik bir rehber. Journal of Human Sciences, 13(1), 1906-1925.
• Eğitim Bilişim Ağı. (2021). Eğitim bilişim ağı. [https://www.eba.gov.tr/], Erişim tarihi: 30.12.2021.
• Genç, M. ve Şahin, F. (2015). İşbirlikli öğrenmenin başarıya ve tutuma etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 375-396.
• Genç, S. Z., Engin, G. ve Yardım, T. (2020). Pandemi (Covid-19) sürecindeki uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin lisansüstü öğrenci görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (41), 134-158.
• Gül, Ş. ve Sözbilir, M. (2015). Thematic content analysis of scale development studies published in the field of science and mathematics education. Eğitim ve Bilim, 40(178). 85-102.
• Güngörmez, H. G. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinde uzaktan eğitim alan ortaokul öğrencilerinin uzaktan fen bilimleri dersi eğitimine ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Eğitim bilimlerinde teori ve araştırmalar içinde (s. 395-408) Ankara: Gece Kitaplığı.
• Hodges, C. B., Moore, S., Lockee, B. B., Trust, T. & Bond, M. A. (2020). The difference between emergency remote teaching and online learning. [https://er.educause.edu/articles/2020/3/the-difference-between-emergency-remote teaching and online-learning], Erişim tarihi: 07.11.2021.
• Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Pegem Akademi.
• Kuloğlu, M. E. (2020). Uzaktan eğitim öğrencilerinin akademik başarıları, başarı motivasyonları ve can sıkıntıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 3(1), 48-60.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2009). MEB 2010-2014 stratejik planı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. [https://sgb.meb.gov.tr/Str_yon_planlama_V2/MEBStratejikPlan.pdf], Erişim tarihi: 30.12.2021.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7. ve 8. sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). Kovid-19'a özel site. [https://www.meb.gov.tr/kovid-19aozelsite/haber/22154/tr], Erişim tarihi: 30.12.2021.
• Öztürk, D. ve Koca, A. H. (2021). Ortaokul öğrencilerinin laboratuvar ve uzaktan eğitim kavramlarına yönelik metaforik algıları. Anadolu Öğretmen Dergisi, 5(1), 179-199.
• Öztürk, S. K. (2021). Covid-19 salgını sürecinde taşımalı öğrencilerin uzaktan eğitim ile verilen fen bilimleri dersine yönelik görüşleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17, 3893-3918.
• Pınar, M. A. ve Dönel-Akgül, G. (2020). The opinions of secondary school students about giving science courses with distance education during the Covid-19 pandemic. Journal of Current Researches on Social Sciences, 10(2), 461-486.
• Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52-64.
• Sabancı, B. ve Yılmaz, Z. (2021). Uzaktan eğitim sisteminin öğrenci motivasyonu: Türkiye’de yapılan çalışmalar üzerine bir derlenme. Journal of Vocational and Social Sciences of Turkey, 3(6), 148-162.
• Sağlık Bakanlığı (2020). Genel koronavirüs tablosu. 11.11.2021 tarihinde https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66935/genel-koronavirus-tablosu.html adresine erişildi.
• Sarıoğlan-Bostan, A., Altaş, R. ve Şen, R. ( 2020 ). Uzaktan eğitim sürecinde fen bilimleri dersinde deney yapmaya ilişkin öğretmen görüşlerinin araştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 371-394.
• Sezgin, S. (2021). Acil uzaktan eğitim sürecinin analizi: öne çıkan kavramlar, sorunlar ve çıkarılan dersler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 273-296.
• Staneva, A. A., Bogossian, F. & Wittkowski, A. (2015). The experience of psychological distress, depression, and anxiety during pregnancy: A meta-synthesis of qualitative research. Midwifery, (31), 563-573.
• Susam, B., Gönül, A., Başar, B. ve Demir, M. K. (2021). Uzaktan eğitim yoluyla yapılan hayat bilgisi dersine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Temel Eğitim, (12), 6-17.
• Taşkın, P. ve Çetin, K. S. (2021). Pandemide eğitimle ilgili makalelerin tematik analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 1970-1981.
• Topcu, İ. ve Ersoy, M. (2019). MEB Destekleme ve yetiştirme kurslarının öğretmen görüşleri kapsamında değerlendirilmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(3), 61-75.
• Tosuntaş, Ş. B., Emirtekin, E. ve Süral, İ. (2019). Eğitim ve öğretim teknolojileri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi 2013-2018. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 277-286.
• Ünal, M. ve Bulunuz, N. (2020). Covıd-19 salgını dönemi uzaktan eğitim çalışmaları ve sonraki süreçle ilgili fen bilimleri öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 343-369.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12. Baskı). Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, H. ve Gelmez-Burakgazi, S. (2020). Türkiye’de STEM eğitimi konusunda yapılan çalışmalar üzerine bir araştırma: Meta-Sentez çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (50), 291-314.
• Yıldızay, Y. ve Çetin, G. (2019). Fen eğitiminde eğitim teknolojileri kullanımı: İçerik analizi. International Journal of Computers in Education, 1(2), 21-33.
• Yılmaz, A. ( 2021 ). Fen bilimleri eğitimi kapsamında uzaktan eğitimde kalite standartları ve paydaş görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 26-50.
• Yunus, Ö., Yıldırım, Z. ve Kalaycı, S. (2021). Uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi: Fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 477-494.
• Zorlu, F. (2020). İşbirlikli Öğrenme modelinin uzaktan eğitim ortamlarında uygulanmasına yönelik fen bilgisi öğretmen adaylarının görüş ve önerilerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 219-232.