Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Uygulamalarında Yaşanan Sorunların Belirlenmesi ve Çözüm Önerilerine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 16 - 46, 27.03.2023

Hasan Baş , Eşref Nural

https://doi.org/10.54637/ebad.1222046

Cited By: 3

Öz

Araştırmanın amacı Türkiye’de öğretmen yetiştirme uygulamalarında yaşanan sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerine yönelik öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesidir. Bu doğrultuda öncelikle giriş bölümünde konu belirtilmiş, konu ile ilgili tanım ve bilgilendirmeler yapılmıştır. Sonrasında problem ve alt problemler açıklamıştır. Araştırmanın önemi ve sınırlılıkları ifade edilmiştir. Araştırma nitel bir araştırmadır, veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu açık uçlu 5 sorudan oluşmaktadır. Görüşme soruları alanyazın taramasının ardından alt problemler göz önünde bulundurularak uzman görüşüne başvurularak oluşturulmuştur. Araştırma kapsamında 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Trabzon ili Düzköy ilçesinde ilk ve ortaöğretim kurumlarında görevli 12 öğretmene ulaşılmış ve öğretmenlere konu ile ilgili görüşlerini belirlemek üzere yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Ulaşılan veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgulara göre, Türkiye’de öğretmen yetiştirme uygulamalarında öğretmenliğe girişte yeterli ölçme ve değerlendirmenin yapılmadığı, öğretmen adaylarının eğitiminde uygulama azlığı ve nitelik sorunları bulunduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin mesleğe başladıktan sonraki hizmet içi eğitimlerinin çağa uygun, verimli ve başarılı olmadığı, farklı alanlara öğretmen olma olanağı tanınmasının getirdiği olumsuzluklar, öğretmenlerin özlük hakları ve ücretlerinin istenilen düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Belirlenen sorun alanlarına yönelik olarak çözüm önerileri son bölümde sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen yetiştirme, Nitelikli öğretmen, Öğretmen eğitimi, Öğretmen adayı seçimi

Destekleyen Kurum

Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı

Determining Problems of Teacher Training in Turkey and Evaluating Teachers’ Views On Solution Suggestions

Öz

This study aims to determine problems of teacher training in Turkey and evaluate recommendations of teachers for leading to improvements in teacher training. Accordingly, the subject was specified firstly in the introduction section. Later, related definitions and information were presented on the subject. Flowingly, the main research problem and sub problems were stated. The significance and limitations of the study were explained. The research is a qualitative study, and the data were collected using semistructured interview form. The semi-structured interview form contains five open-ended questions. Interview questions were prepared after the literature review, considering the sub problems and the expert opinion. Within the scope of research, the semi-structured interview form was conducted to twelve teachers working in primary and secondary schools in Düzköy district of Trabzon province in 2020-2021 educational years so as to take their opinions related to the subject. The obtained data were analyzed by means of content analysis method. According to the acquired results in the research findings, in practice of teacher training in Turkey, adequate measurement and evaluation is not made at the entrance to teaching. It is revealed that there have been lack of practice and quality problems in education of teacher candidates. It has been stated that in-service training of teachers after beginning their professions is old fashioned, inefficient and unsuccessful, and there have been negative problems, which are caused by the right to be a teacher in different fields, and personal rights and wages are not the desired level. Various solution suggestions for the determined problem areas are listed in the last section.

Anahtar Kelimeler

qualified teacher, selection of teacher candidate, teacher education, teacher training

Kaynakça

• Arslan, M. (Ed.) (2009). Eğitim bilimlerine giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Aslan, M., ve Sağlam, M. (2018), Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 144-162.
• Aykaç, N., Kabaran, H. ve Bilgin, H. (2014). Türkiye’de ve bazı Avrupa birliği ülkelerindeki öğretmen yetiştirme uygulamalarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Turkish Studies, 9(3), 279-292.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çelebi, N., Güner, H., Taşçı Kaya, G. ve Korumaz, M.(2014). Neoliberal eğitim politikaları ve eğitimde fırsat eşitliği bağlamında uluslararası sınavların (PISA, TIMSS ve PIRLS) analizi. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3(3), 33-75.
• ETUCE, (1995). Teacher education in Europe. [2021 tarihinde http://www.seeeducoop.net/education_in/pdf/etuce_report_1995-01-oth-enlt05.pdf sitesinden alındı].
• Gündoğdu, K. ve Silman, F. (2007), Bir meslek olarak öğretmenlik ve etkili öğretim, Eğitim Bilimine Giriş içinde, (ss. 259-292).
• Gündüz, H. ve Tangut, E. (2014), Performans değerlendirmeye ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(9), 1-21.
• Gürkan, T. (1987), Ortaöğretim kurumlarında öğretime ilişkin sorunlar, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1-2), 305-322.
• Kavcar, C. (2002), Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 114.
• Karasar, N. (2012), Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kısakürek, M. A. (2003), Eleştirel çağrışımlar ve öğrenme. Öğrenmeyi Öğrenme Etkinlikleri,17-18 Kasım 2003, Türkiye Zekâ Vakfı ve Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara.
• Kozikoğlu, İ. (2016), Öğretimin ilk yılı: Mesleğin ilk yılındaki öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler, hizmet öncesi eğitim yeterlikleri ve mesleğe adanmışlıkları.Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van. MEB, (1973), Milli eğitim temel kanunu, [2021 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf adresinden alınmıştır].
• Mete, Y. A. (2013). Güney Kore, Japonya, Yeni Zelanda ve Finlandiya’da öğretmen yetiştirme ve atama politikaları, Turkish Studies, 8(12) , 859-878.
• OECD, (2005), Teachers matter: Attracting, developing and retaining effective teachers.
• Önen, F., Mertoğlu, H., Saka, M. ve Gürdal, A. (2009), Hizmet içi eğitimin öğretmenlerin öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin bilgilerine etkisi: ÖPYEP örneği, Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(10), 9-26.
• Prıestley, M., Biesta, G. J. J., & Robinson, S. (2015), Teacher agency: What is it and why does it matter? In R. Kneyber & J. Evers (Eds.), Flip the system: Changing education from the Bottom Up, London: Routledge.
• Sağlam, M., ve Kürüm, D. (2005), Türkiye ve Avrupa birliği ülkelerinde öğretmen eğitiminde yapısal düzenlemeler ve öğretmen adaylarının seçimi, Milli Eğitim Dergisi, 33(167), 53-70.
• Süngü, H. (2012), Bazı OECD ülkelerindeki öğretmen maaşlarının karşılaştırmalı bir analizi, Eğitim ve Toplum, 1(2), 21-45.
• Thandi, M. K., & Sethi, P. (2009), Higher education- reforms in teacher education, The International Journal of Research and Review, 3, 50-56.
• Tozlu, N. (2015), Öğretmen yetiştirme üzerine düşünceler, TYB Akademi, 13(10), 123-135.
• Yayla, A. (2015), Nitelikli öğretmenlerin yetişme sürecinde yeni arayışlar: Sorunlar ve çözüm önerileri. TYB Akademi, 13(9), 109-121.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.