Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öğretme motivasyonları arasındaki ilişki

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 25 - 43, 01.06.2014

Ahmet Ayık Öznur Ataş

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öğretme motivasyonları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma, 2012-2013 eğitim öğretim yılında Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesinde öğrenim gören öğrenciler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi, basit seçkisiz örnekleme tekniği ile belirlenen 294 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verileri Öğretme Motivasyonu Ölçeği ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmanın amacına dayalı olarak, aritmetik ortalama, standart sapma, Pearson çarpım momentler korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi yöntemleri uygulanmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre, öğretmen adaylarının öğretme motivasyonu ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında pozitif yönde, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki vardır. Diğer taraftan, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumu öğretmen adaylarının öğretme motivasyonlarının, içsel ve dışsal motivasyonlarının anlamlı bir yordayıcısıdır

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayları, Öğretme motivasyonu, Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum

[The relationship between pre-service teachers’ attitudes towards the teaching profession and their motivation to teach]

Öz

Kaynakça

• Açışlı, S. & Kolomuç, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 266-271.
• Akandere, M., Özyalvaç, N. T. & Duman, S. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutumları ile akademik başarı motivasyonlarının incelenmesi (Konya Anadolu Lisesi Örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 1-10.
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
• Akioka, E. & Gilmore, L. (2013). An intervention to improve motivation for homework. Australian Journal of Guidance and Counselling, 23 (1), 34-48.
• Akpınar, E., Yıldız, E. & Ergin, Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 56-62.
• Al-Houthy, I. M. (1986). A study of factors influencing secondary school students’ career choice and their attitudes toward the teaching profession: The case of the Yemen Arab Republic. Unpublished Doctoral Dissertation.The Florida State University.
• Alsheha, F. A. (1988). A study of male college of education students’ attitude toward the teaching profession in the Kingdom of Saudi Arabia. Unpublished Doctoral Dissertation. The Florida State University.
• Argon, T. & Ertürk, R. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19 (2), 159- 179.
• Aslan, D. & Köksal-Akyol, A. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 51-60.
• Aşkar, P. & Erden, M. (1986). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. I. Ulusal Eğitim Kongresi, 24-30 Kasım 1986, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Azizoğlu, N. & Çetin, G. (2009). 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri, fen dersine yönelik tutumları ve motivasyonları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (1), 171-182.
• Başbay, M., Ünver, G., & Bümen, N. T. (2009). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: Boylamsal bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (59), 345-366.
• Baykara-Pehlivan, K. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 151-168.
• Bedel, E. F. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve bazı kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 4 (1), 31-48.
• Bektaş, F. & Nalçacı, A. (2012). The relationship between personal values and attitude towards teaching profession. Educational Sciences: Theory & Practice, 12 (2), 1244-1248.
• Bulut, H. & Doğar, Ç. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 13-27.
• Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Dicle ve Fırat Üniversitesi örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 13-24.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyükses, L. (2010). Öğretmenin İş Ortamındaki Motivasyonunu Etkileyen Etmenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Can, Ş. (2010). Tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 13-28.
• Coşkun, M. K. (2011). Din kültürü öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: İlahiyat-Eğitim DKAB karşılaştırması. EKEV Akademi Dergisi, 15 (48), 269- 279.
• Csizer, K., Kormos, J. & Sarkadi, A. (2010). The dynamics of language learning attitudes and motivation: Lessons from an interview study of dyslexic language learners. The Modern Language Journal, 94, 470-487.
• Çağlar, Ç. (2013). The relationship between the levels of alienation of the Education Faculty students and their attitudes towards the teaching profession. Educational Sciences: Theory & Practice, 13 (3), 1507-1513.
• Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 33-53.
• Çetinkaya, Z. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. İlköğretim Online, 8 (2), 298-305.
• Çiçek-Sağlam, A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-69.
• Deci, E. L., Koestner, R., & Ryan, R. M. (1999). A meta-analytic review of experiments examining the effects of extrinsic rewards on ıntrinsic motivation. Psychological Bulletin, 125 (6), 627-668.
• Dereli, E. & Acat, M. B. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenliği bölümü öğrencilerinin motivasyon kaynakları ve sorunları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 173-187.
• Djigunovic, J. M. (2012). Attitudes and motivation in early foreign language learning. C.E.P.S. Journal, 2 (3), 55-74.
• Doğan, T. & Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34 (153), 157-168.
• Emir, S. & Kanlı, E. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin öğrencilerini motive etme biçimlerinin incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 63-79.
• Emmett, J. (2013). Using extrinsic motivation to influence student attitude and behavior toward state assessments at an urban high school. NASSP Bulletin, 97 (3), 197-217.
• Erdem, A. R. & Gözüküçük, M. (2013). İlköğretim 3. 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik motivasyonları ve tutumları arasındaki ilişki. PEGEM Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3 (2), 13-24.
• Ergün, M. (2011). Sınıfta motivasyon. Sınıf yönetimi (Edt: E. Karip). Ankara: Pegem Akademi. ss. 119-135.
• Fernet, C., Guay, F., Senecal, C., & Austin, S. (2012). Predicting intra individual changes in teacher burnout: The role of perceived school environment and motivational factors. Teaching and Teacher Education, 28, 514-525.
• Geri, S. (2013). Kırgızistan’daki üniversite öğrencilerinin beden eğitimi ve spor servis dersine tutumları ile akademik motivasyonlarının incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (8), 31-46.
• Güneş, K. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin okul müdürlerinin iletişim ve motivasyon becerileri ile ilgili algı ve beklentileri (İstanbul ili Avrupa yakası örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güney, S. (2011). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Güneyli, A. & Aslan, C. (2009). Evaluation of Turkish prospective teachers’ attitudes towards teaching profession (Near East University case). Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 313-319.
• Gürbüztürk, O. & Genç, S. Z. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (7), 47-62.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi (Çev. Edt: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Hussain, S., Ali, R., Khan, M. S., Ramzan, M. & Qadeer, M. Z. (2011). Attitude of secondary school teachers towards teaching profession. International Journal of Academic Research, 3 (1), 985-990.
• Işık, S., Yaman, M. & Soran, H. (2005). Biyoloji ve biyoloji öğretmenliğine karşı tutumlarına göre biyoloji öğretmen adaylarının tiplerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 110-116.
• İçöz, Ö. F. (2012). The relationship among secondary school students’ attitudes, motivation and self-efficacy beliefs toward chemistry lessons. Unpublished Master’s Thesis. Middle East Technical University, The Graduate School of Natural and Applied Sciences, Turkey.
• Kahyaoğlu, M., Tan, Ç. & Kaya, M. F. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (21), 225-236.
• Kapıkıran, Ş. (2012). Ergenlerde olumsuz otomatik düşünceler ve içsel güdülenme arasındaki ilişkinin aracı ve farklılaştırıcısı olarak başarı yönelimi ve kendini engelleme davranışlarının sınanması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2), 695-711.
• Kara, A. (2010). Öğrenmeye ilişkin tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (32), 49-62.
• Karadağ, E., Baloğlu, N. & Küçük, E. (2010). Yönetici denetimi algısının öğretmenlerin mesleki motivasyon düzeyine etkisi: Bir path analizi çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8 (2), 417-437.
• Karadağ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve öğretmenlik mesleğini tercih nedenleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 7 (2), 44-66.
• Karaköse, T. & Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2 (1), 3-14.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kauffman, D. F., Yılmaz-Soylu, M. & Duke, B. (2011). Öğretme motivasyonu ölçeğinin geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 279-290.
• Kaya, B. & Büyükkasap, E. (2005). Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 13 (2), 367-380.
• Kaya, F. Ş., Yıldız, B. & Yıldız, H. (2013). Herzberg’in çift faktör kuramı açısından ilköğretim I. kademe öğretmenlerinin motivasyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 39, 1-18.
• Kızıltaş, E., Halmatov, M. & Sarıçam, H. (2012). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 173-189.
• Martin, A. J. (2013). Improving the achievement, motivation, and engagement of students with ADHD: The role of personal best goals and other growth-based approaches. Australian Journal of Guidance and Counselling, 23 (1), 143-155.
• Mobrand, K. A., Turns, J. & Mobrand, L. M. (2013, July). Revealing and enhancing engineering undergraduate students’ motivation for the communication of professional practice through creation of communication preparedness portfolios in a studio setting. Professional Communication Conference (IPCC), 2013 IEEE International. pp. 1-10
• Mucherah, W. & Herendeen, A. (2013). Motivation for reading and upper primary school students’ academic achievement in reading in Kenya. Reading Psychology, 34 (6), 569- 593.
• Oğuz, A. & Topkaya, N. (2008). Ortaöğretim alan öğretmenliği öğrencilerinin öğretmen özyeterlik inançları ile öğretmenliğe ilişkin tutumları. Akademik Bakış, 14, 23-36.
• Oral, B. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15, 88-98.
• Osunde, A. U. & Izevbigie, T. U. (2006). An assessment of teachers’ attitude towards teaching profession in Midwestern Nigeria. Education, 126 (3), 462-467.
• Özan, M. B., Türkoğlu, A. Z. & Şener, G. (2010). Okul yöneticilerinin sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (1), 275-294.
• Özbek, R., Kahyaoğlu, M. & Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 221-232.
• Özder, H., Konedralı, G. & Zeki, C. P. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16 (2), 253-275.
• Özdoğru, M. & Aydın, B. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin karara katılma durumları ve istekleri ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 357-367.
• Özgan, H. & Aslan, N. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin sözlü iletişim biçiminin öğretmenlerin motivasyonuna etkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 190-206.
• Özkan, H. H. (2012). Öğretmenlik formasyon programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi (SDÜ Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2), 29-48.
• Özkubat, S. & Demiriz, S. (2013). Çevreye karşı motivasyon ölçeğinin okul öncesi öğretmen adayları üzerinde geçerlik güvenirlik çalışması. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 87-114.
• Öztürk, Z. & Dündar, H. (2003). Örgütsel motivasyon ve kamu çalışanlarını motive eden faktörler. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4 (2), 57-67.
• Pintrich, P. R. (1999). The role of motivation in promoting and sustaining self-regulated learning. International Journal of Educational Research, 31, 459-470.
• Randler, C., Hummel, E. & Wüst-Ackermann, P. (2012). The ınfluence of perceived disgust on students’ motivation and achievement. International Journal of Science Education, 35 (17), 2839-2856.
• Robbins, S. P. & Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış (Çev. Edt: İ. Erdem). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Rodriguez-Keyes, E., Schneider, D. A. & Keenan, E. K. (2013). Being known in undergraduate social work education: the role of ınstructors in fostering student engagement and motivation. Social Work Education: The International Journal, 32 (6), 785-799.
• Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54-67.
• Saban, A., Korkmaz, İ. & Akbaşlı, S. (2004). Öğretmen adaylarının mesleki kaygıları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17, 198-209.
• Sabancı, A. (1994). Eğitim yönetiminde çift yönlü iletişim yönetilenleri motivasyon ve iş doyumu bakımından nasıl etkilemektedir. Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Seferoğlu, G. (2004). İngilizce öğretmenliği sertifikası programı ile yetiştirilen öğretmen adaylarının öğretmenliğe yönelik tutumları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 6-9 Temmuz 2004. Malatya.
• Siskandar, S. (2013). Attitude, motivation, and parent’s role perceived by sixth grade students in relation to their achievement in mathematics. International Journal of Academic Research, 5 (4), 227-230.
• Sougari, A. M. & Hovhannisyan, I. (2013). Delving into young learners’ attitudes and motivation to learn English: Comparing the Armenian and the Greek classroom. Research Papers in Language Teaching and Learning, 4 (1), 120-137.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. (2012). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Stover, J. B., Iglesia, G., Boubeta, A. R. & Liporace, M. F. (2012). Academic motivation scale: Adaptation and psychometric analyses for high school and college students. Psychology Research and Behavior Management, 5, 71-83.
• Süral-Özer, P. & Topaloğlu, T. (2012). Motivasyonda kapsam kuramları, liderlik ve motivasyon (Edt: C. Serinkan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tanel, R., Kaya-Şengören, S. & Tanel, Z. (2007). Fizik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 1-9.
• Tekerek, M. & Polat, S. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium. Fırat University. 22-24 September 2011. Elazığ, Turkey.
• Temizkan, M. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 461-486.
• Terzi, A. R. & Tezci, E. (2007). Necatibey eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52, 593-614.
• Uçgun, D. (2013). Türkçe öğretmenlerinin öğrencileri motive etme düzeyleri ile ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2), 449-460.
• Uzun, D. (2012). Motivasyonda yeni yaklaşımlar. Liderlik ve motivasyon (Edt: C. Serinkan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 109-127.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., & Cömert, M. (2009). The attitudes of prospective teachers towards the profession of teaching (The Case of Inonu University, Faculty of Education). Education and Science, 34 (151), 140-155.
• Vallerand, R. J., Fortier, M. S. & Guay, F. (1997). Self-determination and persistence in a real life setting: Toward a motivational model of high school dropout. Journal of Personality and Social Psychology, 72 (5), 1161-1176.
• Yalçın, H. & Korkmaz, M. E. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin motivasyon durumları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (26), 602-609.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (1), 33-46.
• Yenilmez, K. & Acat, M. B. (2005). Öğretmen adayı tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin motivasyon kaynakları ve sorunları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 347-354.
• Yu, B. (2013). Asian international students at an Australian university: Mapping the paths between integrative motivation, competence in L2 communication, cross-cultural adaptation and persistence with structural equation modeling. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 34 (7), 727-742.