İlköğretim kurumlarında yöneticilerin iletişim becerileri ve örgütsel değerler

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 317 - 334, 01.06.2014

Mustafa Fidan Rıdvan Küçükali

Öz

Bu araştırmada, ilköğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin iletişim becerileri ile örgütsel değerler arasındaki ilişki incelenmektedir. Bu amaçla Erzincan ili merkez ilköğretim kurumlarında 2012-2013 eğitim öğretim yılında görev yapan öğretmenlerden tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen 210 ilkokul ve 252 ortaokul öğretmeniyle çalışılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi ve yordama düzeyini belirlemede Pearson Korelasyon Katsayısı Hesaplama ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucu, ilköğretim kurumlarında yöneticilerin iletişim becerileri ile kurumların örgütsel değerleri arasında, orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki belirlenmiştir. Ayrıca iletişim becerileri ölçeğinin bilgilendirmeye yönelik iletişim, geribildirim, tutum ve davranışa yönelik iletişim alt boyutları ve toplam puanları birlikte, ilköğretim kurumlarındaki örgütsel değerlerin % 49’unu açıklamaktadır. Bunun yanında göreve yönelik iletişim alt boyutu örgütsel değerlerin yordayıcısı değildir

Anahtar Kelimeler

İlköğretim kurumları, Örgütsel değerler, Okul yönetimi, İletişim becerileri

[Administrators’ communication skills and organizational values in primary education institutions]

Öz

A number of relational studies consider communication skills as one of the important
elements in organizational and managerial processes. Communication skills are not an issue
of organizational values, but the importance of organizational values is increasingly
discussed in the management literature. When these values are analyzed, important topics
emerge as human resources management, organizational excellence, strategic management,
leadership, organizational cooperation, motivation, organizational performance,
organizational commitment and culture. Together with these topics, the overarching issue of
values is increasingly studied in regards to school management. The issue of values is seen
as a new field of study in Turkey in particular. The subject of values has been investigated
both in relation to other topics and alone, but there are no studies that examine the subject of
communication skills and organizational values.
This study aims to close this gap, drawing on culture and communication studies. A
study on the relationship between communication and values is aptly positioned in culture
and communication studies. In addition, the definition of strong culture that Deal and
Kennedy explain with the four basic components of values, heroes, rituals and cultural
networks, and the idea that values define the other three components, supports our work as
well. Values are considered as the core of organizational culture in several studies, and other
express the connections among leadership and management skills, values, and culture
studies. Numerous other studies about organizational communication and organizational
values in the context of a variety of education subjects have contributed to this study in
terms of literature and evaluation of results.
The overall aim of this research is to determine administrators’ communication skills
and organizational values in primary education institutions, according to teachers'
perceptions. In this context, the research aims to answer to the following questions: (i) what
is the level of administrators’ communications skills and organizational values according to
primary school teachers’ perceptions? (ii) Are there meaningful relationships between
administrators’ communications skills and organizational values? (iii) At what level can the
administrators’ communications skills significantly predict the organizational values in
primary education institutions according to teachers’ perceptions?

Anahtar Kelimeler

Primary education institutions, Organizational values, School management, Communication skills

Kaynakça

• Açıkalın, A., Şişman, M. & Turan, S. (2007). Bir insan olarak okul müdürü. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Altay, F. & Aşkın, K. (2012). Lise düzeyindeki okullarda yönetici ile öğretmen iletişimi: Dance sarmal iletişim modeli. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi,12, 43-50.
• Arısoy, B. (2007). Örgütsel iletişimin motivasyon ve iş doyumu üzerine etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Atik, L. (2009). İlköğretim kurumları yöneticilerinin iletişim becerilerinin toplam kalite yönetimine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aydoğan, İ. & Kaşkaya, A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin yönetici ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 1-16.
• Azizoğlu, R. O. (2011). Kültürün örgütsel iletişim üzerine etkisi: iki farklı ülkede faaliyet gösteren iki işletme arasında karşılaştırmalı bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma: yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Barker, A. (2011). Improve your communication skills. London: Kogan Page Limited.
• Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri. Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
• Battal, A. (2007). Örgütsel değerlerin örgüt kültürü öğelerine etkisi. Yayınlanmamış lisansüstü tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Beck, C. (2005). Values, leadership and school renewal. The values of educational administration (Eds: P. T. Begley & P. E. Leonard). USA: Taylor & Francis. pp. 244-254
• Begley, P. T. (2000). Values and leadership: theory development, new research, and an agenda for the future. The Alberta Journal of Educational Research, XLVI (3), 233-249.
• Bergley, P. & Leonard, P. E. (2005). The values of educational administration. New York. Taylor & Francis.
• Bowden, P. (2000). Delivering organizational excellence by employee values management Total Quality Management, 11, 4-6.
• Buchko, A. A. (2007). The effect of leadership on values-based management. Leadership and Organization Development Journal, 28 (1), 36-50.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cansu, O. C. (2006). Örgüt kültürü ile örgütsel iletişim ilişkisi ve bir şirket uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Celep, C. (1992). İlkokullarda yönetici öğretmen iletişimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/19928CEVAT%20CELEP.pdf.
• Cesur, H. (2009). Ortaöğretim müdürlerinin liderlik stilleri ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin öğretmen algılarına göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Chatterjee, S., Lubatkin, M H., Schweiger, D. M. & Weber, Y. (1992). Cultural differences and shareholder value in related mergers: linking equity and human capital. Strategic Management Journal, 13 (31), 9-34.
• Craig, R. T. (1999). Communication theory as a field. Communication Theory, 9, 119-161.
• Çalışkan, H. (2006). Okul yöneticilerinin iletişim becerilerinin öğretmenlerin kişisel özellikleri açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çelik, Ç. (2007). İlköğretim okulu müdürler iletişim becerileri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Çetinkaya, H. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin okul başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çınar, O. (1999). Örgütsel kültür ve yöneticilerde kendini geliştirme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Çınar, O. (2010). Okul müdürlerinin iletişim sürecindeki etkililiği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (26), 267-276.
• Çubukçu, Z. & Döndar, İ. (2003). Okul yöneticilerinin iletişim becerilerine ilişkin öğretmenlerin algı ve beklentileri. Milli Eğitim Dergisi, 157.
• Dereli, Ö. (2010). Örgütsel kültürün örgütsel iletişim üzerine etkisi: Örgütlerde resmi ve gayri resmi iletişim dengelerini ölçmeye yönelik bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Dolan, S. L., Garcia, S. & Richley, B. (2006). Managing by values. London: Palgrave Macmillan.
• Dose, J. J. (1997). Work values: An integrative framework and illustrative application to organizational socialization. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70 (2), 219-240.
• Drucker, P. F. (1999). Management (Revised Edition). California: The Drucker Institute.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 80-95.
• Erdoğan, İ. (2012). Eğitimde değişim yönetimi. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Finegan, J. E. (2000). The impact of person and organizational values on organizational commitment. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73, 149-169.
• Güneş, K. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin okul müdürlerinin iletişim ve motivasyon becerileri ile ilgili algı ve beklentileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürgen, H. (1997). Örgütlerde iletişimin kalitesi. İstanbul: Der Yayıncılık.
• Hargie, O. (2011). Skilled interpersonal communication: research, theory and practice. Hove East Sussex: Routledge.
• Hine, S. D. (2008). The expression of values in the context of non-governmental development organization. Master of Philosophy, Massey University.
• Hodgkinson, C. (1991). Educational leadership: The moral art. Albany: State Universty of New York Press.
• İra, N. (2011). Eğitim fakültelerinde örgütsel kültür ve yönetsel etkililik. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Jaakson, K. (2010). Management by values: Are some values better than others? Journal of Management Development, 29 (9), 795-806.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Karataş, E. (2009). Eğitim yönetiminde iş değerleri ve örgüt kültürü. Yayınlanmamış lisansüstü tezi. Uşak Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Uşak.
• Korkut, F. (2005). Yetişkinlere yönelik iletişim becerileri eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 143-149.
• Küçükali, R. (2001). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik becerilerine ilişkin müdür ve öğretmen algı ve beklentileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Lafleur, C. (2005). The meaning of time: revisiting values and educational administration. The values of educational administration (Eds: P. T. Begley & P. E. Leonard). USA: Taylor & Francis. pp. 171-188.
• Lalek, M. (2007). Resmi ve özel ilköğretim okullarında örgütsel değerler (Sakarya ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Langer, A. M. (2005). IT and organizational learning. New York: Routledge.
• Leonardi, P. M. & Barley, W. C. (2011) Materiality as organizational communication: technology, intent, and delegation in the production of meaning. Matters of communication: political, cultural, and technological challenges to communication theorizing (Edt: T. Kuhn). Cresskill, NJ: Hampton Press. pp. 101-122.
• Lyons, S., Higgins, C. & Duxbury, L. (2010). Work values: development of a new three- dimensional structure based on confirmatory smallest space analysis. Journal of Organizational Behavior, 31, 969-1002.
• Miller, K. (2012). Organizational communication: approaches and processes (Sixth Edition). Wadsworth: Cengage Learning.
• Milton, P. M. (2011). Educational leadership and school culture: a study of the perceptions of effective leadership. Unpublished PhD Thesis. UMİ dissertation publishing. Imprint.
• Mowles, C. (2008). Values in international development organizations: Negotiating nonnegotiable. Development in Practice, 18 (1), 5-16
• Mullins, L. J. (2005). Management and organizational behavior. New Jersey: Prentice Hall.
• Nakamura, G. İ. (2000). Creating diverse values for stakeholders: A hypothetical approach to. Strategic Change, 9 (1), 75-86.
• Nakpodia, E. D. (2011). Principals and teachers’ perceptions of communication and human resources management and their compliance with culture in Nigerian educational system. Journal of Language and Culture, 2 (5), 82-90.
• Neimetzade, S. (2005). Örgütsel iletişimde örgüt kültürünün etkisi Türkiye-Azerbaycan karşılaştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ogbonna, E. & Harris, L. C., (2000). Leadership style, organizational culture and performance: empirical evidence from UK companies. Int. J. of Human Resource Management, 11 (4), 766-788.
• Okkalı, M (2008). İlköğretim okullarında örgütsel iletişim becerilerinin örgütsel öğrenmeye etkisinin öğretmenler tarafından algılanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özgan, H. & Aslan, N. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin sözlü iletişim biçiminin öğretmenlerin motivasyonuna etkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 190-206.
• Padaki, V. (2000). Coming to grips with organizational values. Development in Practice, 10 (3- 4), 420-435.
• Pradhan, N. Cropra, N. (2008). Communication skills for educational managers. İndia: Book Enclave.
• Robbins, S. P. (2003). Essentials of organizational behavior (Seventh Edition). New Jersey: Prentice Hall.
• Rokeach, M. (1969). The role of values in public opinion research. The Public Opinion Quarterly, 32 (4), 547-559.
• Sağnak, M. (2003). İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin örgütsel değerlere ilişkin algıları ile kişisel değerleri arasındaki uyum düzeyleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Schoeneborn, D. (2011). Organization as communication: A luhmannian perspective. Management Communication Quarterly, 25 (4), 663-689.
• Schwartz, H. S., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harris, M. & Owens, V. (2001). Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32 (5), 519-542
• Senge, P.M. (1994). The fifth discipline. NY: Bantam Doubleday Dell.
• Sezgin, F. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel ve örgütsel değerlerinin uyumu (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Shapiro, J. P. (2006). Ethical decision making in turbulent times: bridging theory with practice to prepare authentic educational leaders. Values and Ethıcs in Educational Administration, 4 (2). http://ucea.org/storage/VEEA/VEEA_Vol4Num2.pdf
• Shelby, A. N. (2011). Organizational, business, management, and corporate communication: an analysis of boundaries and relationships. Journal of Business Communication, 30 (3), 241-267.
• Stewart, C., Martin, K. & Tyrone, P. (2005). Managing and organization. SAGE Publication.
• Şahin, A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin kişiler arası iletişim becerileri ve çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2012). Okullarda kültür ve iklim. (Çev: M. Şişman & Ş. Uysal). Eğitim yönetimi: teori, araştırma ve uygulama. (Çev. Edt: S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık, ss. 163-201,
• Taşdan, M. (2008). Türkiye’deki kamu ve özel ilköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel değerleri ile okulun örgütsel değerleri arasındaki uyum düzeyi, iş doyumu ve algılanan sosyal destek ile ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tutar, H. 2003. Örgütsel iletişim. Ankara: Seçkin.
• Vurgun, L. & Öztop, S. (2011). Yönetim ve örgüt kültüründe değerlerin önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (3), 217-230.
• Yetim, A. E. E. (2010). Genel liselerde örgütsel iletişim ile öğretmenlerin örgütsel özdeşlemeleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Lisansüstü Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, K. (2007). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerine göre kamu ilköğretim okullarında bireysel ve örgütsel değerler ve okul yöneticilerinin okullarını bu değerlere göre yönetme durumları. Yayınlanmış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, K. (2008). Eğitim yönetiminde değerler. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Yüksel, İ. (2005). İletişimin iş tatmini üzerindeki etkileri: bir işletmede yapılan görgül çalışma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2), 291-306.
• Zaffron, S. & Logan, D. (2010). Performansın üç yasası (Çev. Ü. Şensoy). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Zhang Y., Dolan S. & Zhou Y. (2009). Management by values a theoretical proposal for strategic human resource management in china. Chinese Management Studies, 3 (4), 272-294.