Ailelerin ilköğretim düzeyinde yapmış oldukları hanehalkı eğitim harcamaları

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 2 - 28, 01.04.2013

Berru Ulusoy Hüseyin Yolcu

Öz

İlköğretimin gerek uluslararası bildirge ve sözleşmelerde, gerekse ülkelerin kendi yasal
metinlerde zorunlu olduğu ve devlet tarafından parasız olarak sunulması gerektiği
belirtilmiştir. Bu durumda, en azından teoride, ailelerin diğer öğretim düzeyleri ile
karşılaştırıldığında hanehalkı bütçelerinden ilköğretim düzeyine daha az eğitim harcaması
yapması beklenir. Buna karşın, var olan uygulamalar ve deneyimler bunun tam tersi
yönünde olduğunu göstermektedir. Örneğin Yunanistan Anayasasında ücretsiz eğitim
vurgusu yapılmasına karşın, ailelerin hanehalkı bütçelerinden eğitime yaptıkları harcamalar
Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın *GSYİH+ % 1,5’ini oluşturmaktadır. Güney Kore’de eğitim
harcamalarının üçte biri hanehalkı tarafından sağlanmaktadır (European Commission
Report *ECR+, 2005). Peruda’da ailelerin hanehalkı bütçelerinden eğitime yapmış oldukları
harcamalar GSYİH’nin yaklaşık % 2’sine karşılık gelmektedir (Alfonso, 2002). Bolivya’da
2005 yılında yapılan eğitim harcamasının % 20’si aileler tarafından yapılmıştır
(www.unicef.org). Türkiye’de 2002 yılındaki hanehalkı harcamalarının toplam eğitim
harcamalarına oranı % 32,9 olup bu harcamaların GSYİH’ye oranı % 1,9’dur (TÜİK, 2006;
MEB, 2010). Dahası Anayasanın 42. maddesinde “parasız ve zorunlu” olduğu dile getirilen
ilköğretim düzeyinde, ailelerin yapmış oldukları hanehalkı eğitim harcamaları 2002 yılındaki
ilköğretime yapılan eğitim harcamalarının % 30,1’ini oluşturmaktadır (TÜİK, 2006).

Anahtar Kelimeler

Hanehalkı, Hanehalkı eğitim harcaması, İlköğretim, Doğrudan eğitim harcaması, Dolaylı eğitim harcaması

Household education expenditure of families at primary school level

Öz

The aim of this research is to present the amount of families’ primary school level household education expenditure and to find out whether this amount of expenditure differs according to variables related to school and socio-economic status factors. Research data was collected from 6 public and 2 private primary schools in Kastamonu in the 2011-2012 academic year. 789 families participated in this research. Research data was gathered from “Families’ Primary School Level Household Education Expenditure Detection Survey” developed by the researchers. Data analysis, descriptive statistics, Kruskal Wallis H test, Mann Whitney U test, t test, and ANOVA were used in this research. In the research it was observed that the primary school level household education expenditure of families in the 2011-2012 academic year is 11,971.34 TL (Turkish Lira) total for one student. This amount is approximately 1,920.15 TL for the families whose children are in public schools and 10,051.19 TL for the families whose children are in private schools. The primary school level household education expenditure of families differs according to school related factors of school type (public/private), education type (full time/ part time) and transportation type (walking/service/car). The primary school level household education expenditure of families differs according to some of the socio-economic status related factors such as with whom the child lives, the education level of the parents, the vocational status of the parents, the family income level, the number of family members, and the class level of the student, but it doesn’t differ according to the number of students in primary education

Anahtar Kelimeler

Household education expenditure, Primary education, Direct education expenditures, Indirect education expenditures

Kaynakça

• Acemoglu, D. & Pischke, J. S. (2001). Changes in the wage structure, family income, and children's education. European Economic Review, 45 (4-6), 890-904.
• Akça, Ş. (2002). Ailelerin ilköğretim kademesine yaptıkları eğitim harcamaları (Ankara İli Örneği). [Families’ primary school level education expenditure (Example of Ankara)+. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alfonso, M. (2002). Private spending on primary and secondary education in Peru”. Second Draft. Presented at the 46th Annual Meeting of Comparative and International Education Society, March 9, 2002. Orlando, USA.
• Altunya, N. (1999). Eğitim hakkı [Right to education]. 75. yılda eğitim. İstanbul: Türk Tarih Vakfı Yayınları. ss. 77-89.
• Altunya, N. (2003). Anayasa hukuku açısından Türkiye’de eğitim öğretim hakkı [Education right in Turkey from constitutional law]. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Arthaud, K. (2008). Household expenditure for children’s education. Unpublished Doctoral Dissertation. School of Applied Statistics National Institute of Development Administration.
• Aydınonat, N. E. (2012). Gelişmiş ülkelerde kademeli eğitim var mı? [Is there gradual education in developed countries?]. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu No: 201213.
• Başaran, İ. E. (1982). Temel eğitim ve yönetimi [Basic education and administration]. Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayını No: 112.
• Baum, S. & Payea, K. (2005). The benefits of higher education for individuals and society. www.collegeboard.com İndirme Tarihi: 10.05.2011.
• Bernal, J. L. (2005). Parental choice, social class and market forces: The Consequences of privatization of public services in education, Journal of Education Policy, 20 (6), 779-792.
• Bray, M. (1995). Counting the full cost parental and community financing of education in the East. A collaborative Report by the World Bank and the United Nations Children’s Fund.
• Bray, M. (1996). Counting the full cost parental and community financing of education in East Asia. Washington: The World Bank.
• Bray, M. (1999). The private costs of public schooling: household and community financing of primary education in Cambodia. Paris: UNESCO.
• Bray, M. (2007). The shadow education system: Private tutoring and its implications for planners (Second edition). UNESCO: International Institute for Educational Planning.
• Eğitim Reform Girişimi (ERG) (2009). Eğitimde eşitlik politika analizi ve öneriler [Equality in education, policy analysis and suggestions]. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayını.
• European Commission Report (ECR) (2005). Private household spending on education and training http://ec.europa.eu/education/pdf/doc274_en.pdf Accessed September 15, 2010.
• Ferrerira, F. H. G. & Gignoux, J. (2010). Inequality of opportunity in education: Example of Turkey. Welfare and Social Policy Analytic Report No: 4. Ankara: Republic Turkey State Planning Organization and World Bank,
• Houston, J. E. (1995). Thesaurus of eric descriptions. Phoneix: AZ: Dry & Press.
• Huy, V. Q. (2012). Determinants of educational expenditure in Vietnam. International Journal of Applied Economics, 9 (1), 59-72.
• Kahveci, S. S. (2009). Ortaöğretim kurumlarına geçiş sisteminde uygulanan sınavların ailelere maliyetinin ailelerin toplam eğitim harcamaları içindeki payı *The share of cost of exams applied in secondary education placement system in total education expenditure of families]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakütük, K. (2007). Eğitimin ekonomik temelleri *Economic base of education]. Eğitim bilimlerine giriş. (Edt: V. Sönmez). Ankara: Anı Yayıncılık. ss. 151-185.
• Kastamonu İl Milli Eğitim Müdürlüğü (2012). Örgün eğitim istatistikleri [Formal education statistics]. Kastamonu: Kastamonu İl Müdürlüğü İstatistik Şube Müdürlüğü.
• Keskin, N. E. & Demirci, A. A. (2003). Eğitimde çürüyüş [Corruption in education]. Ankara: KİGEM Özelleştirme Değerlendirmeleri.
• Knight, J. & Shi, L. (1996). Educational attainment and the rural-urban divide in China. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 58, 83-117.
• Köktaş, A. M. (2009). Türkiye'de hanehalkı eğitim harcamaların analizi [Analysis of household education expenditure in Turkey]. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Küçüker, E. & Aslan, G. (2010). Ailelerin çocuklarının özel okullara gönderme nedenleri [The reasons for families to send their children to private schools]. XIV World Congress of Comparative Education Societies. June 14-18 2010. Istanbul, Turkey.
• Li, D. & Tsang, C.M., (2002). Household education decisions and implications for gender inequality in education in rural China. The Annual National Conference of the Association for Asian Studies, April 4-7, 2002. Washington, USA.
• Maitra, P. (2003). Schooling and educational attainment: evidence from Bangladesh. Education Economics, 11 (2), 129–153.
• Martins, H. J. (2006). Household cash expenditure by living standards measure group. Journal of Family Ecology and Consumers Sciences, 34, 1-9.
• Ministry of National Education (MoNE). (2010). Ministry of National Education Formal Education Statistics. Ankara: Strategy Development Department.
• Ministry of National Education (MoNE). (2012). Ministry of National Education Statistics: Formal Education. Ankara: Strategy Development Department Publication.
• Okçabol, R. (2012). Gericileşmenin ve piyasalaşmanın şifreleri 635,651,652,653,666, 4+4+4 ve< *Codes of being reactionary and marketization 635,651,652,653,666, 4+4+4 and
• Omori, M. (2010). Households expenditures on children 2007-08. Monthly Labor Review (September). p. 2-16.
• Özsoy, S. (2004). Eğitim hakki: Kendi dilini bulamamış bir söylem[ Education right: A discourse that could not find itself] . Eğitim Bilim ve Toplum Dergisi, 2 (6), 58-84.
• Qian, X. & Smyth, R. (2008). Educational expenditure in urban China: Income effects, family characteristics and the demand for domestic and overseas education. Asian Business and Economics Research Unit Discussion Paper 60.
• Sakallı, F. (2010). İlköğretim okulu öğrenci velilerinin eğitim harcamaları [Education expenditure of primary school students’+. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Shi, Y. (2006). The private direct costs of primary education in urban China. Education and poverty in an international context. (Eds: R. Bangura, T. D. Jules, C. J. Calcagno & Y. Zha.). New York: Columbia University. pp. 51-64
• Tansel, A. & Bircan, F. (2006). Demand for Education in Turkey: A tobit analysis of private tutoring expenditures. Economics of Education Review, 25, 303-313.
• Tilak, J., B. G. (1988). Education and its relation to economic growth, poverty and income distribution. Discussion Papers Washington: World Bank Discussion Papers.
• Tilak, J., B. G. (2002). Determinants of household expenditure on education in rural Indiana. Research Working Paper Series No: 88. New Delhi: The Department of National Council of Applied Economic
• Tomul, E. (2008). The effect of family’s socio-economic features on participation in education. Education Researches Journal, 30, 153-168.
• Türk Eğitim Derneği (TED) (2010). Ortaögretime ve yüksekögretime geçis sistemi [Secondary and higher education placement system+. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayını.
• Turkish Statistics Institution (TSI) (2011). Household expenditure consumption 2011. http://www.tuik.gov.tr. İndirme Tarihi: 19.05.2011
• Turkish Statistics Institution (TSI) (2006). Turkey education expenditure research 2002. Ankara: Turkish Statistics Institution Press.
• Türkiye Odalar & Borsalar Birliği (TOBB) (2012). Türkiye eğitim meclisi sektör raporu [Turkey education assembly sector report]. Rapor No: 2012/160. Ankara: TOBB.
• Türköz, M. (2002). Türkiye’de ortaöğretim yatırımları ve verimliliği [The Investment and Productivity od Secondary Education in Turkey]. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünal, L. I. (1996). Eğitim ve yetiştirme ekonomisi [Education and edification economy]. Ankara: Epar Yayınevi.
• Ünal, L. I. (2003). Meclisteki partilerin eğitim politikaları ve hedefleri üzerine görüşler [Opinions about education policies and objectives of parties in parliament]. Eğitim Bilim ve Toplum Dergisi, 1 (1), 41-50.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization-UNESCO (2012). Household education spending: An analytical and comparative perspective for 15 African countries. Published by UNESCO Office in Dakar. Web:
• Web: http://www.unicef.org/bolivia/resumen_gasto_hogares_educacion_ENG.pdf İndirme Tarihi: 19.05.2011
• Yolcu, H. (2007). Türkiye’de ilköğretim finansmanın değerlendirilmesi [Evaluation of primary education finance in Turkey]. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yolcu, H. (2011). Hanehalkı eğitim harcamalarını etkileyen etmenler: Kuramsal bir çalışma [Factors effecting household education expenditure: A theoretical study]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (3), 12-35.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK) (1998). Üniversite öğrencileri aile gelirleri, eğitim harcamaları, mali yardım ve iş beklentileri araştırması [Research on family income of university students, education expenditure, economic support and job expectations] Taken from www.yok.gov.tr/egitim/raporlar/ailegel.html. İndirme Tarihi: 19.05.2011.