Sosyal bilgiler derslerinde belgesel film kullanımının akademik başarıya ve bilinçli farkındalık düzeylerine etkisi

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 2, 147 - 162, 01.10.2013

Özlem Bektaş Öztaşkın

Öz

Bu çalışmada, Sosyal Bilgiler derslerinde belgesel film kullanımının akademik başarıya ve
bilinçli farkındalık düzeylerine etkisi araştırılmıştır. Araştırma, deneysel araştırma
modellerinden biri olan ön test-son test kontrol gruplu deneme modeline göre
desenlenmiştir. Araştırmaya 2012-2013 öğretim yılında Erzincan il merkezinde yer alan
Bahçelievler Ortaokulu altıncı sınıf öğrencileri katılmıştır. Deney ve kontrol gruplarında
toplam 54 öğrenci araştırmaya alınmıştır. Deneysel işlem altı hafta sürmüştür. Araştırmacı
tarafından dersin konularına paralel olarak ve ders içeriğine özgün hazırlanan belgeseller
deney grubuna sunulmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından
geliştirilen ve 6. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi akademik başarı düzeylerini
belirlemeyi amaçlayan “Yeryüzünde Yaşam Ünitesi Akademik Başarı Testi”, Brown ve Ryan
(2003) tarafından geliştirilen Özyeşil, Arslan, Kesici ve Deniz (2011) tarafından Türkçe’ye
uyarlanan “Bilinçli Farkındalık Ölçeği (BİFÖ)” kullanılmıştır. Gruplar; Sosyal Bilgiler Dersi
Başarı Testi ve Bilinçli Farkındalık Ölçeği öntest sonuçları dikkate alınarak eşitlenmiştir.
Sonuç olarak akademik başarı düzeyleri açısından deney grubunun, kontrol grubuna göre
daha başarılı olduğu Sosyal Bilgiler derslerinde belgesel film bilinçli farkındalıkları üzerinde
olumlu yönde etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilinçli farkındalık, Belgesel film, Sosyal bilgiler

The effect of using documentaries in social studies lesson on the levels of academic success and mindfulness

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Aktekin, S. & Çoban, Z. (2012). Tarih derslerinde tarihi film ve dizilerin kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri: Trabzon örneği. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 7 (13), 141-160.
• Baysal, N. & Demirbaş, B. (2012). Sınıf öğretmenliği adaylarının bilinçli farkındalıkları ile yansıtıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (4), 12-20.
• Beauchemin, J., Hutchins, T.L. & Patterson, F. (2008) Mindfulness meditation may lessen anxiety, promote social skills and ımprove academic performance amongst adolescents with learning difficulties. Complementary Health Practise Review, 13, 34-45.
• Boysan, M. (2012). Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar, başa çıkma stilleri ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkilere yönelik bir model sınaması.
• Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Broderick, P.C. & Metz, S. (2009). Learning to BREATHE: A pilot trial of a mindfulness curriculum for adolescents. Advances in School Mental Health Promotion, 2 (1), 35-45.
• Carlsona, L.E. & Brown, K.W. (2005). Validation of the mindful attention awareness scale in a cancer population. Journal of Psychosomatic Research, 58, 29-33.
• Crick F. (2000). Şaşırtan varsayım (Çev: Sabit Say). Ankara: TÜBİTAK.
• Çaplı, B. (2002). Medya ve etik. Ankara: İmge Kitabevi.
• Çatak, P. D. & Ögel, K. (2010a). Bir terapi yöntemi olarak farkındalık. Nöropsikiyatri Arşivi, 47, 69-73.
• Çatak, P. D. & Ögel, K. (2010b). Farkındalık temelli terapiler ve terapötik süreçler. Klinik Psikiyatri, 13, 85-91.
• D’sa, B. (2005). Social studies in the dark: Using docudramas to teach history. The Social Studies, 1, 9-13.
• Dede, Y. & Yaman, S. (2008). Fen öğrenmeye yönelik motivasyon ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, (EFMED), 2 (1), 19-37.
• Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde filmlerin yeri ve önemi. Bilig, 42, 77-93.
• Derelioğlu, Y. & Şar, E. (2010). The use of films on history education in primary schools: problems and suggestions. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 2017–2020.
• Dienes, Z. & Perner, J. (1999). A theory of ımplicit and explicit knowledge. Cambridge: Cambridge University Pres.
• Dilek, D. (2009). Geçmişi imgelerle yeniden kurmak: ilköğretim düzeyinde tarihsel imgelem becerilerinin kullanımı üzerine ikonografik bir analiz. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice, 9 (2), 633-689.
• Heafner, T. (2004). Using technology to motivate students to learn social studies. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 4 (1), 42-53.
• Hooker, K. E. & Fodor, I. E. (2008). Teaching mindfulness to children. Gestalt Review, 12 (1), 75-91.
• Huppert, F. A. & Johnson, D. M. (2010). A controlled trial of mindfulness training in schools; the ımportance of practice for an ımpact on well-being. The Journal of Positive Psychology, 5 (4), 264-274.
• Işık, H. (2008). Tarih öğretiminde doküman kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (2), 389-402.
• Karadüz, A. (2010). Yapılandırmacı paradigma bağlamında türkçe derslerinde öğrenme ortamları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (14), 135-154.
• Langer, E. J. & Moldoveanu, M. (2000). The construct of mindfulness. Journal of Social Issues, 56 (1), 1-9.
• Liehr, P. & Diaz, N. (2010). A pilot study examining the effect of mindfulness on depression and anxiety for minority children. Archives of Psychiatric Nursing, 24, 69-71.
• Marcus, A. S. & Stoddard, J. D. (2009). The inconvenient truth about teachinghistory with documentary film: Strategies for presenting multiple perspectives and teaching controversial issues. The Social Studies, 100 (6), 279-284.
• Napoli, M., Krech, P. R. & Holley, L. C. (2005). Mindfulness training for elementary school students. Journal of Applied School Psychology, 21 (1), 99-125.
• Öztaş, S. (2007). Tarih öğretimi ve filmler: Tarih öğretiminde film kullanılmasının öğrenci başarısı üzerinde etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öztaş, S. (2008). Tarih öğretimi ve filmler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (2), 543-556
• Özyeşil, Z., Arslan, C., Kesici, Ş. & Deniz, M. E. (2011). Bilinçli farkındalık ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 36 (160), 226-227.
• Pompper, D. & Higgins, L. (2007). Corporation-bashing in documentary film: a case study of news media coverage organizational response. Public Relations Review, 33, 429–432.
• Schonert-Reichl, K. A. & Lawlor, M. S. (2010). The effects of a mindfulness-based education program on pre-and early adolescents’ well-being and social and emotional competence. Mindfulness, 1 (3), 137-151.
• Tatlılıoğlu, K. & Deniz, M. E. (2011). Farklı öz-anlayış düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinin karar vermede öz-saygı, karar verme stilleri ve kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (2), 19-41.
• Teasdale, J. D. (1999). Emotional processing, three modes of mind, and the prevention of relapse in depression. Behaviour Research and Therapy, 37, 53-77.
• Thompson, B. L. & Waltz, J. (2007). Everyday mindfulness and mindfulness meditation: overlapping constructs or not? Personality and Individual Differences, 43, 1875–1885.
• Tosun, A. & Irak, M. (2008) Üstbiliş ölçeği-30’un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19 (1), 67-80.
• Türker, Y. & Arslan, Ö. (2008). İlköğretim 8. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti inkılâp tarihi ve atatürkçülük dersi öğretiminde belgesel filmlerin kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 92-104.
• Van Dam, N. T., Earleywine, M. &, Borders, A. (2010). Measuring mindfulness? An item response theory analysis of the mindful attention awareness scale. Personality and Individual Differences, 49, 805–810.
• Wall, R. B. (2005). Tai chi and mindfulness-based stress reduction in a boston public middle school. Journal of Paediatric Health Care, 19 (4), 230-237.
• Wells, A. (2002). GAD, metacognition, and mindfulness: An information processing analysis. Clinical Psychology and Scientific Practice, 9, 95-100.
• Zvolensky, M. J. Solomon, S. E., Mcleish, A. C., Cassidy, D., Bernstein, A., Bowman, C. J. & Yartz, A. R. (2006). Incremental validity of mindfulness-based attention in relation to the concurrent prediction of anxiety and depressive symptomatology and perceptions of health. Cognitive Behaviour Therapy, 35 (3), 148–158.