6-8 Yaş Arası Çocuklarda Mekânsal Algı ve Yorumlama: Bireysel Algısal Farklılıkların Mekânsal Referanslamaya Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 14, 95 - 112, 31.12.2023

Onur Yayla , Fatih Bozkurt

Öz

Çalışmanın amacı, 6-8 yaş çocuklarda çevresel mekânın yorumlanması, bu yorumlama aşamasında bireysel algıların hangi düzeyde farklılıklar gösterdiğini belirleyerek mekândaki nesne ya da referans noktalarının konumlandırılması ve yorumlanması üzerindeki etkisini araştırmaktır.
Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji yöntemi kullanılarak ilkokul çocuklarından veri toplanmıştır. Veri toplama aşamasında farklı branşlardan ve aynı sınıf seviyesinden 36 öğrenciye ulaşılmıştır. Veriler öğrencilere sunulan önermeler doğrultusunda çocukların çizim yapmaları istenmiş ve yapılan çizimlerle elde edilmiştir. Verilerin analizinde Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz yöntemi kullanılmıştır.
Bu çalışmanın sonucunda, araştırmaya katılan çocukların çoğu çizimlerinde referans noktalarını doğru konumlandırırken, bazılarının bunda başarılı olamadıkları sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak, çocukların %47'si hedef referans noktalarını konumlarında uzamsal olarak göstermiş olmasına rağmen, %11'i kısmen gösterememiştir. Öğrencilerin genel çoğunluğu, %42'si hedef referans noktalarını gösterememiş, yanlış yerlere konumlandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

mekan, mekansal düşünme, mekansal yorumlama, mekanı konumlandırma

Kaynakça

• Akarsu, F. (1984). Piaget’ye göre çocukta mekân kavramının gelişimi. Mimarlık Dergisi, 84(9), 31-33.
• Boden, Z., Larkin, M., & Iyer, M. (2019). Picturing ourselves in the world: Drawings, interpretative phenomenological analysis and the relational mapping interview. Qualitative Research in Psychology, 16(2), 182-201.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Sage Publications, Inc.
• Chen, L., Johnson, A. H., & Zhang, D. (2021). Visual-spatial skills and children's spatial representation. Journal of Experimental Child Psychology, 206, 105-108.
• Çanakçıoğlu, N. G. (2012). Çocukta mekân algısının gelişimi ve mekânsal imge zenginliği bakımından malzemenin önemi. Mimarlıkta Malzeme, 22, 74-81.
• Eatough, V., & Smith, J. A. (2006). Picturing ourselves in the world: Drawings, interpretative phenomenological analysis and the relational mapping interview. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 129-147.
• Groenewald, T. (2016). Phenomenological research design. In P. Liamputtong (Ed.), Handbook of research methods in health social sciences (pp. 299-318). Springer Singapore.
• Kavaleva, T., & Kavaleva, M. (2015). Influence of spatial perception abilities on reading in school-age children. Journal of Educational and Developmental Psychology, 5(1), 1-10.
• Kozhevnikova, E. V., & Korneev, A. A. (2019). Test of a relationship between spatial working memory and perception of symmetry axes in children 3 to 6 years of age. Human Physiology, 45(5), 558-564.
• Newcombe, N. S., & Huttenlocher, J. (2000). Making space: The development of spatial representation and reasoning. MIT Press.
• Newcombe, N. S., & Huttenlocher, J. (2006). Development of spatial cognition. In D. Kuhn & R. S. Siegler (Eds.), Handbook of child psychology: Vol. 2. Cognition, perception, and language (6th ed., pp. 734-776). Wiley.
• Newcombe, N. S. (2010). Picture this: Increasing math and science learning by improving spatial thinking. American Educator, 34(2), 29-35.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde 6. sınıf öğrencilerinin mekânsal biliş becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Piaget, J., & Inhelder, B. (1956). The child's conception of space. Psychology Press.
• De Smedt, B., Noël, M.-P., Gilmore, C., & Ansari, D. (2013). Symbolic number: The integration of magnitude and spatial representations in children aged 6 to 8 years. Journal of Experimental Child Psychology, 114(3), 374-381.
• Smith, J. A., Flowers, P., & Larkin, M. (2009). Interpretative phenomenological analysis: Theory, method, research. Sage.
• Smith, R., & Jones, L. (2019). Working memory and spatial referencing abilities in children. Journal of Experimental Child Psychology, 182, 69-83.
• URL1. National Association for the Education of Young Children. (s.a.). Ana Sayfa. (Metin içi alıntı: [National Association for the Education of Young Children, n.d.])
• Uyar, Ş., Yayla, O., & Zünber, H. (2022). Examination of map reading skills with orienteering activity: An example of Many Facet Rasch Model. International Journal of Assessment Tools in Education, 9(Special Issue), 258-282.
• Vasilyeva, M., & Lourenco, S. F. (2010). Spatial development. In U. Goswami (Ed.), The Wiley-Blackwell handbook of childhood cognitive development (2nd ed., pp. 281-307). Wiley-Blackwell.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Qualitative research methods in social sciences. Seçkin Yayıncılık.