YASAMA SORUMSUZLUĞUNUN MUTLAKLIĞI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Yıl 1999, Cilt: 3 Sayı: 1, 115 - 122, 31.12.1999

Hikmet Tülen

Öz

1982 Anayasasının 83. maddesinde “Yasama dokunulmazlığı” kenar başlığı altında, doktrinde “yasama — sorumsuzluğu” ve — “yasama dokunulmazlığı” adları verilen iki farklı kurum bir arada düzenlenmiştir. Yasama dokunulmazlığı, teknik anlamda, yasama bağışıklıklarından sadece birisidir ve yasama sorumsuzluğundan tamamen farklı bir kurumdur. Bu nedenle, Anayasanın 83. maddesinin başlığının maddenin içeriğini belirtmek bakımından isabetli olmadığı açıktır. Her iki kurumu da kapsayan bir üst kavram olarak “parlamenter muafiyetler” yada “yasama bağışıklıkları” şeklinde bir başlık kullanılması ya da her iki kurumun ayrı ayrı maddelerde düzenlenmesi daha isabetli olurdu'. Diğer demokratik ülkelerde olduğu gibi, Türk Hukukunda da yasama meclisi üyelerine birtakım bağışıklıklar veya diğer bir söyleyişle bazı ayrıcalıklar tanınmıştır. Bu bağışıklıkların neler olduğu 1982 Anayasasının 83. maddesinde gösterilmiştir. Buna göre yasama meclisi üyelerinin iki tür
bağışıklıkları vardır. Bunlardan birincisi, milletvekillerinin — meclis çalışmaları sırasında sarf ettikleri sözlerden, açıkladıkları düşüncelerden ve kullandıkları oylardan dolayı sorumsuz olmalarıdır. ki, bu bağışıklığa doktrinde “yasama sorumsuzluğu”, “mutlak muaflık” ve “söz hürriyeti” gibi isimler verilmektedir® 1982 Anayasasında yasama sorumsuzluğuna ilişkin olan hüküm şu şekildedir: “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerinden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Mecliste başka bit karar alınmadıkça
bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu
tutulamazlar” (Any. m.83/1).

Anahtar Kelimeler

yasamasorumsuzluğu, 1982anayasası, yasamadokunulmazlığı

Reflections on the Absoluteness of Legislative Irresponsibility

Öz

Kaynakça

• OZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, Gözden Geçirilmiş 5. Baskı, Ankara 1998