II of Article 251 of the IIK. A Study on the Paragraph

Yıl 1999, Cilt: 3 Sayı: 1, 297 - 306, 31.12.1999

Seyithan Deliduman , Murat Erdem

Öz

6183 SAYILI AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDAKİ KANUN (AATUHK)’A GÖRE HACİZDEN DOĞAN İSTİHKAK İDDİALARI

Öz

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun'un kapsamı bu kanunun 1. ve 2. maddelerinde belirtilmiş olup, bu konularda İcra İflas Kanunu hükümleri uygulanmaz. Ancak, icra iflas Kanunu hükümlerine nazaran farklı düzenlemeler söz konusu olsa bile, müessese olarak büyük benzerlikler bulunmakta olup?, bunlardan birisi de istihkak prosedürüdür. Bu yüzden bu prosedür hakkında kısa bir açıklama yapılması yararlı olacaktır. İstihkak kelimesi sözlük anlamı olarak hak alma, hak kazanma, hak isteme, hak kazanılan şey anlamlarına gelmektedir. Terim olarak hak sahibi olmak anlamına gelmektedir. istihkak davası ise taşınır veya taşınmaz mal üzerinde mülkiyet ya da diğer bir ayni hak iddia: ile açılan davadır. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usuli Hakkındaki Kanun kamu
hukuku açısından icra hukuku etkisi gösterir. Bu Kanun kapsamında kalan alacaklar, Devlet ve bu düzeyde kabul edilen kurum ve kuruluşlar tarafından devlet gücü bizzat kullanılarak tahsil edilir’. “Kanundaki Terimler” kenar başlığını taşıyan 3. maddede 6183 sayılı Kanun'daki terimlerden ne anlaşılması gerekeceği açıklanmıştır. Bunlardan “kamu alacağı” 6183 sayılı kanun uyarınca tahsil olanağı bulunan her türlü alacağı içerir. “kamu borçlusu veya borçlu terimi, kamu alacağını ödemek
zorunda olan gerçek ve tüzel kimileri, bunların kanuni temsilcilerini, "alacaklı kamu idaresi” terimi devleti, il özel idarelerini ve belediyeleri, “tahsil dairesi” terimi kanunu uygulamakla görevli daire, servis memur veya memurlarını; “mal” olarak geçen terim, menkul, gayrimenkul mallarla her çeşit hak ve alacakları ve para cezalarını, “takibat giderleri” terimi kamu alacağının tahsili için sarf olunan her türlü giderleri ifade eder®. AATUHK uyarınca yapılacak uygulama ve kovuşturma kamu alacağını
tarh ve tahakkuk ettiren vergi dairesince yapılır. Özel hukuktan doğan alacaklarda olduğu gibi, kamu alacağının takibatı da tahsil (vergi) dairesinin kamu borçlusuna gönderdiği ödeme emri ile bağlar, Ödeme emri vadesi gelmiş kamu alacağının 8denmesi için gönderilir. Ödeme emrinin konusunu ise tahakkuk etmiş ve kamu borçlusuna tahakkuku tebliğ edilmiş alacaklar tevkil eder (m.54). Burada ödeme emrini çıkaracak merci icra müdürlüğü değil tahsil dairesidir. Ödeme emrinde borçluya kamu alacağının 7 gün içinde ödenmesi veya mal bildiriminde bulunması tebliğ edilir (m. 55). Ödeme emrinin tebliğine ve verilen 7 günlük süreye rağmen borç ödenmemişse tahsil dairesi m. 54 gereğince haciz kararı verip bunu borçlu ve kamu idaresinin yararlan ile bağdaştırmaya özen göstererek uygular. Tahsil dairesi haczi gerek kendisinin tespit ettiği gerekse borçlunun mal bildiriminde beyan ettiği mal, hak ve alacaklar üzerinde uygulayabilir. Haciz, tahsil dairesi tarafından görevlendirilecek memura yaptırılır ve haciz işlemleri, düzenlenen haciz tutanağı ile belgelenir. Haciz, tutanağın o yerin en yüksek idare amiri tarafından onaylanmasıyla tamamlanır (m. 64)'. 6183 sayılı Kanunun 66. ve 67. maddeleri istihkak iddialarını düzenlemektedir. Bu maddeler fora İflas Kanununun istihkak iddiası ile ilgili maddeleri (İİK. m. 96 vd.)%. ile büyük benzerlik gösterir. Ancak itiraz süreleri farklıdır. Farklılıklar ilgili maddeler incelendikçe açıklanacaktır.

Anahtar Kelimeler

haciz, istihkakdavası, ammealacaklarınıntahsilusulü

Kaynakça

• Kanık T., İstihkak Davaları, Adalet Dergisi 1951/4,