VERGİ CENNETLERİ VE SUÇ EKONOMİSİNE ETKİLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 22 - 42, 31.12.2020

Caner Övsan Çakaş

Öz

1980’li yıllardan itibaren neoliberal ekonomik sistemin sermaye akışlarına ve finansal türev araçlarına tanıdığı sınırsız dolaşım özgürlüğü ile dijitalleşmenin finans sektörüne sağladığı işlem kolaylığı vergi cennetlerine önemli avantajlar sağlamıştır. Başta çok uluslu şirketler olmak üzere çok sayıda yatırımcı vergi avantajlarından yararlanmak veya kara para aklanmak için finansal yatırımlarını vergi cennetlerine kaydırmışlardır. Bu çalışmada ise vergi cennetlerinin suç ekonomisi kavramı üzerinden küresel ekonomiye ve güvenliğe verdiği zararların analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda öncelikli olarak vergi cennetlerinin tanımı, özellikleri ve sınıflandırılması yapılmıştır. Çalışmanın devamında vergi cennetlerinin suç ekonomisi üzerindeki etkileri mercek altına alınmıştır. Bu kapsamda öncelikli olarak suç ekonomisinin tanımı ve boyutları üzerinde durulmuş, suç ekonomisi kavramının bağımlı ve bağımsız değişkenlerine değinilmiştir. Akabinde de vergi cennetlerinin suç ekonomisinin işleyişindeki rolleri mercek altına alınmıştır. Bu minvalde vergi cennetlerinin bankacılık gizliliği ile suç ekonomisinin işleyişi arasındaki bağlantı analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada vergi cennetlerinin başta kara para aklama olmak üzere suç ekonomisinin gelişmesine katkı sağladığı ve toplumsal güvenliği tehdit ettiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi Cennetleri,, Kara Para Aklama, Suç Ekonomisi, Toplumsal Güvenlik

Kaynakça

• AB Parlamentosu. (2019). Listing of Tax Heavens by the EU, European Parliamentary Research Service, 11.06.2020, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2018/621872/EPRS_BRI(2018)621872_EN.pdf?_cldee=bi5ob3JtYW5zQGllYy1pYWIuYmU%3D&recipientid=contact-09fd722fe27ae911a96b000d3ab6dc82-603e890d8d814733ab153c2abbf6feb2&esid=087bac9c-15f7-e911-a813-000d3ab719d7
• AB Konseyi. (2020). Taxation: EU list of non-cooperative jurisdictions, 15.06.2020, https://www.consilium.europa.eu/en/policies/eu-list-of-non-cooperative-jurisdictions/
• Alldridge, P. (2002). The Moral Limits of the Crime of Money Laundering. Buffalo Criminal Law Review, 5: 279-319.
• Alford, D. E. (1994). Anti-Money Laundering Regulations: A Burden on Financial Institutions, North Carolina Journal of International Law and Commercial Regulation, 19(3): 437-468.
• Altuğ, A. (2001). Kayıtdışı Ekonomi, Türkmen Kitabevi, Ankara.
• Aykın, H. (2008). Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadelede Şüpheli İşlem Bildirim Sistemi, Bankacılar Dergisi, 65: 37-65.
• Bahçekapılı, C. (2009). Küreselleşme Sürecinde Güçsüzleşen Ulus-Devlet: Türkiye’nin Küresel Politik İktisadı, Derin Yayınları, İstanbul.
• Bartlett. L. (2002). The Negative Effects of Money Laundering on Economic Development’. Platypus Magazine, No. 77, 02.06.2020, https://waleolusi.files.wordpress.com/2013/05/the-negative-effects-of-money-laundering-on-econom.pdf
• Barone, R., Side, D.D., Masciandaro, D. (2017). Drug Trafficking, Money Laundering and the Business Cycle: Does Secular Stagnation Include Crime?, Baffi Carefin Centre Research Paper Series No. 2017- 47, 01.06.2020, file:///C:/Users/win10/Downloads/cbafwp1747%20(2).pdf
• Bauer, H.P. & Peter, M. (2003). Global Standarts For Money Laundering Prevention, Journal of Financial Crime, 10(1): 69-72.
• Becker, G. S. (1968). Crime and Punishment: An Economic Approach, Journal of Political Economy, 76(1): 169-217.
• Bennedsen, M. & Zeume, S. (2018). Corporate Tax Heavens and Transparency, The Review of Financial Studies, 31(4): 1221-1264.
• Borsa İstanbul, (2017). Sorularla Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası, 13.06.2020, https://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/VIOP-Hakkinda-SSS.pdf
• Burggraf, H. (2018). OECD Publishes 'Blacklist' of 20 'Golden Passport' Countries, American Expat Financial News Journal, 14.06.2020, https://americanexpatfinance.com/news/item/47-oecd-publishes-blacklist-of-21-golden-passport countries#:~:text=The%2021%20jurisdictions%20on%20the,United%20Arab%20Emirates%20and%20Vanuatu.
• Celasun, M. (2001). Gelişen Ekonomilerin Dış Kaynak Kullanımı, Finansal Krizler ve Türkiye Örneği, Doğu Batı Dergisi, 17: 161-180.
• Cyprus Deputy Ministry of Shipping, (2018). Guide to Cyprus Tonnage Tax System,13.06.2020, https://www.dms.gov.cy/dms/shipping.nsf/all/8371FB68236C0934C225833D0027D01D/$file/Guide%20to%20Cyprus%20Tonnage%20Tax%20System-print%20friendly.pdf
• Çelebi, A.K. & Kahriman, H. (2011). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’de Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergi Teşvikleri ve Bunların Karşılaştırmalı Analizi, Maliye Dergisi, 161: 33-63.
• Deasi, M. A., Foley, F.C. & Hines, J.R. (2006). The Demand for Tax Heaven Operations, Journal of Public Economics, 90(3): 513-531.
• Dharmapala, D. & Hines, J.R. (2006). Which Countries Become Tax Heavens?, Michigan Ross School of Business Office of Tax Policy Research, 12.06.2020, https://www.bus.umich.edu/otpr/WP2006-4.pdf
• Doğan, A. & Kabayel, M. (2016). Küresel Vergi Rekabeti ve Vergi Cennetleri Üzerine Değerlendirmeler, Liberal Düşünce Dergisi, 81:75-98.
• Dumenil, G. & Levy, D. (2015). Büyük Yol Ayrımı: Neoliberalizme Son Noktayı Koymak, (Çev. Ayşen Gür), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Duncan, E. A. (1994). Anti-Money Laundering Regulations: A Burden on Financial Institutions, Journal of International Law and Commercial Regulations, 19(3): 437-468.
• Eide, E. (2000). “Economics of Criminal Behavior”, Encyclopedia of Law and Economics, (Ed. B. Bouckaert ve G. De Geest), ss. 345-389. Edward Elgar: Cheltenham.
• Erdoğmuş, H. (2018). Çifte Verilendirmeyi Önleme Antlaşmaları Çerçevesinde Vergilendirme Esasları, İstanbul Yeminli Müşavirler Odası Platform Toplantısı, 12.06.2020. http://istanbulymmo.org.tr/dosyalar/platformNotlar/20181227.pdf
• Ergül, E. (2001). Karapara Endüstrisi ve Aklama Suçu, Aktüel Hukuk Yayınları, Ankara.
• Ferwerda, J. (2008). The Economics of Crime and Money Laundering: Does Anti-Money Laundering Policy Reduce Crime ?, Utrecht School of Economics Tjalling C. Koopmans Research Institue Discussion Paper Series, 08-35,15.06.2020. https://www.uu.nl/sites/default/files/rebo_use_dp_2008_08-35.pdf
• Fingelstein, N. G. (2010). Holokost Endüstrisi: Yahudilerin Çektiği Çilelerin İstismarı, (Çev, Utku Umut Bulsun). Kırmızıkedi Yayınları, İstanbul.
• Gedik, M. A.,(2019). Vergi Teşvik Araçları ve Yatırımlar: OECD Ülkeleri İçin Bir Değerlendirme, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(2); 421-435.
• Gomez, N. G. (2017). The History, Evalution and Future of Tax Heavens, Universtat Jaume I, 10.06.2020. http://repositori.uji.es/xmlui/bitstream/handle/10234/171593/TFG_2017_GuerreroGomezNayade.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Hamm, M. S. (2005). Crimes Committed by Terrorist Groups: Theory, Research and Prevention, National Institute of Justice, 12.06.2020. https://www.ncjrs.gov/pdffiles1/nij/grants/211203.pdf
• Hansen, N. S. & Kessler, A.S. (2001). The Political Geography of Tax H(e)avens and Tax Hells, American Economic Review, 91(4): 1103-1115.
• ICIJ (2020). What Is A Tax Haven? Offshore Finance, Explained Four years after Panama Papers, Why ICIJ continues to report on tax havens, and those who exploit them ?, 10.06.2020. https://www.icij.org/investigations/panama-papers/what-is-a-tax-haven-offshore-finance-explained/
• IMLIB (International Money Laundering Information Bureau). (2020). History of the Money Laundering, 14.06.2020. http://www.imlib.org/page1_hist.html
• Irish, J. & Thomas, L. (2020). “Iran faces global anti-terrorism financing watchdog blacklist: sources”, Reuters World News, (21 Şubat 2020). 12.06.2020. https://www.reuters.com/article/us-iran-fatf/iran-faces-global-anti-terrorism-financing-watchdog-blacklist-sources-idUSKBN20F1FN
• Johnston, B. & Nedelescu, O. M. (2005). The impact of terrorism on financial markets. IMF Working Paper (WP 05/60): 22, 15.06.2020. https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2005/wp0560.pdf
• Keh, D.I. (1996). Drug Money in a changing world: Economic Reform and Criminal Finance UNODC, 1996-4, 12.06.2020. https://www.unodc.org/pdf/technical_series_1996-01-01_2.pdf
• Key, A. (2007). Switzerland Facts, Universitat Zurich Rechtswissenschaftliche Fakultät Web Bibliothek, 10.06.2020. https://www.ius.uzh.ch/dam/jcr:00000000-3d12-7c07-0000-0000157c5740/Switzerland_Facts_on_File_2007.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2020)
• KPMG. (2020). Euro Tax Flash From KPMG’s Tax Center: EU Black List Update, 13.06.2020. https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2020/02/etf-424-eu-blacklist-update.html
• Kobor, E. (2007). Money Laundering Trends, United States Attorneys’ Bulletin, 55(5): 14-20.
• Levi, M. (2002). Money Laundering and Its Regulation, Journal of American Academy of Political and Social Sciences, 582(1): 181-194.
• Lorizzo, L. (2003). AL CAPONE: A Biography. Greenwood Press, Londra.
• Mara, E. R. (2015). Determinants of Tax Heavens. Procedia Economics and Finance, 32(1): 1638-1646. Masciandaro, D. (1999). Money Laundering: The Economics of Regulation, European Journal of Law and Economics, 7: 225-240.
• Masciandaro, D. & Filotto, U. (2001). Money Laundering Regulation and Bank Compliance Costs. What Do Your Customers Know? Economics and Italian Experience. Journal of Money Laundering Control, 5(2): 133-145
• Masciandaro, D. (2004). Global Financial Crime: Terrorism, Money Laundering, and OffShore Centres. Global Finance Series, Ashgate.
• Minyat, M. & Duramaz, S. (2013). Karapara Aklama Aracı Olarak Yeni Bir Mali Suç: Siber-Aklama, Yönetim ve Ekonomi, 20(1): 315-325.
• Murphy, W. H. (2000). “Multilateral Listing of States as Money-Laundering Heavens”, The American Journal of International Law, 94(4), 695-697.
• OECD (1998). Harmful Tax Competititon: An Emerging Global Issue, 10.06.2020. http://www.uniset.ca/microstates/oecd_44430243. pdf
• OECD (2000). Towards the Tax Co-operation: Progress in Identifying and Eliminating Harmful Tax Practices,13.06.2020, https://www.oecd.org/ctp/harmful/2090192.pdf
• OECD, (2009). A Progress Report on the Jurisdictions Surveyed by the OECD Global Forum in Implementing the Internationally Agreed Tax Standarts, 13.06.2020, https://www.oecd.org/tax/exchange-of-tax-information/42497950.pdf
• OXFAM, (2016). The Hidden Billions: How Tax Heavens Impacts Lives at Home and Abroad, Oxfam Research Reports,16.06.2020, https://www.oxfam.org.au/wp-content/uploads/2016/06/OXF003-Tax-Havens-Report-FA2-WEB.pdf
• Öz, S. (2005). Uluslararası Vergi Rekabeti ve Vergi Cennetleri, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara.
• Öztürk, A. (2004). “Kara Para Aklama Suçuyla Ulusal ve Uluslar arası Mücadele”, Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Palan, R., Murhpy, R., & Chavagneux, C. (2010). Tax Heavens: How Globalization Really Works, Cornell University Press, New York.
• Piketty, T. (2014). Yirmi Birinci Yüzyılda Kapital, (Çev. Hande Koçak), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Quirk, P. J. (1997). Money Laundering: Muddying the Macroeconomy. Finance & Development, 16.06.2020, https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/1997/03/pdf/quirk.pdf
• Schroeder,, W. R. (2001). Money Laundering, FBI Law Enforcement Bulletein, 70(5): 1-12.
• Schroeder, F. & CARUSO, R. (2011). The (Hidden) Financial Flows of Terrorist and Transnational Crime Organizations: A Literature Review and Some Preliminary Empirical Results. Economics of Security Working Paper 52,12.06.2020, https://www.econstor.eu/bitstream/10419/119378/1/diw_econsec0052.pdf
• Slemrod, J. & WILSON, J.D. (2009). Tax Competition with Parasitic Tax Heavens, Journal of Public Economics, 93(11-12): 1261-1270.
• Smith, G. W. (1992). Competition in the European Financial Services Industry: The Free Movement of Capital Versus Regulation of Money Laundering, University of Pennsylvania Journal of International Business Law, 13(1): 101-134.
• Tanzi, V. (1997), “Macroeconomic Implications of Money Laundering”, Responding to Money Laundering, International Perspective, (Ed. E. U Savona), ss.312-355, Harwood Academic Publishers, Amsterdam.
• Taşdelen, A. (2003). Hukuksal Açıdan Türkiye’de Kara Paranın Aklanması ve Önlenmesi. Turhan Kitabevi, Ankara.
• Tax Justice Network, (2020). An Informal History of TJN and the Tax Justice Movement, 14.06.2020, https://www.taxjustice.net/5828-2/
• Tax Justice Network, (2020).Financial Secrecy Index – 2020, 15.06.2020, Results, https://fsi.taxjustice.net/en/introduction/fsi-results
• Tobin, G. & WALSH, K. (2013). What Makes a Country Tax Heaven? An Assessment of International Standarts Shows Why Ireland Is Not a Tax Heaven, The Economic and Social Review, 44(3): 401-424.
• Uçarol, R. (2008). Siyasi Tarih (1789-2001) Cilt 1, DER Yayınevi, İstanbul.
• Unger, B. (2006). The Amounts and Effects of Money Laundering, Dutch Ministry of Finance Report, 17.06.2020, https://www.maurizioturco.it/bddb/2006_02_16_the_amounts_and_.pdf
• Ünlü, U. (2019). Kara Para Aklamada Yeni Yöntemler ve Kara Paranın Ekonomi Üzerindeki Etkileri, Sayıştay Dergisi, 113(1): 155- 179.
• Vergi Mükellefleri Savunucuları Derneği. (2020). Vergiden Kaçınma, Vergi Kaçırma ve Vergi Kaçakçılığı Nedir ?, 11.06.2020, https://versav.org.tr/vergiden-kacinmavergi-kacirma-ve-vergi-kacakciligi-nedir/
• Walker, J. (1999). How Big Is Global Money Laundering?, Journal of Money Laundering Control, 3 (1): 25-37.
• Wilson, J.D. (1999). Theories of Tax Competition, National Tax Journal, 52(2): 269-304.
• Wilson, J.D. (2014). Tax Heavens In A World of Competing Countries, Cesifo DICE Report 4/2014, 12.06.2020, https://www.ifo.de/DocDL/dicereport414-forum6.pdf
• Wu, T. N. (1999). Tax Heavens, The George Washington University Institue of Brazilian Business and Public Management, 10.06.2020, https://pdfs.semanticscholar.org/6856/47ce0899b9df6d613bb7893032564726665a.pdf
• Yeldan, E. (2000). Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisinde Üretim, Birikim ve Bölüşüm İlişkilerine Toplu Bir Bakış, Petrol-İş 1997-1999 Yıllığı, 59(1): 269-271.
• Yetkiner, E. (2001). Vergi Cennetlerinin Sunduğu Bazı Vergi ve Yatırım Avantajları, Vergi Dünyası Dergisi, 237(1): 79-101.
• Yıldız, A. & Demir, M. (2019). Vergi Cennetleri ve Küresel Gelir Eşitsizliği. Maliye Dergisi, 179(1): 329-354.
• Yılmaz, M. (2018). Vergi Cennetleri ve Ülke Uygulamaları, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4): 197-222.
• Ziegler, J. (1990). İsviçre Daha Beyaz Yıkar. (Çev. Zafer Üskül), Alfa Yayınları, İstanbul.