ÜÇÜNCÜ PARTİ LOJİSTİK ŞİRKETLERİNİN TEDARİK SÖZLEŞMESİ YOLUYLA SAĞLADIĞI DIŞ KAYNAK KULLANIMININ ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 32 - 44, 30.06.2025

Salih Aka

https://doi.org/10.46482/ebyuiibfdergi.1625897

Öz

Tedarik zinciri içerisinde üretim faaliyetini gerçekleştiren paydaşlar kendi öz yeteneklerine odaklanarak dolaylı faaliyetleri için dış hizmet desteği alabilmektedir. Bu yaklaşım tedarik zinciri sürecinin sonunda ortaya çıkan ürün ve hizmetlerin çok daha yüksek katma değer sunmasına yardımcı olabilmektedir. Dış hizmet desteği konusunda uzmanlaşmış üçüncü parti lojistik firmaları, hizmet talep eden alıcı işletmelerin tedarik, depolama, teslimat gibi envanter ve dağıtım kararları için uzmanlık desteği sağlayabilmektedir. Tedarik sözleşmeleri alıcı ile üçüncü parti lojistik firmaları arasındaki ekonomik sürdürülebilirliğin sağlanmasında anahtar öneme sahip araçlardan biridir. Bu çalışmada dış hizmet talep eden bir işletme ile üçüncü parti lojistik firmaları arasındaki sözleşme matematiksel olarak modellenmiş ve kurgulanan senaryolar ile sözleşme maddelerinin ortaya koyduğu maliyet değişimi incelenmiştir. Analizler sözleşmenin ortaya koyduğu maliyet etkinliğinin çok boyutlu ortaya konmasına yardımcı olmaktadır. Çalışma ile tedarik sözleşmelerinin incelenmesine yönelik alternatif bir yaklaşım sunulmaktadır. Önerilen model, sözleşme parametrelerinin ayarlanmasıyla maliyet optimizasyonunu hedefleyerek değer zincirinin iyileştirilmesine olanak tanımaktadır.

Anahtar Kelimeler

tedarik sözleşmeleri , üçüncü parti lojistik , doğrusal programlama , dış kaynak kullanımı

Kaynakça

• ABBASİ, S., SABOURY, A., & JABALAMELİ, M. S. (2021), “Reliable supply chain network design for 3PL providers using consolidation hubs under disruption risks considering product perishability: An application to a pharmaceutical distribution network” Computers & Industrial Engineering, 152, 107019.
• AGUEZZOUL, A. (2014), “Third-party logistics selection problem: A literature review on criteria and methods”, Omega, 49, 69-78.
• ALTAN, Ş., & KARAŞ AYDIN, E. (2015), “Bulanık DEMATEL ve Bulanık TOPSIS Yöntemleri ile Üçüncü Parti Lojistik Firma Seçimi İçin Bütünleşik Bir Model Yaklaşımı”, Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 20(3), 99-119.
• ANDERSON, E. J., COLTMAN, T., DEVİNNEY, T. M., & KEATİNG, B. (2011), “What drives the choice of a third‐party logistics provider?”, Journal of Supply Chain Management, 47(2), 97-115.
• CACHON, G., (2001), “Supply chain coordination with contracts”, In: Graves, S., Kok, T.D. (Eds.), Handbooks in Operations Research and Management Science: Supply Chain Management. North-Holland, Philadelphia PA, 1-95.
• CHEN, J. (2011), “Returns with wholesale-price-discount contract in a newsvendor problem”, International Journal of Production Economics, 130(1), 104-111.
• FAWCETT, S. E., & SMİTH, S. R. (1995), “Logistics measurement and performance for United States-Mexican operations under NAFTA”, Transportation journal, 34(3), 25-34.
• GERMAN, J. D., ONG, A. K. S., REDİ, A. A. N. P., & ROBAS, K. P. E. (2022), “Predicting factors affecting the intention to use a 3PL during the COVID-19 pandemic: A machine learning ensemble approach”, Heliyon, 8(11).
• GİVENS, S. (2021), “Best practices in 3PL and fulfillment contract procurement: A methodological approach to optimising 3PL rates and services”, Journal of Supply Chain Management, Logistics and Procurement, 4(1), 60-69.
• GKANATSAS, E., & KRİKKE, H. (2020), “Towards a pro-silience framework: a literature review on quantitative modelling of resilient 3PL supply chain network designs”, Sustainability, 12(10), 4323.
• GOVİNDAN, K., PALANİAPPAN, M., ZHU, Q., & KANNAN, D. (2012), “Analysis of third party reverse logistics provider using interpretive structural modeling”, International Journal of Production Economics, 140(1), 204-211.
• GÜZEL, D., TÜZEMEN, A., & YAPRAK, B. (2017), “Firmaların 3pl (Üçüncü Parti Lojistik) Hizmet Sağlayıcılarını Seçerken Kullandıkları Kriterler Üzerine Bir Çalışma: Erzurum İhracatçıları Örneği”, Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 31(3), 775-792.
• IŞIKLAR, G., ALPTEKİN, E., & BÜYÜKÖZKAN, G. (2007), “Application of a hybrid intelligent decision support model in logistics outsourcing”, Computers & Operations Research, 34(12), 3701-3714.
• JOVČİĆ, S., & PRŮŠA, P. (2021), “A Hybrid MCDM Approach in Third-Party Logistics (3PL) Provider Selection”, Mathematics, 9 (21), 2729.
• LIU, W., LIU, X., SHI, X., HOU, J., SHI, V., & DONG, J. (2023), “Collaborative adoption of blockchain technology: A supply chain contract perspective”, Frontiers of Engineering management, 10(1), 121-142.
• MORASH, E. A., DROGE, C. L., & VİCKERY, S. K. (1996), “Strategic logistics capabilities for competitive advantage and firm success”, Journal of Business Logistics, 17(1), 1-22.
• MORTENSEN, O., & LEMOİNE, O. W. (2008), “Integration between manufacturers and third party logistics providers?”, International Journal of Operations & Production Management, 28(4), 331-359.
• PERÇİN, S., & MİN, H. (2013), “A hybrid quality function deployment and fuzzy decision-making methodology for the optimal selection of third-party logistics service providers”, International Journal of Logistics Research and Applications, 16(5), 380-397.
• RAJ, P. V. R. P., JAUHAR, S. K., RAMKUMAR, M., & PRATAP, S. (2022), “Procurement, traceability and advance cash credit payment transactions in supply chain using blockchain smart contracts”, Computers & Industrial Engineering, 167, 108038.
• SLUİS, S., & DE GİOVANNİ, P. (2016), “The selection of contracts in supply chains: An empirical analysis”, Journal of Operations Management, 41, 1-11.
• VAN GROESEN, W., & PAUWELS, P. (2022), “Tracking prefabricated assets and compliance using quick response (QR) codes, blockchain and smart contract technology”, Automation in Construction, 141, 104420.