Turkish Civil Administration System in the Context of Localization and Administrative Geography

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 2, 195 - 212, 24.12.2018

Konur Alp Demir

Öz

The main starting point of this study approaching
the problem of the redefinition of the geographical area in the future of the
system of civilian administration is the hypothesis that local authorities are
deregulated in the context of the localization principle through the
anticipation of a transition to a more autonomous structure. A conceptual study
has been conducted on this hypothesis. In this context, the transformation of
the civilian authority in terms of duties, powers and responsibilities and the
way in which this transformation should take place has been examined within the
scope of changes in the new metropolitan and provincial scales. Relevant
changes were made within the framework of Law No. 6360 dated December 6, 2012 and
the provincial property administration boundary was matched with the
metropolitan municipality boundary. The study is based on the review of related
literature. The final outcome expected from this study is to provide a solution
to the problem of localization ideology in the context of redefining
geographical area and the problem of making local authorities more strengthened
and debating the future of the civilian population.

Anahtar Kelimeler

Civil administration, decentralization, defining of geographic region, Law No 6360.

YERELLEŞME VE İDARİ COĞRAFYA BAĞLAMINDA TÜRK MÜLKİ İDARE SİSTEMİ

Öz

Mülki idare sisteminin geleceğine coğrafi alanın
yeniden tanımlanması sorunu açısından yaklaşan bu çalışmanın temel çıkış
noktası yerelleşme ilkesi kapsamında yerel yönetimlerin daha özerk bir
yapılanmaya doğru geçişi öngörüsü üzerinden mülki idarenin işlevsizleştirildiği
hipotezidir. Bu hipotez üzerinden kavramsal bir inceleme yapılmıştır. Bu
bağlamda mülki idarenin görev, yetki ve sorumlulukları açısından dönüşümü ve bu
dönüşümün ne şekilde olması gerektiği yeni büyükşehir ve il ölçeklerinde
yapılan değişim(ler) kapsamında incelenmiştir. İlgili değişim(ler) 6 Aralık
2012 tarih ve 6360 sayılı Kanun çerçevesinde gerçekleştirilmiş ve il mülki
idare sınırı ile büyükşehir belediyesi sınırı eşleştirilmiştir. Çalışmada yerli
ve yabancı eserlerin taranması yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmadan beklenen
nihai sonuç coğrafi alanın yeniden tanımlanması bağlamında yerelleşme ideali
ile yerel yönetimlerin daha fazla güçlendirilerek mülki idarenin geleceğinin
tartışma konusu yapılması sorunsalına çözümsel öneriler sunmaktır. 

Anahtar Kelimeler

Mülki idare, yerelleşme, coğrafi alan tanımlaması, 6360 Sayılı Kanun

Kaynakça

• Arslan, N. T., Mahmutoğlu, A., 2005. Türkiye’de idari reform düşüncesi çerçevesinde mülki idare sisteminin sorunları ve yeniden yapılandırılması hakkında bir değerlendirme. Arslan, N. T. (eds.) Türkiye’de Kamu Yönetimi Sorunları Üzerine İncelemeler, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Balık, H., Karakuyu, M., 2014. Türkiye'de mülki idari taksimata ilişkin yasal mevzuatın değerlendirilmesi ve sorunlar. Marmara Coğrafya Dergisi, 30, 126-139.
• Başa, Ş., Yıldız, M., 2011. Birinci sınıf mülki idare amirliği düzenlemesi üzerine eleştirel bir değerlendirme. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 34-64.
• Bedük, S. A., 2014. Mülki idare amirliği sistemi kendisini yenilemek durumundadır. İdarecinin Sesi Dergisi, 162, 6-10.
• Bekdemir, Ü., Kocaman, S., Polat, S., 2014. Yeni büyükşehir yasası sonrasında Türkiye’de şehir nüfusu ve şehir yerleşmeleri. Doğu Coğrafya Dergisi (Eastern Geographical Review), 19(32), 277-292.
• Cengiz, İ., 2013. Türkiye’de mülki idare bölümlerinin yeniden düzenlenmesi. İdarecinin Sesi Dergisi, 54-56.
• Ceylan, S., 2005. Türkiye’nin mülki idare taksimatı, kullanılan ölçütler ve Burdur-Isparta il sınırının coğrafî bakımdan tahlili. I. Burdur Sempozyumu (Kültür ve Yaşamımızda Burdur, 16-19 Kasım 2005) Bildiriler Kitabı, 608-617, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• Çimen, A., 2012. İl İdaresi Sisteminin Geleceği Açısından Değişimi Okumak Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Türk İdareciler Derneği Yayınları, Ankara.
• Çiner, C., U., 2010. Devlet reformunda yerelleşme ve bölgeselleşme üzerine. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 5(12), 168-180.
• Çiner, C. U., Karakaya, O., 2013. Merkez–yerel ilişkileri ve mülki idarenin dönüşümü. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 68(2), 63-93.
• Demir, K. A., 2016. Yerellik ilkesi kapsamında il yönetiminin mevcut durumu, sorunları ve geleceği. (Doktora Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. 512 sayfa.
• Demir, K. A., 2017a. İl ölçeğinde yaşanan idari ve siyasi dönüşüm: Vali ve büyükşehir belediye başkanının karşılaştırmalı bir analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, KAYFOR 14 Özel Sayısı, 4, 150-162.
• Demir, K. A., 2017b. Türkiye’de il kurulmasının ölçütleri üzerine bir değerlendirme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 289-316.
• Demir, K. A., 2017c. Cumhuriyet Dönemi Belediyecilik Kanunları ve Yerel Seçimleri (1923-2014). İmaj Yayınevi, Ankara.
• Deniz, T., Yiğit, G. K., 2013. İdari coğrafya açısından büyükşehir belediyeleri. The Journal of Academic Social Science Studies (International Journal of Social Science), 6(2), 629-649.
• Genç, F. N., 2014. 6360 sayılı kanun ve Aydın’a etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı, 1, 1-29.
• Gözler, K., 2012. Devletin Genel Teorisi (Bir Genel Kamu Hukuku Ders Kitabı). 4. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Güler, B. A., 2011. Türkiye’nin Yönetimi-Yapı. 3. Baskı, İmge Yayınevi, Ankara.
• Güler, B. A., 2012. Hükümetin 8 Ekim 2012 günlü bütünşehir yasa tasarısı üzerine, 9 Ekim 2012, Ankara, 1-7. http://www.yayed.org/uploads/yuklemeler/B%C3%9CT%C3%9CNSEH%C4%B0RTASARIBAG.pdf
• Günal, A., Atvur, S., Okudan Dernek, K., 2014. 6360 sayılı yasanın yerelleşme bağlamında değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 55-70.
• İl İdaresi Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.5442.pdf
• Kant, S., 2008. Administrative geography. Nayak, D. K. (eds.) Progress in Indian Geography 2004-2008 A Country Report. 31st International Geographical Congress, Tunis, August 12-15 2008, India, 104-107.
• Karagel, H., 2011. Türkiye’de mülki idare alanlarının belirlenmesi ve sorunları üzerine. e-Journal of New World Sciences Academy, Nature Sciences, 6(1), 57-69.
• Karagel, H., 2012. Mülki idare sınırlarının belirlenmesi ile ilgili kuramsal yaklaşımlar ve Türkiye’deki geçerli uygulamalar. VII. Coğrafya Sempozyumu (18-19 Ekim 2012) Bildiriler Kitabı, 96-106, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karakuzulu, Z., 2008. Ülke kalkınması için yapılan planlamalarda coğrafyanın önemi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 147-162.
• Karasu, M. A., 2014. Şanlıurfa’da kentsel gelişme ve 6360 sayılı büyükşehir belediye kanunu. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı, 1, 178-193.
• Karasu, K., 2016. Topraktan bağımsızlaşma ve merkezsizleşme tartışmaları çerçevesinde kamu örgütlenmesi. Uluslararası Coğrafya Sempozyumu (13-14 Ekim 2016) Bildiriler Kitabı, 26-48, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara.
• Keleş, R., 2012. Anakentlerin dünü, bugünü, yarını. 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu 6-7 Aralık 2012 Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler Değişen Dinamikler ve Sorunlar Bildiri Kitabı, 1-12, Ankara.
• Kocaman, S., 2014. Kars ili’nin idari coğrafya analizi. The Journal of Academic Social Science Studies (International Journal of Social Science), 29, 271-292.
• Koday, Z., 2009. İdari coğrafya özellikleri bakımından Aziziye metropol ilçesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 67-80.
• Mahmutoğlu, A., 2011. Türkiye’de merkezi yönetim-yerel yönetimler mülki idare ilişkisinin geleceği. Türk İdare Dergisi, 471-472, 143-168.
• Nalbant, A., 2012. Üniter Devlet Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye. 2. Baskı On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Ökmen, M., Arslan, R., 2014. Türkiye’de 6360 sayılı yasa ile yeni kurulan büyükşehir belediyeleri: Manisa büyükşehir belediyesi örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı, 1, 88-101.
• Özcan, K., 2005. Ortaçağda Anadolu’nun idarî coğrafyasına bakış Anadolu’da Selçuklu idarî birimleri. Ankara Üniversitesi Coğrafi Bilimler Dergisi, 3(1), 73-99.
• Özçağlar, A., 2003. Türkiye’de yapılan bölge ayrımları ve bölge planlama üzerindeki etkileri. Ankara Üniversitesi Coğrafi Bilimler Dergisi, 1(1), 3-18.
• Özçağlar, A., 2005. Türkiye’de mülki idare bölümlerinin idari coğrafya analizi. Ankara Üniversitesi Coğrafi Bilimler Dergisi, 3(1), 1-25.
• Özçağlar, A., 2009. Türkiye’deki yerel yönetim alanlarının idari coğrafya, ulusal kalkınma, yerel ve bölgesel planlama bakımından önemi. I. Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler Sempozyumu (19-20 Ekim 2009) Bildiri Kitabı, 301-316, TODAİE, ANKARA.
• Özçağlar, A., 2011. İdari Coğrafya. 1. Baskı, Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Özçağlar, A., 2016a. Yönetsel coğrafya açısından Türkiye’nin mülki idare bölümleri ve kavramsal sorunlar. Çukurçayır, M. A., Eroğlu, H. T., Sağır, H., Navruz, M. (eds.), 13. KAYFOR 15-17 Ekim 2015 Kamu Yönetiminde Değişimin Yönü ve Etkileri Bildiri Kitabı, 219-235, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Özçağlar, A., 2016b. Büyükşehir belediyeli illerde kır ve kent nüfusunun tespiti mümkün mü? Uluslararası Coğrafya Sempozyumu (13-14 Ekim 2016) Bildiriler Kitabı, 271-291, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara.
• Özçağlar, A., Karabacak, K., 2016. Büyükşehir belediyeli illerle birlikte ortaya çıkan merkez ilçe ve il merkezi sorunsalı. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 11(25), 1-30.
• Polatoğlu, A., 2015. Büyükşehir belediye modeli ve Türkiye’de uygulanması üzerine düşünceler. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 43-83.
• Săgeată, R., 2011. The administrative–political function of human settlements and the role it plays in organizing geographical space. Case study-Romania. Human Geographies-Journal of Studies and Research in Human Geography. 5(1), 77-94.
• Sezer, Ö., Vural, T., 2010. Kamu hizmetlerinin sunumunda devletin değişen rolü ve merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında yetki ve görev paylaşımı. Maliye Dergisi, 159, 203-219.
• Sezer, Y., 2005. Kamu yönetimi temel kanun tasarısı çerçevesinde “Türkiye’de il genel yönetimi” hakkında bir inceleme. Arslan, N. T. (eds.) Türkiye’de Kamu Yönetimi Sorunları Üzerine İncelemeler. Seçkin Yayınları, Ankara, 169-190.
• Şahin, S. Z., Bostancı, S., 2012. Türkiye'de yeniden ölçekleme yetki tekelleştirme ve sınır aynılaştırmasının kent planlama sürecine etkilerine prototip bir örnek: İstanbul örneği. 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu (6-7 Aralık 2012) Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler Değişen Dinamikler ve Sorunlar Bildiri Kitabı, 113-126, Ankara.
• Tortop, N., İspir, E. G., Aykaç, B., Yaman, H., Özer, M. A., 2012. Yönetim Bilimi, Nobel Yayınevi, Ankara.
• Türel, M., 2012. Hizmet siyaseti, yerel yönetim ve yönetimde yerindenlik. Türkiye Belediyeler Birliği İller ve Belediyeler Dergisi, Yeni Büyükşehir Belediyelerine Doğru, (Röportaj), 11-13.
• Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğü, Mülk, http://www.tdk.gov.tr/index.php? option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.595b32d110fba7.10915779 Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğü, Hizmet, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.595b3154d4e7f7.29550801 Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğü, Yeterlilik, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.595b319a2014a7.61098082
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982). https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf
• Uslu, A., 2014. Mülkî idarenin geleceği. İdarecinin Sesi Dergisi, 160, 46-50.
• Yazıcı, H., Koca, N., Koca, M. K., 2010. Coğrafi faktörlerin mülki yapılanma üzerindeki etkilerine bir örnek: Afyonkarahisar ili. Amme İdaresi Dergisi, 43(3), 109-124.
• Yiğit, A., 1996. Türkiye'nin doğu bölgelerinin yeniden belirlenmesi hakkında düşünceler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 357-376.
• Zengin, O., 2014. Büyükşehir belediyesi sisteminin dönüşümü: son on yılın değerlendirmesi. Ankara Barosu Dergisi, 2, 91-116.
• Weeks, J. R., 2010. Defining urban areas, Tarek Rashed & Carsten Jürgens (eds.), Remote Sensing of Urban and Suburban Areas, Springer Netherlands, New Delhi, India.
• 6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6360.pdf