Universities as a transformative micro-geography and locality-universality paradox

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 2, 179 - 199, 29.12.2020

Suat Tuysuz

Öz

Universities that shape the future and lifestyle society are micro-geographies where change and transformation are experienced both individually and socially. The role of universities in this change and transformation follow a parallel process alongside the social and cultural environment they create. The framework of this research is to determine the locality of the universities according to the provinces and the region the students come from. In this context, the provinces where students enrolled in each university from the YÖK database are used. The data was classified as NUTS 2, 3 and classified with respect to the provincial border neighbours of the universities. A location quotient (LQ) analysis was applied to the data and as a result of the analysis, the LQ of the universities were obtained. The average of the LQ of universities constituted the LQ of the provinces. In the second stage, the relationship between the LQ and per capita income status of the province was examined. Results indicate that significantly higher localization exists than the reference value (1.25) for each university in Turkey but with regional differentiation. In addition, the relationship between the LQ of the provinces and the income status is at a moderately negative level.

Anahtar Kelimeler

University, locality, diversity, , locational quotient analysis, Turkey

DÖNÜŞTÜRÜCÜ BİR MİKRO-COĞRAFYA ALANI OLARAK ÜNİVERSİTELER VE YERELLİK-EVRENSELLİK PARADOKSU

Öz

Toplumun geleceğini ve yaşam biçimini şekillendiren üniversiteler, hem bireysel hem de toplumsal olarak değişim ve dönüşümün yaşandığı mikro-coğrafyalardır. Üniversitelerin bu değişim ve dönüşümdeki rolü, yarattıkları sosyal ve kültürel ortamın zenginliğiyle paralel bir seyir izlemektedir. Üniversitenin evrenselliğe işaret eden çok kültürlü yapısı veya homojenliğe işaret eden yerelleşmiş yapısı, bu değişim sürecinde belirleyici olabilmektedir. Buradan hareketle bu araştırma, üniversitelerin yerelliğini bünyesindeki öğrencilerin geldikleri illere göre tespit eden bir çerçeveye sahiptir. Üniversiteye kayıt yaptıran öğrencilerin hangi ilden geldiğine yönelik veri YÖK Atlas veri tabanından alınmıştır. Söz konusu veri; NUTS düzey 3, NUTS düzey 2 ve üniversitenin bulunduğu ilin sınır komşuları gibi üç farklı veri seti haline dönüştürülerek her bir veri setine ayrı ayrı lokasyon/yerel(leşme)lik katsayısı (LK) analizi uygulanmıştır. Analiz neticesinde üniversitelerin LK’ları elde edilmiştir. Üniversitelerin yerelleşme katsayısından ise illerin yerelleşme katsayıları elde edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında ise illerin yerelleşme katsayılarıyla gelir durumu arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bulgular, yerelliğin bölgesel olarak farklılaştığını ve bütün üniversitelerin LK’sının da 1,25 olarak kabul edilen referans değerinden oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. İl LK’larının gelir durumuyla negatif yönlü, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişkide olması, yerelleşmeyi yaratan dinamiklerden birinin ekonomi olduğuna dair ipucu vermektedir.

Anahtar Kelimeler

üniversite, yerellik, evrensellik, lokasyon katsayısı analizi, Türkiye

Kaynakça

• Akengin, H., Kaykı, A. 2013. Şehirleşme üniversite ilişkisine bir örnek: Gazimağusa. Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 501-525.
• Akgüngör, S., Kumral, N., Lenger, A. 2003. National industry clusters and regional specializations in Turkey. European Planning Studies, 11(6), 647-669.
• Altbach, P. G. 2004. Globalisation and the university: Myths and realities in an unequal world. Tertiary Education & Management, 10(1), 3-25.
• Altbach, P. G., Teichler, U. 2001. Internationalization and exchanges in a globalized university. Journal of Studies in International Education, 5(1), 5-25.
• Arbo, P., Benneworth, P. 2007. Understanding the Regional Contribution of Higher Education Institutions. Paris: OECD, https://www.oecd-ilibrary.org/content/paper/161208155312.
• Bennett, K., Cochrane, A., Mohan, G., Neal, S. 2017. Negotiating the educational spaces of urban multiculture: Skills, competencies and college life. Urban Studies, 54(10), 2305-2321.
• Brockliss, L. 2000. Gown and town: The university and the city in Europe, 1200–2000. Minerva, 38(2), 147-170.
• Bulut-Şahin, B. 2017. Internalization in Turkish universities; Contributions, conflicts, and sources of conflicts: A multiple case study. PhD Thesis, Middle East Technical University.
• Chatterton, P. 2000. The cultural role of universities in the community: Revisiting the University—Community Debate. Environment and Planning A: Economy and Space, 32(1), 165-181.
• Çokgezen, M. 2014. Determinants of university choice: A study on economics departments in Turkey. Yükseköğretim Dergisi, 4(1), 23-31.
• De Propris, L., Chapain, C., Cooke, P., MacNeill, S., Mateos-Garcia, J. 2009. The Geography of Creativity. National Endowment for Science, Technology and the Arts, London.
• Erdem, A. R. 2013. Bilgi toplumunda üniversitenin değişen rolleri ve görevleri. Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 109-120.
• Ergun, C. 2014. Üniversite ve kent ilişkisi üzerine görüşler: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 216-237.
• Erilli, N. A. 2018. Üniversite öğrencilerinin bulundukları il ekonomisine katkıları: Cumhuriyet Üniversitesi örneği. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 2(1), 79-96.
• Florida, R. 2002. The economic geography of talent. Annals of the Association of American geographers, 92(4), 743-755.
• Florida, R. 2005. Cities and the Creative Class. Routledge, New York.
• Gözener, B., Sayılı, M. 2012. Tokat ili Turhal ilçesinde yükseköğretimin genel olarak değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(2), 169-184.
• Gürsoy, M. 2018a. Bir kentsel gelişme dinamiği olarak üniversiteler: Adıyaman kenti ve Adıyaman Üniversitesi üzerine sosyolojik bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi.
• Gürsoy, M. 2018b. Üniversitelerin içinde doğdukları kentlere yönelik sosyal ve kültürel işlevleri: Adıyaman örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1369-1414.
• Gürüz, K. 2016. Medrese v. Üniversite: Geri kalmanın ve ilerlemenin karşılaştırmalı tarihçesi. Ka Kitap, İstanbul.
• Huggins, R., Cooke, P. 1997. The economic impact of Cardiff University: innovation, learning and job generation. GeoJournal, 41(4), 325-337.
• Işık, Ş. 2008. Türkiye'de üniversitelerin kentleşme üzerine etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(3), 159-181.
• Jarausch, K. 1995. American students in Germany, 1815-1914: The structure of German and U.S. Matriculants at Göttingen University. In H. Geitz, J. Heideking, J. Herbst (Eds.), German Influences on Education in the United States to 1917 (ss. 195-212). Cambridge University Press, Cambridge.
• Kanun:7141. 2018. Yükseköğretim kanunu ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/05/20180518-1.htm.
• Kaygalak, İ. 2018. Türkiye imalat sanayisinde yerelleşme ve uzmanlaşma eğilimleri. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (38), 171-186.
• Koh, S. Y., Harris, A. 2020. Multicultural reflexivity: University students negotiating ‘pockets’ and ‘strings’ of multiculturalism in Malaysia. Children's Geographies, 1-14.
• Kongar, E. 2015. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği (20. Basım). Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Korkut, H. 1992. Türkiye’de üniversite açma politikası. Amme İdaresi Dergisi, 25(4), 97-115.
• Readings, B. 1996. The University in Ruins. Harvard University Press, Cambridge.
• Rykun, A. Y., Yuzhaninov, K. M., Vychuzhanina, E. V. 2015. Universities and local communities: Problems and perspectives of interaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 200, 359-365.
• Sağır, A., Dikici, E. 2011. Yeni göçmenlik mekanları olarak yeni kurulan üniversiteler: Ordu Üniversitesi örneğinde öğrencilerin bütünleşme sorunları ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 217-251.
• Sankır, H., Sankır, Ş. 2017. Toplumsal değişim açısından üniversite-kent etkileşimi ve algısı: Bülent Ecevit Üniversitesi örneği. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 7(3), 473-483.
• Sargın, S. 2007. Türkiye’de üniversitelerin gelişim süreci ve bölgesel dağılım. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (5), 133-150.
• Savaş Yavuzçehre, P. 2016. Üniversitelerin Kentlerine Etkileri: Denizli Pamukkale Üniversitesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 235-250.
• Seçilmiş, İ. E. 2015. Türkiye'de yaratıcı endüstrilerin kümelenmesi. Ege Akademik Bakış, 15(1), 9-18.
• Sungur, O. 2015. TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) bölgesinde sektörel yoğunlaşmanın ve yoğunlaşma dinamiklerinin analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 316-341.
• Şahin, M. T., Yılmaz, M., Varol, Ç. 2018. Türkiye'de bilgi yoğun iş hizmetlerinin (BYİH) bölgesel uzmanlaşma örüntüsü. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(2), 1492-1521.
• Şahin, S. 2007. Bir sosyalleşme mekanizması olarak askerlik kurumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi.
• Taş, B. 2009. AB uyum sürecinde Türkiye icin yeni bir bolge kavramı: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 185-197.
• Toprak, M. A. 2017. Kütahya kentinin sosyo-ekonomik yapısı ve gelişiminde Dumlupınar Üniversitesi’nin etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi,, Ege Üniversitesi.
• Uğur, E., Seyit, K. 2005. Endüstriyel yerelleşme ve yoğunlaşma açısından Türkiye sanayii: İl imalat sanaiilerinin analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(2), 97-139.
• Urhan, F. B., Sandal, E. K. 2019. Türkiye tekstil endüstrisinin mekansal örüntüsü: 2009-2015 yılı karşılaştırmalı yerelleşme katsayısı analizi. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (40), 172-189.
• YÖK Lisans Atlası. 2019. YÖK lisans atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php