POSTMODERN MASALLARDA CİNSİYET KURGUSU VE ANLATI STRATEJİLERİ: KIRMIZI BAŞLIKLI KIZ MASALININ YENİDEN YAZIMLARI

Yıl 2022, , 57 - 78, 25.10.2022

Merve Esra Özgürbüz

https://doi.org/10.31465/eeder.1096554

Öz

Masallar ile onların yeniden yazımlarını toplumsal cinsiyet meselelerine değinmeden çalışmak, çalışmaların eksik kalmasına neden olmaktadır. Masallardaki eril unsurlar, feminist kuram çerçevesinde değerlendirilmek üzere zengin bir malzeme sunmaktadır. Sınırlı sayıda ve kalıplaşmış davranış şekilleriyle hareket eden karakterlerden oluşan anlatı yapısında, cinsiyet temsilleri ile cinsel yönelim farklılıklarına dair kalıplaşmış anlayışlar sürdürülerek yeniden üretilmektedir. Söz konusu cinsiyetçi tavrı görünür kılmak ve dönüştürmek amacıyla halk kültürü içinde doğan ve bugünlere kadar gelen masallar, yazarlar tarafından yeniden kaleme alınmaktadır. Küçük bir kız ile kurt arasındaki olaylara dayanan ve bir Avrupa halk masalı olan “Kırmızı Başlıklı Kız” anlatısı; cinsiyetçi tavrı sürdüren, dünya çapında büyük bir üne sahip olan ve yeniden yazımları üretilen masalların başında gelmektedir. Çalışmada Kırmızı Başlıklı Kız masalının üç farklı yeniden yazımı postfeminist eleştiri perspektifinde biçim ve içerik bakımından incelenecek, ilk yazılan hâli ile sonrasında türetilen formlar arasındaki farklılıklar ve benzerlikler ortaya konulacak, incelenen üç metnin ilk metne yapıbozum uygulayıp uygulamadığı tartışılacaktır. Bu masalların çocuklara alternatif pozisyonlar sağlayıp sağlamadığı dikkate alınarak metinler analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kırmızı Başlıklı Kız, postfeminizm, resimli çocuk kitabı, toplumsal cinsiyet, yapıbozum, yeniden yazma

Gender Fictıon and Narrative Strategies in Postmodern Tale: Rewrıtıngs of Little Red Riding Hood

Öz

Studying fairy tales and their rewriting without addressing gender issues causes studies to be incomplete. The masculine elements in fairy tales provide a wealth of material to be evaluated within the framework of feminist theory. In the narrative structure consisting of characters acting with a limited number of stereotyped behaviour patterns, stereotyped understandings of gender representations and sexual orientation differences are maintained and reproduced. In order to make this sexist attitude visible and transform it, the tales that were born in the folk culture and survived until today are rewritten by the authors. The narrative of "Little Red Riding Hood", a European folk tale, based on events between a little girl and a wolf; It is one of the leading tales that maintain a sexist attitude, have a worldwide reputation and are rewritten. In the study, three different rewriting of the Little Red Riding Hood fairy tale will be examined in terms of form and content in the perspective of postfeminist criticism, the differences and similarities between the first written version and the later derived forms will be revealed, and it will be discussed whether the three texts examined apply a deconstruction to the first text. The texts will be analysed considering whether these tales provide alternative positions for children.

Anahtar Kelimeler

Little Red Riding, postfeminism, picture book, gender, deconstruction, rewriting

Kaynakça

• Agacinski, S. (1998). Cinsiyetler Siyaseti. Çev. İsmail Yerguz. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Aktulum, K. (2004). Parçalılık/Metinlerarasılık. Ankara: Hilmi Usta Matbaası.
• Artun, İ. (2012). “Masallar ve Toplumsal Cinsiyet: Kadın Kimliğinin Ataerkil Söylemlerle Yeniden Yapılandırılması”. http://iletisim.ieu.edu.tr/karine/?p=265, Erişim Tarihi: 10.12.2020.
• Baker-Sperry, L. (2001). “Negotiating Subjectivity: Exploring Personal Agency in Children Through Gendered Text”. Purdue University, Unpublished Ph.D.
• Baykal, N. (2012). “Murathan Mungan’ın “Zamanımızın Bir Külkedisi”ni Marksist Kuram Çerçevesinde Okumak”. Milli Folklor, 24: 137-147.
• Coats, K. (2018). “Gender in Picturebooks”. The Routledge Companion to Picturebooks. Bettina Kummerling-Meibauer (Ed.). London: Routledge.
• De Beauvoir, S. (1993). Kadın “İkinci Cins” I Genç Kızlık Çağı. Çev. Bertan Onaran. İstanbul: Payel Yayınları.
• Demarest, J. ve Kortenhaus C. M. (1993). “Gender Role Stereotyping in Children’s Literature”. Sex Roles 28(3): 219-232.
• Farish Kuykendal, L. and Sturm, B. W. (2007). “We Said Feminist Fairy Tales, Not Fractured Fairy Tales! The Construction of the Feminist Fairy Tale: Female Agency over Role Reversal”. Children and Libraries: 38-41.
• Fox Keller, E. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve Bilim Üzerine Düşünceler. Çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Goldstone, B. (2009). “Postmodern Experiment”. Children’s Literature: Approaches and Territories. Ed. Janet Maybin, Nicola J. Watson. United Kingdom: Palgrave, Mcmillan Publishing.
• Gün, B. (2008). Masallara Feminist Bir Bakış ve Cinsiyet Meseleleri. Ankara Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Günay, U. (1975). Elazığ Masalları. Atatürk Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• İçöz, F. (2008). Masalda Cadı: Ötekinin Arketipi. Ege Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kurt, V. (2012). “Murathan Mungan’ın ‘Zamanımızın Bir Külkedisi’ Adlı Öyküsünün Metinlerarası İlişkiler Bağlamında Okunması”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7(2): 761-768.
• Lieberman, M. (1972). “Some Day My Prince Will Come: Female Acculturation through the Fairy Tale”. College English 34(3).
• Little Red Riding Hood. https://www.pitt.edu/~dash/type0333.html (erişim tarihi: 25.10.2020).
• Lurie, A. (1990). Don’t Tell the Grown Ups: Subversive Children’s Literature. Boston: Little Brown.
• Meece, J. (2002). Child and Adolescent Development for Educators. New York: McGraw Hill.
• Moebius, W. (1988). Words and Pictures. New York: Farrar Straus Giroux.
• Nikolajeva, M. (1995). “Children’s Literature as a Cultural Code: A Semiotic Approach to History”. Aspects and Issues in th History of Children’s Literature. Ed. Maria Nikolajeva. London: Greenwood Press.
• Ölçer, E. (2003). Türk Masallarında Toplumsal Cinsiyet ve Mekân İlişkisi. Bilkent Üniversitesi,
• Parsons, L. T. (2004). “Ella Evolving: Cinderella Stories and the Construction of Gender Appropriate Behavior”. Children’s Literature in Education 35(2): 135-154.
• Paterson, S. ve Lach, M. A. (1990). “Gender Stereotypes in Children’s Books: Their Prevalence”. Gender and Education 2(2).
• Robberecht, T. (2019). Kitaptan Düşen Kurt. Res. Grégoire Mabire. Çev. Ömer Erduran. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Scaliter, J. (2017). Başka Bir Kırmızı Başlıklı Kız. Res. Delia Iglesias. Çev. Celil Denktaş. İstanbul: Nota Bene Yayınları.
• Sezer, M. Ö. (2015). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Şahinkanat, S. (2020). Kim Korkar Kırmızı Başlıklı Kız’dan?. Res. Ayşe İnan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tatar, M. (1987). The Hard Facts of the Grimms’ Fairy Tales. New Jersey: Princeton University Press.
• Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk Edebiyatı: Kuramsal Yaklaşım. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Varga-Dobai, K. (2008). “From Folk Tales to Popular Culture: Poaching and Relevance in the Process of History”, Folklore (Estonia), 40(40): 21-36.
• Warner, M. (1991). “The Absent Mother, Or Women Against Women”. Old Wives Tales: Lecture Delivered as "Tinbergen Professor" at the Erasmus University Rotterdam, Faculty of Societal History and Study of the Arts, on January.
• Whalley, J. I. (2009). “Text and Pictures: A History”. Children’s Literature: Approaches and Territories. Ed. Janet Maybin, Nicola J. Watson. United Kingdom: Palgrave, Mcmillan Publishing.
• Williams, C. (2010), “Who's Wicked Now? The Stepmother as Fairy-Tale Heroine”. Marvels & Tales 24(2): 255-271.
• Zajko, V. (2009). “Women And Greek Myth”. The Cambridge Companion To Greek Mythology. Ed. Roger D. Woodard. New York: Cambridge University Press.