Çocuk Edebiyatında Çıtır Çıtır Felsefe Serisinin Üst Düzey Düşünme Becerilerini Kazandırmadaki Rolü

Yıl 2023, , 118 - 129, 25.03.2023

Suna Özcan

https://doi.org/10.31465/eeder.1221598

Öz

Çocukların hayal dünyasını zenginleştiren temel araçların başında edebiyat eserleri gelmektedir. Özellikle çocuk edebiyatı bağlamında ortaya konulan eserlerin çocukların hayal dünyalarını renklendirirken aynı zamanda birer birey olarak yaşama etkin katılımlarını destekleyecek, üst düzey düşünme becerilerini harekete geçirecek eserler olması önemlidir. Çünkü çocuk edebiyatı eserleri çocukları edebî eserlerle buluşturmanın yanı sıra onların üst düzey zihinsel becerilerinin gelişiminde, sorgulama becerilerini geliştirmede de etkilidir. Bu hususlar göz önünde bulundurularak Gün Işığı Kitaplığı tarafından Türkçeye çevrilen Çıtır Çıtır Felsefe serisinden “İyilik ve Kötülük”, “Adalet ve Haksızlık”, “Bildiklerimiz ve Bilmediklerimiz”, “Doğa ve Kirlilik”, “Barış ve Savaş” isimli kitaplar üst düzey düşünme becerileri arasında yer alan analitik düşünme, eleştirel düşünme, problem çözme, yaratıcı düşünme ve karar verme becerilerini geliştirmeye olan katkısının incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yönteminin doküman analizine dayanan bu araştırmadan elde edilen sonuçlara göre araştırma nesnesi olarak belirlenen Çıtır Çıtır Felsefe serisinden kitapların çocukların analitik düşünme, eleştirel düşünme, problem çözme, yaratıcı düşünme, karar verme becerilerini geliştirmeye uygun kaynaklar olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, problem çözme, yansıtıcı düşünme

The Role of Crispy Philosophy Series in Children's Literature in Gaining Higher Level Thinking Skills

Öz

Literary works are at the forefront of the basic tools that enrich the imagination of children. In particular, it is important that the works put forward in the context of children's literature color the imagination of children, while at the same time supporting their active participation in life as individuals and activating their high-level thinking skills. Because children's literature works are not only effective in bringing children together with literary works, but also in the development of their high-level mental skills and in developing their inquiry skills. Considering these issues, the books titled "Goodness and Evil", "Justice and Injustice", "What We Know and What We Don't Know", "Nature and Pollution", "Peace and War" from the Crispy Philosophy series translated into Turkish by the Sunlight Library It is aimed to examine its contribution to the development of analytical thinking, critical thinking, problem solving, creative thinking and decision making skills. According to the results obtained from this research, which is based on the document analysis of the qualitative research method, it has been determined that the books from the Çıtır Çıtır Philosophy series, which are determined as the research object, are suitable resources to develop children's analytical thinking, critical thinking, problem solving, creative thinking, and decision-making skills.

Anahtar Kelimeler

Children, critical thinking, creative thinking, problem solving, reflective thinking

Kaynakça

• Albayrak, E. N. (2022), Çıtır Çıtır Felsefe Kitap Serisinin Değerler ve Düşünme Becerileri Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İzmir.
• Arıkan, Y.; Samur, A. Ö. İ. (2020). “Behiç Ak’ın Çocuk Kitaplarının Çocuk Edebiyatının Temel Öğeleri Bakımından İncelenmesi”, Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, S. 3(2), s. 181-202.
• Aslan, C. (2006). “Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuğun Gelişim Sürecindeki Yeri” II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri) Bildiriler Kitabı, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Aslan, C. (2019). Çocuk Edebiyatı ve Duyarlık Eğitimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ateş, Ö. T. (2021). “Motivasyon ile Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Problem Çözme Becerilerinin Aracı Rolü”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 41(3), s. 1465-1487.
• Büyüköztürk, Ş.; Kılıç Çakmak, E.; Akgün, Özcan, E.; Karadeniz, Ş.; Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Canbaz, B.; Kaplan Sayı, A. (2022). Çıtır Çıtır Felsefe Kitap Serisinin Eleştirel Düşünme Becerileri Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, S. 51(236), s. 3081-3106.
• Dağ, N. (2020). “Mutsuzluğun ‘Kapı’sındaki Kadına Psikanalitik Açıdan Bakış”, Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, S. 30(13), s. 860-874.
• Dağ, N. (20229. “Canvermezler Tekkesi Romanında Gotik Unsurlar”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, (10), s. 41-57.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş Çocuk Yazını ve Yazın Eğitimine İlk Adım. İzmir: Tudem Yayınları.
• Erdoğan, F. (2019). Çocuklar için Yazmak. İstanbul: Binbirkitap Yayınları,
• Erol, Y. (2021). Yedinci Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitaplarındaki Soruların Üst Düzey Düşünme Becerileri Açısından İncelenmesi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Kayseri.
• Karakılıç, S.; Arslan, S. (2019). Kitap Okumanın Öğrencilerin Matematik Başarısı ve Problem Çözme Becerisi Üzerine Etkisi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), S. 10(2), s. 456-475.
• Koçoğlu, A.; Kanadlı, S. (2019). “Ortaokul Öğrencilerinin Algıladığı Özerklik Desteği, Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi”, Trakya Eğitim Dergisi, S. 9(1), s. 61-77.
• Kömürcü, İ. (2019). “Yaratıcılık Bağlamında Sanatçı Adaylarının Eleştirel Düşünme Becerileri”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 8(2), s. 1659-1676.
• Labbé, B.; Puech, M. (2000). Adalet ve Haksızlık. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Labbé, B.; Puech, M. (2000). Barış ve Savaş. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Labbé, B.; Puech, M. (2000). Bildiklerimiz ve Bilmediklerimiz. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Labbé, B.; Puech, M. (2000). Doğa ve Kirlilik. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Labbé, B.; Puech, M. (2000). İyi ve Kötü: Günışığı Kitaplığı. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Oğuzkan, F. (2013). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özdemir, B. (2022). Çocuklar İçin Felsefe Kitaplarının Nitelikli Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Özellikler Bakımından İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Niğde.
• Özdemir, O. (2020). “Türkçe Eğitiminde Geliştirilmesi Gereken Bir Üst Düzey Düşünme Becerisi: Analitik Düşünme”, Ana Dili Eğitimi Dergisi, S. 8(3), s. 950-971.
• Sever, S. (2007). Okuma Kültürü Edinme Sürecinde Türkçe Öğretiminin Sorumluluğu. Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı, Ankara: MEB Yayını, 108-126.
• Sever, S. (2015). Çocuk ve Edebiyatı ve Okuma Kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
• Şirin, M. R. (1994). “Çocuk edebiyatı nedir?”, ed. M. R. Şirin., İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Şirin, M. R. (2016). “Edebiyat ve Çocuk Edebiyatı Edebiyatın Amacı ve İşlevi”, Türk Dili Dergisi, S. CX(780), s. 12, 31.
• Umay, A., & Arıol, Ş. (2011). “Baskın Olarak Bütüncül Stilde Düşünenlerle Baskın Olarak Analitik Stilde Düşünenlerin Problem Çözme Davranışlarının Karşılaştırılması”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 30(30), s. 27-37.
• Varışoğlu, B., & Aksin, Ş. H. T. (2019). “Andrew Clements'in Bunun Adı Findel Adlı Çocuk Edebiyatı Eserinin Çocuğa Görelik Açısından İncelenmesi”, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, S. 3(16), s. 639-656.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, O. (2016). “Kurgusal Nitelikli Çocuk Kitapları ve Karakter Eğitimi”, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 311-325.
• Yılmaz, O., & Yakar, Y. M. (2018). “Türk Çocuk Edebiyatında Sorun Odaklı Yaklaşım”, Çocuk ve Medeniyet, 3(6), 29-42.