Psikanalitik Açıdan Cemal Süreya Şiirlerine Yönelik Bir İnceleme

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 3, 300 - 318, 31.12.2019

Melek Gülcü

https://doi.org/10.31465/eeder.653202

Öz

Sarsıcı,
diri ve yoğun imgelerle İkinci Yeni hareketinin en başarılı şairlerinden biri
olan Cemal Süreya harekete farklı bir kimlik kazandırarak yeni bir şiir dili ve
imge düzeni yaratmayı başarmıştır. İlk bakışta sadece erotizmi ve cinselliği
çağrıştıran, humour ve ironinin eşlik ettiği şiirlerinin alt zemininde aslında
derin bir toplumsal eleştiri ve duygu yüklü anlamlar vardır. Cemal Süreya ve
İkinci Yeni’nin diğer şairleri, psikodinamik açıdan değerlendirilmeye uygun
şairlerdir. Yapıtlarında bilinçdışını ve psikanalitik unsurları bilinçli olarak
kullanmışlar, bilinçdışının sunduğu malzemeyi çağrışım gücü yüksek, kapalı
atfedilebilecek bir söylemle estetize etmeye çalışmışlardır. Bu çalışmada
psikodinamik açıdan irdelenen Cemal Süreya’nın şiirleri ele alınmış, satır
aralarına gizlenen otobiyografik izler, bilinç dışına atılmış istek ve
dürtüler, psişik çözülmeler psikanalitik bir bakış açısıyla
değerlendirilmiştir. Zira psikanalizde yapıt, tek başına bağımsız bir nesne
değil sanatçının iç dünyasının, kişiliğinin bir nevi aynasıdır. Bu nedenle
şiirler hem klasik Freudyen bakış açısıyla hem de çağdaş psikanalitik
yaklaşımlar dikkate alınarak ele alınmış, şairin yaşamı ile şiirleri arasında
bağlantı kurularak buz dağının altındaki kısım açığa çıkarılmaya çalışılmıştır.
Böylelikle yapıtın oluşum sürecinde şairin duygularını anlayarak şiirlerde
ruhsal yapının izlerini sürmek, sanatsal yaratıyı besleyen kaynaklara ulaşmak
kolaylaşmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Cemal Süreya, psikanaliz, anne, imge

Kaynakça

• Dr. Selim Somuncu