ROLAND BARTHES’TA METİN VE ELEŞTİRİ DİNAMİĞİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 203 - 214, 31.03.2021

Esra Başak Aydınalp

https://doi.org/10.31465/eeder.792946

Cited By: 1

Öz

Roland Barthes Yazının Sıfır Derecesi (Le Degré Zéro de l’Ecriture-1953)’nden Camera Lucida’ya (La Chambre Claire-1980) kadar bütün eserlerinde döneminin hâkim iletişimsel ve kültürel formlarının bütünüyle özgün bir okumasını yapmakla birlikte eleştiri ve edebiyat kuramlarını derinden etkilemiştir. Bu bağlamda Barthes bir yandan göstergebilimci olarak anılırken öte yandan Foucault, Derrida gibi postyapısalcı düşünürlerle birlikte Fransız Eleştiri Kuramının öncüleri arasında yer alır. O 1950’li yıllarda Fransız toplumunun eleştirisine dair eserleri ve 1960’lı yıllarda yeni bir edebiyat “bilimi” geliştirmeye çalışırken yapısalcı, 1970’li yıllarda metni yeniden ele alıp okurun hazzı ile buluşturmaya çalışırken post-yapısalcı bir edebi eleştirmen olarak belirir. Barthes’ın erken dönem yazılarında Saussure etkisi barizdir. O kültürel fenomenleri ideolojik unsurlar olarak yapısalcı formüllerle analiz eder. Barthes bu etkiyi 1974 yılında yeni bir çalışma alanı olarak tanımlayacaktır. Bu etki yapısalcı ve göstergebilim etkisidir ve Barthes’ın amacı bu dönemde yeni bir bilimsel eleştiri dinamiği geliştirmektir. Yine Barthes’ın metni batılı öznenin içine hapsolduğu anlam mekanizmasından bir çıkış yolu arayışındadır. Bu arayış ile Barthes 1968 yılında kaleme aldığı “Yazarın ölümü (La mort de l’autheur) adlı denemesinde yeni bir yazı biçiminden bahseder. Bu metinde Barthes yazar kimliğinin batı düşünüş sisteminde üstlendiği sabit, sorgulanmaz, tartışılamaz bir anlam ve gerçekliği üslendiği fikrini derinlemesine eleştirir Batı kültürünün eski çağlardan beri bir gerçekliği aramasının, bu gerçeği anlam sisteminde şekillendirme ve merkeze taşıma gayretinin eleştirisiyle birlikte Barthes düşüncesinde yapısalcılıktan bir kopuş meydana gelir. Bu kopuşun en önemli metinlerinden olan Metnin Hazzı (Le Plaisir du Texte -1973) kendi yapısalcı yazınsal aktivitesini eleştirdiği metin olarak belirir. Bu çalışmada amaç, Barthes’ın yapısalcı döneminden post-yapısalcı dönemine varan düşünüş izleklerini takip ederek öncelikle kültürel formları daha sonrasında metni nasıl dilin işleyen bir unsuru olarak ele aldığını ortaya çıkarmaktır. Sonuç olarak Barthes’ın anlayışında metnin bir doku misali kendisini nasıl sürekli yeniden üreten ve söken unsurlarla çevrili olduğu ve yaratılma sürecinde yazarın ve okuma evresinde okurun bu evrene katkıları tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Roland Barthes, Metin, Edebi Eleştiri, Yazarın Ölümü, Göstergebilim

Destekleyen Kurum

Herhangi bir destekleyen kurum yoktur.

DYNAMICS OF CRITIC AND TEXT IN ROLAND BARTHES

Öz

Roland Barthes influenced the literary and critical theory by performing an authentic lecture of the dominant cultural and communicational forms of his age from Writing the Zero Degree (1953) to Camera Lucida (1980). In that context, Roland Barthes is evoked as a semiologist, besides he is one of the precursors of the poststructuralist French Critical Theory as Derrida and Foucault. In 1970 he appears as a poststructuralist who tries to match the pleasure of the reader with the text and in 1960 as a structuralist who tries to develop a science of literature and in 1950 as a culture critic with his oeuvres against French society. In his early stage the influence of Saussure is obvious. He analyses cultural phenomenon as ideological elements with a structuralist approach. Barthes defines this influence as a new phase of working field. This is the influence of semiology and the structuralism. His aim at that stage is to develop a new scientific cultural dynamism. He is in the quest of a sortie from the signification mechanism in which is imprisoned the western subject in Barthian text. With this quest Barthes refers to a new form of writing in The Death of the Author written in 1968. He criticises the idea of an author identity as a person who undertakes the role of a fixed entity, reality, indisputable and unquestionable meaning in western thinking. Such a critic leads him to a kind of disengagement with structuralism. The Pleasure of the Text written in 1973 appears to be one of the texts in which he criticises his earlier writings. In this study, the aim is to reveal the way in which Barthes deals with the language and the cultural forms as a functional element of the text by tracing the themes of his thinking from the structuralist up to poststructuralist period. As a result, in Barthian conception, the question of how the text is reproduced and deconstructed as a tissue and the contributions of both the author and the reader will be discussed in details.

Anahtar Kelimeler

Roland Barthes, Text, The Death of the Author, Semiology, Literary Theory

Kaynakça

• Barthes, R. (1953) Le Degré Zéro de l’Ecriture, Paris: Seuil
• Barthes, R. (1964) Essais Critiques, Paris: Seuil Barthes, R. (1966) Critique et Vérité, Paris: Seuil
• Barthes, R. (1967) Le Système de la Mode, Paris: Seuil
• Barthes, R. (1975) Roland Barthes par Roland Barthes, Paris: Seuil
• Barthes, R. (1977) Fragments d’un Discours Amoureux, Paris: Seuil
• Barthes, R. (1980) La Chambre Claire, Notes sur la photographie, Paris: Hill&Wang
• Barthes, R. (1985) Hermeneutique et Structure, Paris: Seuil
• Barthes, R. (1986) Göstergebilimin İlkeleri, İstanbul, Sözce Yayınları Barthes, R. (2000) S/Z, çev. Sündüz Öztürk Kasar, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Barthes, R. (2008) Göstergebilimsel Serüven, İstanbul: Yapı Kredi Yay. Barthes, R. (2014) Dilin Çalışma Sesi, çev. Ayşe Ece, Necmettin Kâmil Sevil&Elif Gökteke, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Barthes, R. (2016) Göstergeler İmparatorluğu, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Barthes, R. (2016) Yazı Üzerine Çeşitlemeler- Metnin Hazzı, çev. Şule Demirkol, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Culler, J. (2002) Barthes: A Very Short Introduction, Oxford University Press
• Derrida, J. (2011) Grammatoloji, çev. İsmet Birkan, Ankara: Bilgesu yay
• Eco, U. (1991) Alımlama Göstergebilimi, İstanbul: Düzlem yay
• Fischer, E. (1995) Edebiyatın gerekliliği, çev. Cevat Çapan, İstanbul: Payel yay.
• Gülmez, B. (2020) Edebiyat, Resim ve Müzikle Yaşamak Ya da Roland Barthes, İstanbul: Kırmızı Yayınları Poulet, G. (1968) Les chemins actuels de la critique, Paris: Hermann
• Sartre, J. P. (1967) Edebiyat nedir? çev. Bertan Onaran, İstanbul: De yay.
• Saussure, de F. (1915) Cours de la linguistique générale, Paris: Payel
• Trifonas, P. (1997) Barthes and The Empire of Signs, Totem Books
• Wilde. O. (1976) La décadance du mensonge. Paris: L’âge de l’homme.