Kaf Dağının Ardındaki Sesler ve İşkenceci Romanı: Metinlerarası Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 511 - 538, 31.10.2021

Mehmet Emin Uludağ , Hatice Namlı Emiroğlu

https://doi.org/10.31465/eeder.991300

Öz

Metinler, oluşum süreçleri içerisinde özgün birer metin olarak var olabildikleri gibi başka metinlerden beslenerek de var olabilmektedirler. Kendilerinden önce gelen ürünlerden beslenen eserler kendilerinden sonra gelecekleri de etkilemektedir. Böylece bir dolaşım nesnesi hâline gelen metin, metinlerarası ilişkiler ağını oluşturmaktadır. Başka metinlerden beslenerek meydana gelen/getirilen metin, diğerlerinden izler taşıyan yeni ve öznel bir metin özelliği göstermektedir. Özellikle postmodern edebiyatın sıkça başvurduğu; alıntı, parodi, pastiş, anıştırma gibi metinlerarası yöntemler oluşturulan metnin arka planını zenginleştiren ve metin katmanlarını besleyen unsurlar olarak görülmektedir. Metinlerarasılık kavramına göre bir metin birçok metnin izlerini taşısa da yeni ve özgün bir eser ortaya koymak, metnin yazarının marifetiyle gerçekleşmektedir. Bu anlamda yazarın birden fazla kaynaktan beslenen entelektüel birikimi oldukça önemlidir. Alev Alatlı aldığı eğitim ve farklı konulardaki yeterlilikleriyle metinlerarası yöntemleri romanlarında sıklıkla kullanan bir yazardır. Yazarın on üç romanında da özellikle epigraf, alıntı ve anıştırma yöntemleri başta olmak üzere diğer metinlerarası ilişkilerden de faydalandığı görülmektedir. Alatlı’nın İşkenceci romanı bu özelliklere sahip eserlerinden biridir. Özellikle Kaf Dağı metaforuyla birçok kişi ve esere gönderme yapılan romanda; alıntı, anıştırma, pastiş yöntemleri kullanılarak dönem Türkiye’sinin siyasi yapısı ve ideolojik kararsızlıkları anlatılmaya çalışılmıştır. Çalışma, İşkenceci romanındaki metinlerarasılığı ve ondan hareketle yazıldığı dönemin panoramasını tespit etmeye ve anlamaya dönüktür.

Anahtar Kelimeler

Alev Alatlı, roman, metinlerarasılık

Kaynakça

• Aka Erdem, Nilüfer. (2016). Özne-İktidar İlişkisi Bağlamında Alev Alatlı’nın Romanlarının İncelenmesi, Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ardahan.
• Aktulum, Kubilay. (2000). Metinler arası İlişkiler, Ankara: Öteki Yayınevi.
• Alatlı, Alev. (2009). İşkenceci, Everest Yayınları, İstanbul.
• Alfaro, María Jesús Martínez. (1996). “Intertextualıty: Orıgıns And Development Of The Concept”, Atlantis Vol. 18, No. ½, pp. (268-2858), s. 272.
• Arıcı, Oğuz. (2006). Epik Tiyatro ve Gestus Kavramı Üzerine, Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi XVIII, İstanbul, sayı: 18, s.89.
• Banarlı, Nihad Sami. (1983). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Bloom, Harold. (2008). Etkilenme Endişesi Bir Şiir Teorisi, (Çeviren: Okan N. Çiftci), İstanbul: Metis Eleştiri Yayınları.
• Campbell, Joseph. (2008). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Çeviren: Sabri Gürses, İthaki Yayınları, İstanbul. Can, Şefik. (1994). Klasik Yunan Mitolojsi, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
• De Landa, Manuel. (2000). ‘’Linguistik History 1000- 1700 A.D.’’, A Thousand Years Of Nonlinear History. New York: Zone Books.
• Foucault, Michel. (1979). “What Is an Author?”, In Textual Strategies: Perspectives in Post-Structuralist Criticism. Ithaca: Cornell University Press.
• Fromm, Erich. (1990). Sevgi ve Şiddetin Kaynağı, Çevirenler: Yurdanur Salman- Nalan İçten, Panel Yayınları, İstanbul.
• Fromm, Erich. (1991). Freud’un Düşüncesinin Büyüklüğü ve Sınırları, Çeviren: Aydın Arıtan, Arıtan Yayınevi, İstanbul.
• Fromm, Erich. (1996). Özgürlükten Kaçış, Çeviren: Şemsa Yeğin, Payel Yayınları, İstanbul.
• Fromm, Erich. (2004). Barışın Tekniği ve Stratejisi, Çevirenler: Fevzi Emir, Kaan H. Ökten, Arıtan Yayınevi, İstanbul.
• Genette, Gerard. (1997). Palempsest, London: University of Nebrasca Press.
• Gölpınarlı, Abdülbaki. (1953). Şeyh Galip, Varlık Yayınevi, İstanbul.
• Güntekin, Reşat Nuri. (2016). Acımak, İnkılap Yayınları, İstanbul.
• Hans- George Ruprecht, (Akt: Plett, Heinrich H.). (1991). Intertextualıty, New York: Walter de Gruyter Press.
• Harlow, H. F. The Nature of Love. American Psychologist, 1958, 13, 673-685.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri. (2016). Ankara, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Karl Marx, Kapital Cilt 1(2003) Cilt 2 (2004) Cilt 3 (2004), Çeviren: Alaattin Bilgili, Eriş Yayınları.
• Kojéve, Alaxandre. (2001). Hegel Felsefesine Giriş, YKY yayınları, çeviren: Selahattin Hilav, İstanbul.
• Kristeva, Julia. (1980). “The Bunded text’’ Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art, New York: Columbia University Press.
• Lenny van Rosmalen, René van der Veer, Frank CP van der Horst “The Nature of Love: Harlow, Bowlby and Bettelheim on affectionless mothers”, History of Psychiatry 2020, Vol. 31(2) 227 –231)
• Meriç, Cemil. (1999). Sosyoloji Notları ve Konferanslar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Meriç, Cemil. (2005). Bu Ülke, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Meriç, Cemil. (2012). Umrandan Uygarlığa, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Namık Kemal. (2008). Cezmi, İnkılap Yayınları, İstanbul.
• Ögel, Bahattin. (2012). Türk Mitolojisi 1, Çeviri: Recep Özbay, BilgeSu Yayınclık, Ankara.
• Peltt, Heinrich. (1991). İntertextuality Research in Text Teory, New York: Walter de Gruyter Press.
• Riffaterre, Michael. (1994). “Intertextuality vs. Hypertextuality” New Literary History, Vol. 25, No. 4, 25th Anniversary Issue, pp: 779-788 (s.786).
• Scott, George Ryley. (2003). İşkencenin Tarihi, Çeviren: Hamide Koyukan, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. (2001). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitapevi, İstanbul.
• TDK- Büyük Türkçe Sözlük-Tek Cilt, Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011.
• Uludağ, Mehmet Emin. (2014). Üç Devrin Yol Ayrımında Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Akademik Kitaplar, İstanbul.
• -https://hadislerleislam.diyanet.gov.tr/ Cilt 5, s.391.
• -https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Araf-suresi/1133/179-ayet-tefsiri
• -https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Bakara-suresi/37/30-ayet-tefsiri.
• -https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Maide-suresi/714/45-ayet-tefsiri
• -https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Yasin-suresi/3716/10-11-ayet-tefsiri.