OFLU BİLÂL EFENDİ’NİN MANZUM NASÎHATNÂMESİ

Yıl 2022, Cilt 6, Sayı 1, 152 - 170, 24.03.2022

Ahmet UĞUR

https://doi.org/10.31465/eeder.1052952

Öz

18. yüzyıl klasik Türk edebiyatı şairlerinden biri olan Oflu Bilâl Efendi’nin kütüphane kataloglarına girmiş Kıssa-i Yûsuf, Kıssa-i Erve, Nasîhatnâme ve Hazret-i İbrahim’in Oğlunu Kurban Etmek İstemesi isimlerinde 4 eserinin olduğu bilinmektedir. Bu makale, Oflu Bilâl Efendi’nin “Pek Sakın” redifli nasîhatnâmesi hakkındadır. Oflu Bilâl Efendi’ye ait kaside nazım biçimiyle yazılmış nasîhatnâmenin şu ana kadar üç farklı nüshası tespit edilebilmiştir. İlk nüsha Millet Yazma Eser Kütüphanesi Ali Emiri koleksiyonu 7175 numarada; ikinci nüsha İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yazmaları koleksiyonu K.0633 numarada, üçüncü nüsha ise Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz Cönk 16 numarada kayıtlıdır. Üç nüsha arasında hem beyit sayısı hem de kullanılan kelime ve kelime grubu sayısı bakımından birçok fark bulunmaktadır. Oflu Bilâl Efendi’ye ait bu nasîhatnâme, daha önce neşredilmiştir. Ancak yapılan neşirde esas alınan nüshadaki eksiklikler, şairin sanat anlayışı ve vezin bilgisi yönünden yanlış değerlendirilmesine sebep olmuştur. Bu değerlendirmeyi yeniden düşünmek adına üç nüshanın karşılaştırılmasına yer verilen bu yazıda, nasîhatnâmenin tenkitli metni oluşturulmuştur. Ayrıca, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yazmaları koleksiyonu K.0633 numarada kayıtlı nüsha ile Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz Cönk 16 numarada kayıtlı nüshanın birçok yönden, neşredilen diğer nüshaya göre daha sağlam bir metin ihtiva ettiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Oflu Bilâl Efendi, manzum nasîhatnâme, kaside, çeviri yazı

Oflu Bilâl Efendi’s Nasihatname in Verse

Öz

It is known that, being one of poets of 18th century classical Turkish literature, Oflu Bilâl Efendi has four works, titled “Kıssa-i Yûsuf”, “Kıssa-i Erve”, “Nasîhatnâme” and “Hazreti İbrahim’in Oğlunu Kurban Etmek İstemesi”, recording into library catalogues. This article is about Oflu Bilâl Efendi’s advice book with identity rhyme “Pek Sakın (Pretty Beware)”. Three different copies of advice book, written in the verse form of qasida, belonging to Oflu Bilâl Efendi, has been able to be determined until now. The first copy is registered by number “Millet Yazma Eser Kütüphanesi Ali Emiri koleksiyonu (National Manuscript Library, Ali Emiri Collection) 7175”; second one is by number “İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yazmaları koleksiyonu (Collection of İstanbul Metropolitan Municipality Manuscripts) K.0633”, the third copy is by number “Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu (National Library Manuscripts Collection) 06 Mil Yz Cönk 16”. There are a lot of differences between three copies in terms of both number of couplet, and of word and word group used. Belonging to Oflu Bilâl Efendi, this advice book was been published before. But, deficiencies in the copy which were been taken as a basis in the publication made caused for it to be misevaluate in terms of the poet’s sense of art and prosody knowledge. To reconsider this evaluation, in this paper which a comparison of three copies was included, critical text of advice book, was created. In addition, it was stated that the copy, registered by number “İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yazmaları koleksiyonu (Collection of İstanbul Metropolitan Municipality Manuscripts) K.0633” and registered by number “Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu (National Library Manuscripts Collection) 06 Mil Yz Cönk 16” contains a more reliable text in comparison with other published copy in many.

Anahtar Kelimeler

Oflu Bilâl Efendi, nasîhatnâme in verse, qasida, transcription

Kaynakça

• Aykanat, Timuçin (2017). “Pend-nâme-i Za’îfî”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. ss. 95-112.
• Canım, Rıdvan (2010). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Çalka, Mehmet Sait (2008). “Safî Mustafa Efendi’nin “Gülşen-i Pend” Mesnevisinde Din Görevlilerine Nasihatleri”. Turkish Studies. ss. 242-250.
• Gümüş, Mustafa Yunus ve Söylemez, İdris (2020). “Şeyh Mehmed Hayrî’nin Manzum Nasîhat-nâmesi”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. ss. 234-250.
• Kaplan, Mahmut (2001). “Manzûm Nasîhat-nâmelerde Yer Alan Konular”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. ss. 133-185.
• Kaplan, Mahmut (2002). “Türk Edebiyatında Manzum Nasihat-nameler”. Türkler Ansiklopedisi. c. 11 ss. 791-799. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Kaplan, Mahmut (2008). “Müellifi Meçhul Bir Öğüt-nâme”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. ss. 111-128.
• Kuzubaş, Muhammet (2012). “Oflu Bilâl Efendi’nin “Pek Sakın” Redifli Kasidesi”. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. ss. 128-141.
• Parlakkılıç Mucan, Ayşe (2020). Türk İslâm Edebiyatında Manzum Nasihat-nâmeler ve Urlalı Ya’kûb Oğlu Hüseyin’in Miftâh-ı Cennet’i. Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya.
• Tatçı, Mustafa (2011). “Niyâzî-i Mısrî’nin Bilinmeyen Bir İlâhîsi”. Türk Edebiyatı Aylık Fikir ve Sanat Dergisi. ss. 54-55.
• Tuğluk, Mehmet Emin (2018). “Kâdirî Muhyiddîn ve Manzum Nasîhat-nâmesi”. Sosyal Bilimler Dergisi. ss. 577-608.