16th Century Divan Poet Umidi Pasha and His Divance

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 18, 24.03.2022

Enes Yıldız

https://doi.org/10.31465/eeder.962323

Öz

In the biographical sources, there are seven poets who use pseudonym "Umidi". One of these poets is Umidi Pasha. There is not much information about the life of Umidi Pasha in the sources. 16th century divan poet Umidi Pasha is the son of Salih Pasha, one of the captains of the reign of Suleiman the Magnificent. He is also a sailor and a pasha like his father. The birth year of the poet, who was born in Istanbul, is unknown. The poet died in 946 (1539-1540). This study is about Umidi Pasha's Divance. The only copy of Umidi's Divance we can reach is in the National Library Turkish Manuscripts Department It is included in the journal of divans registered in archive number 06 Mil. B 191/5. There are 61 ghazals and 1 eulogy in Umidi's Divance, which is composed according to the letter of revi. In the study, firstly, information will be given about the poets who use pseudonym "Umidi", then Divance will be introduced. At the end of the study, the transcripted text of fifteen ghazals from Divance will be given as an example.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Literature, 16th Century, Umidi, Divance

XVI. YÜZYIL DİVAN ŞAİRİ ÜMÎDÎ PAŞA VE DÎVÂNÇE’Sİ

Öz

Biyografik kaynaklarda “Ümîdî” mahlasını kullanan yedi şair bulunmaktadır. Bu şairlerden biri de Ümîdî Paşa’dır. Kaynaklarda Ümîdî Paşa’nın hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. XVI. yüzyıl divan şairi Ümîdî Paşa, Kanûnî Sultan Süleyman devri kaptanlarından Salih Paşa’nın oğludur. Kendisi de babası gibi denizci ve paşadır. İstanbul’da doğan şairin doğum yılı bilinmemektedir. Şair, 946 (1539-1540) yılında vefat etmiştir. Bu çalışma Ümîdî Paşa’nın Dîvânçe’si üzerinedir. Ümîdî Dîvânçe’sinin ulaşabildiğimiz tek nüshası Millî Kütüphane Türkçe Yazmalar Bölümü 06 Mil Yz B 191/5 arşiv numarasında kayıtlı divanlar mecmuası içerisinde yer almaktadır. Revî harfine göre mürettep olan Ümîdî Dîvânçe’sinde 61 gazel ve 1 kaside vardır. Çalışmada öncelikle “Ümîdî” mahlasını kullanan şairler hakkında bilgi verilecek, ardından Dîvânçe tanıtılacaktır. Çalışmanın sonunda Dîvânçe’den örnek olarak on beş gazelin transkripsiyonlu metni verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, XVI. Yüzyıl, Ümidi, Divançe

Kaynakça

• Buyruk, İbrahim Etem (2009). Ümîdî Ahmet Dîvânı (İnceleme-Metin-Özel Adlar Dizini). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Buyruk, İbrahim Etem (2020). Ümîdî, Vâiz Şeyh Ahmed Efendi. http://teis.yesevi.edu.tr/, Erişim tarihi, 11/03/2021.
• Çapan, Pervin (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî (Nuhbetü’l-Âsâr min Fevâ’idi’l-Eş‘âr) (İnceleme-Metin-İndeks). Ankara: AKM Başkanlığı Yay.
• Devellioğlu, Ferit (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitapevi Yay
• İpekten, Haluk vd., (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Kılıç, Filiz (2018). Âşık Çelebi Meşâ’irü’ş-şu’arâ. Kültür ve Turizm Bakanlığı Web site: http//ekitap.kulturturizm.gov.tr., Erişim tarihi, 11/03/2020.
• Kocaaslan, Havva (2009). Tuhfe-i Nâilî Metin ve Muhteva I. cilt s. 1-233. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cunhiriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Sivas.