HYDE PARK’TAN GEÇERKEN ŞİİRİNE YAZILAN BİR NAZİRE: TEPEDELENLİZÂDE HÜSEYİN KÂMİL’İN BURSA’DAN GELİRKEN YAHUT TÜRREHÂTIMDAN BİR PARÇA BAŞLIKLI ŞİİRİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 192 - 209, 25.10.2022

Enser Yılmaz

https://doi.org/10.31465/eeder.1163130

Öz

Klasik Türk edebiyatında büyük bir öneme sahip olan nazire geleneği Tanzimat Dönemi Türk edebiyatında da devam etmiştir. Klasik Türk şiirinin önde gelen isimlerinin şiirlerine nazireler yazıldığı gibi Tanzimat Dönemi’nin önemli şairlerin eserlerine de nazireler kaleme alınmıştır. Söz konusu dönemde şiirlerine nazire yazılan şairlerden biri de Abdülhak Hâmid Tarhan’dır. İngiltere’deyken kaleme alınan Hyde Park’tan Geçerken şiiri birçok şair tarafından beğenilmiş ve bu şiire nazireler yazılmıştır. Söz konusu şiire nazire yazanlardan biri de Tepedelenlizâde Hüseyin Kâmil’dir. Hüseyin Kâmil’in Bursa’dan Gelirken Yahut Türrehâtımdan Bir Parça başlıklı naziresi “Hâmidane” söyleyişe oldukça yakındır. Ara Nesil edebiyatçıları arasında adı anılan Hüseyin Kâmil, Hâmid’in büyük bir hayranı olduğu gibi birçok eserinde ona öykünmüştür. Bursa’dan Gelirken Yahut Türrehâtımdan Bir Parça başlıklı şiiri de bu hayranlığın bir ürünü olarak değerlendirilebilir. Şair, sözü edilen şiirinde Hâmid gibi tabiat karşısında hayranlığını dile getirir, Allah’ın varlığının tabiattaki tecellisini temaşa eder. Romantik bir sanat anlayışıyla kaleme alınan şiirde şairin ferdî duyguları tabiat ile birlikte ifade edilir. Şiirde tabiatla özdeşleyim kuran şairin bireysel huzursuzluğu karşılıklı olarak anlatılır. Bu çalışmanın amacı daha önce bütünüyle Latin harflerine aktarılmayan Hüseyin Kâmil’in Bursa’dan Gelirken Yahut Türrehâtımdan Bir Parça başlıklı şiirini Latin harflerine aktarmak ve tahlil etmektir.

Anahtar Kelimeler

Abdulhak Hamit, Tpedelenlizade Hüseyin Kamil, Nazire, Özdeşleyim, Romantizm

Kaynakça

• Ağca, Ü. (2001). “Tepedelenlizade Hüseyin Kamil Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Kayseri.
• Akün, Ö. F. (1967). “Abdülhak Hâmid’in Basılı Eserleri Hakkında Yeni Bilgiler”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. XV, S. 15, Temmuz 1967, s. 107-159.
• Altuğ, T. (2012). Son Bakışta Sanat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Andı, M. F. (1995). Ara Nesil Şairi Mehmet Celal: Hayatı-Görüşleri-Şiiri. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Babacan, M. (1993). Ara Nesil’de Tenkid, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Babacan, M.(2003). “Ara Nesil’de Eleştiri”, Hece (77-78-79), 71-85.
• Bingöl, U. (2020). Deha İle Sahte Bir Put Tartışmaları Arasında Abdülhak Hâmid Tarhan. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Birinci, N. (1987). Nabizâde Nâzım. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Cenap Şehabettin (1335). “Abdülhak Hâmid: Sahra I”, Peyam-ı Sabah, 18 Eylül 1335, s.1.
• Danişmend, İ. H. (1940). “Abdülhak Hâmid’e Ait Hatıralar”, Türklük, C. III, S. 13, Nisan 1940, s. 375-384.
• Gariper, C. (2009). “Geçiş Dönemi ve Ara Nesil”, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı içerisinde, Grafiker Yayınları: Ankara.
• İnal, İ. M. K. (1969). Son Asır Türk Şairleri Cüz II. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kaplan, M. (1987). Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet-Eser. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (1998). Şiir Tahlilleri I Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2016). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaya, A. İ. (2013). “Türk Edebiyatında Ara Nesil”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 5, S.9, s. 148-149.
• Kolcu, A. İ. (2018). Ara Nesil Edebiyatı. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Kula, O. B. (2010). Hegel Estetiği ve Edebiyat Kuramı 1. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Özarslan, E. (1994). “Ara Nesil Edebiyatçısı ve Gazetecisi Mustafa Reşid Bey Hayatı ve Eserleri”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Sarı, G. (2017). “Necâtî Bey’in “Gül” Redifli Kasîdesinde İnsan-Tabiat İlişkisi”. Folklor/Edebiyat. 23 (92): 63-78.
• Soykan, Ö. N. (2006). Kuram-Eylem Birliği Olarak Sanat. İstanbul: MVT Yayıncılık.
• Tansel, F. A. (1953). “Muallim Naci ile Recaizade Ekrem Arasındaki Münakaşalar ve Bu Münakaşaların Sebep Olduğu Edebî Hadiseler”, Türkiyat, C. 10, 159-200.
• Tanpınar, A. T. (1988). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitapevi.
• Tarhan, A. H. (1995). Mektuplar I. (haz. İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tarhan, A. H. (2013a). Bütün Şiirleri. (haz. İnci Enginün. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tarhan. A. H. (2013b). Hatıraları. (haz. İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tepedelenlizade Hüseyin Kâmil, “Çemende Bir Melek”, Gülşen, Mart 1301, No. 6, s.22.
• Tepedelenlizâde Hüseyin Kâmil (1302). Bursa’ya Giderken Yahut Bir Nümûne-i Hezeyân, Gülşen, No: 19, s.75.
• Tepedelenlizade Hüseyin Kâmil, “Latife”, Gülşen, Mart 1302, No. 20, s.99.
• Tepedelenlizade Hüseyin Kâmil, Bir Müteverrimenin Hissiyatı, Asır Kütüphanesi, İstanbul 1304.
• Tepedelenlizade Hüseyin Kâmil, “Mesken-i İ’tila” Gencine-i Belagat içinde, haz. İbrahim Necati, Şirket-i Mürettibiye Matbaası, İstanbul 1312, s. 25.
• Tepedelenlizade Hüseyin Kâmil, Vâlidem, Şirket-i Mürettibiye Matbaası, İstanbul 1321, s. 20.
• Timuçin, A. (2005). Estetik Bakış. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Tuğluk, A. (2021). Mekteb-i Sultânîden Yüzelliliklerin Eşiğine Midillili Mehmed Zîver Bey (Hayatı-Edebî Şahsiyeti-Yazıları). İstanbul: Efe Akademi
• Victor Hugo (2005). Cromwell’e Önsöz, Romantizm Antoloji içinde. haz. Erdoğan Alkan, İstanbul: Varlık Yayınları, s. 50-56.
• Yıldırım. A. (2004). “İslamın Tabiat Anlayışı ve Divan Şiirine Yansımaları”. Îlmi Araştırmalar, 17 (1): 155-173.
• İnternet Kaynakları: Tuğluk, Abdulhakim. "Numûne-İ Şecâat (Tepedenlizâde H. Kâmil)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/numune-i-secaat-tepedenlizade-h-kamil. [Erişim Tarihi: 11 Ağustos 2022].