Nüfus Defterlerine Göre XIX. Yüzyılın Ortalarında Kurucaova’nın Sosyo-Ekonomik Yapısı

Yıl 2022, , 283 - 299, 30.12.2022

Hüseyin Muşmal , Zeynep Parlar Polat

https://doi.org/10.47948/efad.1210314

Öz

XIX. yüzyılın ortalarında Konya Vilayeti Yenişar kazasına bağlı olan Kurucaova köyünün sosyo-ekonomik yapısını incelemek amacıyla yapılan bu çalışmada 1835, 1838 ve 1840 yıllarına ait nüfus defterlerinden hareketle bazı değerlendirme ve mukayeseler yapılmıştır. İlgili yıllara ait söz konusu üç defterin incelenmesi neticesinde Kurucaova’da yaşayan erkek nüfus, şahısların adı, baba adı, eşkâlleri, yaşları, meslekleri, engel ve askerlik durumları hakkında bazı bilgilere ulaşılmıştır. Çalışmada XIX. yüzyılın ortalarında Beyşehir Sancağı Yenişar kazasına bağlı Kurucaova köyünün nüfusunun yaklaşık 700 kadar olduğu tespit edilmiştir. İncelenen yıllarda 26,03’lük yaş ortalamasının yaklaşık %62’sini çocukların ve gençlerin oluşturduğu genç ve dinamik bir nüfusa sahip olan yerleşimde çekirdek aile yapısının hâkim olduğu görülmektedir. Kurucaova köyünde baskın tipolojinin orta boylu, kara ve kumral sakallı olduğu söylenebilir. İncelenen nüfus defterlerinde en çok kullanılan isim Mehmed ve Hüseyin olmuştur. Bu dönemlerde yaşanılan coğrafyanın etkisiyle Kurucaova halkının geçim kaynağının %98 oranında ziraat ve hayvancılığa dayalı olduğu görülürken, %2’lik kesim kethüda, imam ve muhtar gibi mesleklerle iştigal etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kurucaova, Beyşehir, Yenişar, XIX. Yüzyıl, Nüfus Defterleri.

The Socio-Economic Structure of Kurucaova in the Middle 19th Century According to the Population Books

Öz

In this study, which was conducted to examine the socio-economic structure of Kurucaova Village, which was connected to the Yenişar District of Konya Province in the mid-19th century, some evaluations and comparisons were made based on the population records of the 1835, 1838 and 1840. As a result of the examination of the notebooks, information was obtained about the male population living in Kurucaova, the names of the persons, their father's name, descriptions, ages, professions, disability and military service status. In the study, it was determined that the population of Kurucaova, which was connected to the Yenişar District of Beyşehir Sanjak in the middle of the 19th century, was around 700 people. It is seen that the nuclear family structure is dominant in the settlement, which has a young and dynamic population in which approximately 62% of the average age of 26.03 was formed by children and youth in the years examined. It can be said that the dominant typology in Kurucaova village is medium height, black and brown beard. The most used names in the population registers examined were Mehmed and Hüseyin. With the effect of the geography lived in these periods, it is seen that the livelihood of the people of Kurucaova is based on agriculture and animal husbandry at the rate of 98%, 2% of them are engaged in professions such as kethüda, imam and headman.

Anahtar Kelimeler

Kurucaova, Beyşehir, Yenişar, XIX. Century, Population Books.

Kaynakça

• Aköz, A. & Karaca, Ş. (2012). 1831 Nüfus Sayımına Göre Doğanhisar’ın Demografik Yapısı. I. Ulusal Doğanhisar ve Çevresi Tarih, Kültür ve Turizm Sempozyumu içinde (ss. 17-30), Konya, Aybil Yayınları.
• Arıbaş, K. & Duman A. (2006). Kurucuova Kasabası’nda (Konya) Yaylacılık Faaliyetleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 195-215.
• Bozkurt, F. (2003). Maliye Nezareti Temettuat Defterlerine Göre Gördes Kazası’nın Sosyal ve Ekonomik Durumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Çadırcı, M. (1963). Anadolu’da Redif Askeri Teşkilâtının kuruluşu. Tarih Araştırmaları Dergisi, 8 (14) , 63-75.
• Çavdar, T. (1999). Osmanlı Döneminde Nüfus Bilgileri. Osmanlı (C. 4), Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
• Devellioğlu, F. (2008). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara, Aydın Kitabevi.
• Erdoğan, B. (2003). Seydişehir Temettuat Defterleri Tahlili ve Değerlendirmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Karal, E. Z. (1997). Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831. Ankara, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları.
• Kurt, Y. (1995). Kozan’da Şahıs Adları. Belleten, LVIII (223), 607-633.
• Küçük, C. (1977). Tanzimat Dönemi Erzurum’un Nüfus Durumu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, 7-8 (1976-1977), 185-224.
• Menekşe, M. (2017). XIX. Yüzyıl Ortalarında Bodrum Kasabasında Kullanılan Lakaplar (Hane Sahipleri Listesi İle Birlikte). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (54), 308-329.
• Muşmal, H. & Özçelik, M. (2020). Nüfus Defterlerine Göre XIX. Yüzyılın Ortalarında Derbent’in Sosyo-Ekonomik Yapısı (1844-1845). A. Çaycı (Ed.), Aladağ’ın İncisi Derbent içinde (ss. 107-124), Konya, Palet Yayınları.
• Muşmal, H. & Şahinkaya, M. (2015). 1844 Tarihli Nüfus Sayımına Göre Beyşehir Kazası. Turkish Studies, 10 (1), 477-510.
• Muşmal, H. & Şahinkaya, M. (2016). Nüfus ve Temettuat Defterlerine Göre Bozkır Kaza Merkezi’nin Demografik Yapısı, Sosyal ve Ekonomik Özellikleri (1840–1845). Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır, (6-8 Mayıs 2016) içinde (ss. 329-246), Konya, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Muşmal, H. (2006). Beyşehir kazası Kurucaova Köyü’nde Yaşanan 1909 ve 1932 Yılı Afetleri ve Afet Sonrasında Yeniden Yapılanma Faaliyetleri. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 16, 69-90.
• Muşmal, H. (2008). XIX. Yüzyılın Ortalarında Çumra’nın Sosyo-Ekonomik Görüntüsü (10353 Numaralı Temettuat Defterine Göre). Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 24, 253-274.
• Muşmal, H. (2017). Geçmişten Günümüze Anamas’ın Yörükleri. F. Uslu (Ed.), 2. Ulusal Yörük Türkmen Çalıştayı Bildiriler Kitabı içinde (ss. 194-209), Antalya, Akdeniz Üniversitesi Basımevi.
• Muşmal, H. (2017). Kısmet Tarikiyle Ahar Diyara Varanlar: Nüfus ve Temettuat Defterlerine Göre Beyşehir’den İzmir ve İstanbul’a Yapılan Göçler. O. Köse (Ed.), Geçmişten Günümüze Göç I-II içinde (ss. 753-769). Samsun, Canik Belediyesi Kültür Yayınları.
• Negiz, M. & Aygül, T. (2019). Kurucuova Yöresi’nde Odunsu Tür Zenginliğinin Yetişme Ortamı Faktörlerine Göre Dağılımı. Türkiye Ormancılık Dergisi, 20 (2), 123-132.
• Ozantürk, H. (2002). Tarihten Bugüne Bütün Yönleriyle Kurucaova. Konya, Selçuk Üniversitesi Basımevi.
• Özçelik, M. (2019). 19. Yüzyıl Ortalarında Belviran Kazası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tugay, O., Bağcı, İ., Ulukuş, D., Özer, E. & Canbulat, M. A. (2012). Kurucuova Beyşehir, Konya/Türkiye Kasabası’nda gıda olarak kullanılan doğal bitkiler. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 5 (3), 140-145.
• Yılmaz, M. (2012). Tanzimat Döneminde Yapılan Nüfus Sayımlarına Göre Kulu Köyü. Aidiyet, Göç ve Tarımın Şehri Kulu Sempozyumu Bildirileri içinde (ss. 81-132). Konya, Kitap Dünyası Yayınları.
• Yılmaz, M. (2012). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Sarayönü Havalisinde Nüfus Hareketleri. Tarih, Kültür, Sanat, Turizm ve Tarım Açısından Uluslararası Sarayönü Sempozyumu (24-26 Ekim Konya) Bildiri Kitabı içinde (ss. 621-656), Konya, Selçuk Üniversitesi Basımevi.