Social Life in Nevsehir Accordıng to the Nevşehir Sharia Court Register No. 18

Yıl 2023, , 142 - 152, 30.12.2023

Halil İbrahim Çelik

https://doi.org/10.47948/efad.1372855

Öz

Sharia court registers have an important place in the urban history researches of the Ottoman Empire period. Sharia court registers, in which the kadis, who had judicial, administrative and social duties in the cities, recorded their official transactions, contain information about the political, administrative, social, economic and cultural life of the city to which they belonged. The kadi, who held the office of judge in the Ottoman Empire, continued to deal with inheritance cases in the early period of the Republic while the reform processes continued, and the provisions on inheritance cases were recorded in the registers of the Sharia court. Register No. 18 of the Sharia Court of Nevşehir records the portion of the inheritance matters between 1920 and 1927. It is seen that Greeks lived in Nevşehir together with Muslim Turks during this period, and the inheritance matters of Greek citizens were also recorded in the registers of the Sharia court. In the period from 1920to 1927, the names of people and places in Nevşehir, the objects used in daily life and the inherited estates provide information about social life in society. These records contain valuable information about the administrative and social structure of Nevşehir. In this study, the register entries, consisting of 75 varaks and 150 pages, were transferred into the modern alphabet and analyzed. An attempt has been made to unveil the social life of Nevşehir in the early years of the Republic of Turkey through the records of the Sharia court registers. It is expected that this information can contribute to the recognition of today's social structure and the understanding of the origins of social developments.

Anahtar Kelimeler

Nevşehir, Sharia Court Registers, social life, civil law.

Nevşehir 18 Numaralı Şer‘iyye Sicili’ne Göre Nevşehir’de Sosyal Hayat

Öz

Osmanlı Devleti döneminde şehir tarihi araştırmaları için şer‘iyye sicilleri önemli bir kaynaktır. Şehirlerde yargı, yönetim ve toplum işleriyle ilgilenen kadıların resmî işlemlerinin kayıtları olan şer‘iyye sicilleri, şehirlerin siyasi, idari, sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamına dair bilgiler sunarlar. Osmanlı Devleti’nde yargıçlık da yapan kadılar, Cumhuriyetin ilk yıllarında devam eden inkılaplar sırasında özellikle miras davalarına bakmışlar ve bu davaların kararları şer‘iyye sicillerine yazılmıştır. Nevşehir 18 Numaralı Şer‘iyye Sicili’ne 1920-1927 tarih aralığındaki miras paylaşımı konuları kayıt edilmiştir. Bu dönemde Nevşehir’de Müslüman Türklerle birlikte Rumların da yaşadığı, Rum vatandaşların miras işlemlerinin de şer‘iyye sicillerinde yer aldığı görülmektedir. 1920-1927 döneminde Nevşehir’deki kişi ve yer adları, günlük yaşamda kullanılan eşyalar, mirasa konu olan tereke toplumun sosyal hayatı konusunda bilgi sahibi olunmasını sağlamaktadır. Bu kayıtlar Nevşehir’in idari, sosyal yapısı hakkında kıymetli bilgiler ihtiva etmektedir. Çalışmada 75 varak ve 150 sayfadan oluşan sicil kayıtları günümüz alfabesine aktarılmış ve tahlil edilmiştir. Şer‘iyye sicili kayıtlarından Nevşehir’in Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki sosyal yaşamı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu bilgilerin günümüz toplum yapısının tanınmasına ve sosyal gelişmelerin kökenlerinin anlaşılmasına katkı sağlayabileceği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nevşehir, Şer‘iyye Sicili, sosyal hayat, medeni kanun

Kaynakça

• Akgündüz, A. (1988). Şer‘iyye Sicilleri (C.1), İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Akgündüz, A. (1990). Osmanlı Kanunnameleri ve Hukukî Tahlilleri (C. I), İstanbul, OSAV Yayınları.
• Akgündüz, A. (2002). Şer‘iyye Mahkemeleri ve Şer‘iyye Sicilleri. Türkler Ansiklopedisi (C.10), Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
• Akgündüz, A. (2002). Şer’iyye Mahkemeleri ve Şer’iyye Sicilleri, Osmanlı Ansiklopedisi (C. X), Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
• Aydın, M. A. (1996). Türk Hukuk Tarihi, (2. Baskı), İstanbul, Beta Basım Yayım.
• Barkan, Ö. L. (1966). Edirne Askeri Kassamı'na Ait Tereke Defterleri (1545-1659). Türk Tarih Belgeleri Dergisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, III, 1-479.
• Çelik, K. (2009). 565 Numaralı Karahisar-ı Sahib Şer’iyye Sicili’nin Tanıtımı ve Fihristi 1839-1840 (H. 1255-1256). Turkish Studies, 4(3), 550-582.
• Çelik, K. (2014). 256 Numaralı 1236-1237 H.(1820-1822 M.) Tarihli Manisa Şer’iyye Sicilinin Tanıtımı ve Fihristi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), (255-269).
• Develioğlu, F. (1982). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara, Aydın Kitapevi.
• Doğan, M. (1992). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara, Rehber Yayınları.
• Eminoğlu, M. (2009). Konya Vilayeti Sâl-nâmesi. (C. I, 2. Baskı), Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Gedikli, F. (2005). Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Şer’iyye Sicilleri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3(5), (187-214).
• Hayta, N., Ünal, U. (2005). Osmanlı Devleti’nde Yenileşme Hareketleri. Ankara, Gazi Kitabevi Yayınları.
• Hızlı, M. (1991). Maddi Kültür Varlıklarımızın Onarımlarını Belirlemede Şer’iyye Sicillerinin Rolü. Taç Vakfı Yıllığı I, İstanbul, (142-153).
• İnalcık, H. (1953). XVI. Asır Türkiye'nin İktisadi ve İctimai Kaynakları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası. 15, (1-4).
• Köstüklü, N. (2008). Osmanlı- Türk Aile Kurumu Araştırmalarında Tereke Defterlerinin Yeri ve Önemi (19. YY. Örnekleri Çerçevesinde). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 17-26.
• Nevşehir 18 Numaralı Şer’iyye Sicil Defteri (N.Ş.S.), (1920-1927).
• Şaşmaz, M. (2008). Niğde, Aksaray ve Nevşehir Tarihi Üzerine. İstanbul, Kitabevi Yayınları.
• Taş, K. Z., Özcoşar İ., Güneş, H. H., vd, (2006). 195 Nolu Mardin Şer’iyye Sicili Belge Özetleri ve Mardin. İstanbul, Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı. Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1991). Osmanlı Tarihi (C. I), Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.