Hannah Arendt Düşüncesinde Yargı Yetisinin Politik Anlamı

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 203 - 212, 30.06.2025

Melek Aygül Özdoğan

https://doi.org/10.47948/efad.1705321

Öz

Hannah Arendt’in politik yargı kavrayışının kuramsal zeminini Kant’ın estetik yargı anlayışı oluşturur. Arendt’e göre yargı, yalnızca estetik nesnelerin güzel ve çirkinliğine ilişkin bir hükümde bulunma yetisi değil aynı zamanda politik bir düzlemde doğru ve yanlışı ayırt edebilme kapasitesidir. Bu çalışmada Kant’ın Yargı Yetisinin Kritiği eserinde ortaya koyduğu estetik yargıların oluşumuna dair düşüncelerini ve bunun araçları olan sensus communis (ortak duyu), genişletilmiş zihin (enlarged mentality), temsili düşünme gibi kavramları Arendt’in politik yargı üzerinden nasıl okuduğu ele alınacaktır. Bu yolla da politik yargının bireyin sadece kendisi için değil, herkes için düşünme kapasitesine dayandığı dolayısıyla çoğulcu ve kamusal alana yönelik bir etkinlik olduğu ortaya konacaktır.

Anahtar Kelimeler

Arendt , Yargı , Sensus Communis , Genişletilmiş Zihin

The Political Meaning of Judgment in The Thought of Hannah Arendt

Öz

Hannah Arendt's conception of political judgment is theoretically grounded in Kant's understanding of aesthetic judgment. Arendt states that judgement is not only the ability to evaluate the aesthetic qualities of objects, but also the capacity to discern between right and wrong in a political context. This study will examine Kant's theories concerning the formation of aesthetic judgements, as outlined in his Critique of Judgement. It will further analyse how Arendt interprets concepts such as sensus communis, enlarged mentality and representational thinking, which function as the tools of this process, through the lens of political judgement. Thus, it will demonstrate that political judgement relies on the capacity of the individual to think not only for themselves but for everyone, making it a pluralistic and public sphere-oriented activity.

Anahtar Kelimeler

Arendt , Judgement , Sensus Communis , enlarged mentality

Kaynakça

• Arendt, H., (2021a), Kant’ın Siyaset Felsefesi Üzerine Dersler. Çevirenler: Devrim Sezer, İsmail Ilgar, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Arendt, H., (2022a), Geçmişle Gelecek Arasında, Çevirenler: Bahadır Sina Şener- Onur Eylül Kara, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Arendt, H., (2018), İnsanlık Durumu. Çeviren: Bahadır Sina Şener. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2022b), Zihnin Yaşamı. Editör: Mary Mccarthy. Çeviren: İsmail Ilgar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2021b), Kötülüğün Sıradanlığı: Adolf Eichmann Kudüs’te. Çeviren: Özge Çevik. İstanbul:Metis Yayınları.
• Arendt, H. (2016). “Düşünme ve Ahlaki Değerlendirmeler” Sorumluluk ve Yargı içinde. Çeviren, Müge Serin. Editör Jerome Kohn. İstanbul: Sel Yayıncılık. 147-176.
• Atalay, M., (2007), Kant’s Aesthetic Theory: Subjectivity vs. Universal Validity. Altuğ, T., (1989), Kant Estetiği, İstanbul, Payel Yayınevi.
• Beiner, R., (2021a), Kant’ın Siyaset Felsefesi Üzerine Dersler, Önsöz. Çevirenler: Devrim Sezer, İsmail Ilgar. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Beiner, R., (2021b), Hannah Arendt: Yargılama Üzerine, Kant’ın Siyaset Felsefesi Üzerine Dersler içinde, Çevirenler: Devrim Sezer, İsmail Ilgar, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Benhabib, S., (2003), The Reluctant Modernisim Of Hannah Arendt. Lanham, Boulder, New York, Toronto, Oxford, Rowman and Littlefield Publishers.
• Bilsky, Y. L., (1996), When Actor And Spectator Meet In The Courtroom: Reflections On Hannah Arendts’s Concept Of Judgemenet. History And Memory, C.8 No:2 Indıana University Press.137-173.
• Kant, I., (2006), Yargı Yetisinin Eleştirisi, Çeviren: Aziz Yardımlı, İstanbul, İdea Yayınevi.
• Kristeva, J., (2018), Hannah Arendt: Yaşam Bir Anlatıdır. Çeviren: Necdet Dümelli, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Recki, B., (2010), Kendini Başka Herkesin Yerine Koyarak Düşünmek: Aklın İletişimsel Öğesi Üstüne, Kant Felsefesinin Politik Evreni içinde, Der. Hakan Çörekçioğlu, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 189-200.
• Sezer, D. (2016), Yargı ve Etik: İtiraz, Tartışma, Demokrasi: Arendt’te Yargı Yetisinin Etik ve Politik Önemi. Yargıya Felsefeyle Bakmak içinde. Editörler: Kurtul Gülenç, Özlem Duva. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.107-135.
• Sezer, D., (2008), Arendt’in Hümanizmi: ‘Genişletilmiş Zihniyet’ olarak Kültür ve Politika. Hasan Ünal Nalbatlıoğlu’na Armağan içinde, Derleyenler: Adile Arslan, Devrim Sezer, İstanbul: İletişim Yayınları. 307-326.
• Tassin, E., (2012), Ortak Alan mı? Kamusal Alan mı? Topluluk ve Aleniyetin Karşıtlığı. Kamusal Alan içinde, Der: Eric Dacheux, Çeviren: Hüseyin Köse, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. 75-88.
• Yazıcıoğlu, S., (2016), Arendt ve Eylem Olarak Siyaset. Siyasal Üzerine Konuşmalar içinde, Ed. Ahmet Okumuş, Metin Demir, İstanbul: Küre Yayınları.