İkinci Dünya Savaşı'nda Stratejik Mançurya Operasyonu ve Türk Basını

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 65 - 83, 15.06.2019

Emre Aras , Çağatay Benhür

Öz

İkinci Dünya Savaşı, XX. yüzyılın en önemli siyasi gelişmesi
olmuştur. Stratejik Mançurya Operasyonu ise bu savaşın sona erdirilmesinde
adeta dönüm noktalarından birisi haline gelmiştir. Sovyetler Birliği ile Japon
İmparatorluğu arasında meydana gelen bu muharebe sonucunda Japon İmparatorluğu
teslimiyeti kesin olarak kabul etmiş ve nihayet savaş sona ermiştir. 9 Ağustos
1945 günü Kızılordu’nun üç cepheden Japonya’nın Mançurya topraklarına taarruzu
ile başlayan bu operasyon 2 Eylül 1945 günü Japonya’nın teslim olmasıyla resmen
sona ermiştir. Harekâtın 23 gün gibi kısa bir sürede tamamlanması beklenmedik
bir gelişme olmuştur. Bunun sebepleri olarak Sovyetler Birliği’nin bu savaşa
daha hazırlıklı girmesi, büyük bir stratejik başarı göstererek tüm cephelerde
Japon direnişini başarısızlığa uğratması ve müttefiklerinden aldığı yardımlar
gösterilebilir. ABD’nin harekâttan hemen önce atom bombalarıyla Japon
şehirlerini vurması da Japonlar’da psikolojik bir çöküntüye sebep olmuş ve bu
da Sovyetler Birliği’nin işini daha da kolaylaştırmıştır. Bu harekât İkinci
Dünya Savaşı’nın sonlandırılmasında bir dönüm noktası olmuştur. Japonya’nın
atom bombası saldırıları sebebiyle teslim olmak zorunda kaldığı yönündeki
yaygın görüş yeterli değildir. Çünkü atom bombaları atıldıktan sonra Japon
direnişi hala devam etmekteydi. Günümüz araştırmalarında bu durum göz ardı edilse
de Mançurya üzerine yapılan bu Sovyet harekâtının hemen akabinde Japonya barış
istemek zorunda kalmıştır. Bu kısa süreli savaş Türk basınında oldukça geniş
yer bulmuştur. Dönemin tirajı yüksek gazeteleri neredeyse her gün bu savaşı
manşetlerine taşımışlardır. Gazeteler, destekledikleri ideoloji kapsamında yer
yer tarafgir yorumlar yapmaktan da çekinmemişlerdir. Gazetelerde yer alan
haberler, büyük ölçüde araştırmalarla uyuşmakla beraber yer yer yanlış
haberlerin de yapıldığı görülmektedir. Türk gazeteleri yaptıkları haberlerde
büyük ölçüde savaşan devletlerin resmi tebliğlerini ve dış basını kaynak olarak
göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

İkinci Dünya Savaşı, Japonya, Mançurya, Sovyetler Birliği, Türk Basını

Kaynakça

• A. Arşivler Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı (BOA).Wilson Center Digital Archive.
• B. GazetelerAkşam (1945).Cumhuriyet (1945).Tan (1945).Ulus (1945).
• C. Kitap ve MakalelerAdıvar, H.E., “Japonlara Dair: Prajna”, Akşam, 29.08.1945, s. 5.Atay, F.R., “Japonya Düşerken”, Ulus, 17.08.1945, s. 1.Atılay, A., “Denizcilik Bahisleri: Sovyet Deniz Kuvvetleri ve Bu Harpteki Rolleri”, Tan, 25.06.1941, s. 3.Beevor, A., (2018), Stalingrad (çev. Nurettin Elhüseyni), İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.Cartier, R., (1975), İkinci Dünya Savaşı II: 1942-1945 (çev. Hakkı Devrim), İstanbul, Meydan-Larousse. Doğrul, Ö.R., “Sovyetler Birliğinin Japonyaya Harb İlanı”, Cumhuriyet, 09.08.1945, s. 3.Dzirkals, L.I., (1976), ‘Lightning War’ in Manchuria: Soviet Military Analysis of The 1945 Far East Campaign, Santa Monica, Rand Publishing. Glantz, D.M., (1983), August Storm:The Soviet 1945 Strategic Offensive in Manchuria, Fort Leavenworth-Kansas, Combat Studies Institute. ., (2012), Soviet Military Operational Art: In Pursuit of Deep Battle, London, Routledge Publishing. ., (2015), The Soviet Airborne Experience, Sevenoaks/London, Pickle Partners Publishing. ., (2004), The Military Strategy of The Soviet Union: A History, London, Frank Cass Publication.Hart, B.L., (2016), İkinci Dünya Savaşı Tarihi (çev. Kerim Bağrıaçık), İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları.Hasegawa, T., (2005), Racing the Enemy: Stalin, Truman and Surrender of Japan, Cambridge/Massachusetts, Harvard University Press.Ienega, S., (1979), Japan’s Last War, Canberra, Australian National University Press. Itoh, M., (2010), Japanese War Orphans in Manchuria: Forgotten Victims of World War II, New York, Palgrave Macmillan.Lew, C.R.- Leung, E.P-W., (2013), Historical Dictionary of The Chinese Civil War, Lanham/Maryland, Scarecrow Press. Monakov, M.S.-Rohwer J., (2006), Stalin’s Ocean-going Fleet: Soviet Naval Strategy and Shipbuilding Programmes 1935-1953, London, Frank Cass Publishers. Porter, B.D., (1986), The USSR in Third World Conflicts: Soviet Arms and Diplomacy in Local Wars 1945-1980, New York, Cambridge University Press.Pu yi, H., (2010), The Last Manchu: The Autobiography of Henry Pu Yi- Last Emperor of China (ed. Paul Kramer), New York, Skyhorse Publishing.Ranft, B. –Till G., (1989), The Sea in Soviet Strategy, London, Naval Institute Press. Sertel, Z., “Uzakşarkta”, Tan, 23.08.1945, s. 3.Shtemenko, S.M., (1971), İkinci Dünya Savaşında Rus Harekatı: 1941-1945 (çev. Güven Korulsan-Yaşar Uçar), İstanbul, Ararat Yayınevi. Slavinsky, B., (2004), The Japanese-Soviet Neutrality Pact: A Diplomatic History 1941-1945 (çev.Geoffrey Jukes), Londra, Routledge Publishing.Sulzberger, C.L., (1987), World War II, Boston, Houghton Mifflin Company.Tanner, H.M., (2013), The Battle for Manchuria and the Fate of China: Siping 1946, Bloomington/Indiana, Indiana University Press. Viale, C.R, (1988), Prelude to War: Japan’s Goals and Strategy in World War II, Fort Leavenworth/Kansas, School of Advanced Military Studies- United States Army Command and General Staff College.Vigor, P. H, (1984), Soviet Blitzkrieg Theory, London, Macmillan Publishing. Yamamuro, S., (2006), Manchuria Under Japanese Dominion (çev. Joshua A. Fogel), Philadelphia, University of Pennsylvania Press.Zuvic, M., (2013), “The Story of the Liberty Ships”, Transactions on Maritime Science, 2/2, ss. 133-142.Weisband, E., (2002), İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye, İstanbul, Örgün Yayınevi.