Bilgelik ve Bir Bilge Olarak Yunus Emre

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2021 Yunus Emre ve Türkçe Yılı Yunus Emre Hatıra Sayısı, 1 - 11, 01.01.2022

Mustafa Aydın

https://doi.org/10.47948/efad.909241

Öz

Yazımızın konusu bilgi bağlamında Yunus Emre’dir. Bilgi, insanın özlük alanlarından birisidir, herkesin, en azından kendisine yetecek kadar, epistem düzeyinde bir bilgisi vardır. Ama bazıları vardır ki bir başkasına da ulaştıracak ve rehberlik edecek seviyede bir bilgiye sahiptir. Esasen hem bilginin hem de onu taşıyan kişilerin farklı dereceleri vardır. Bilgi; malumat (sıradan bilgi), bilimsel bilgi, düşünsel bilgi, felsefi/hikmeti bilgi, gibi bir hiyerarşik yapı oluştururken; bilenler de genel bilgi sahibi, bilim insanı, düşünür ve bilge/hakîm katlarını oluşturur. Genel bilgi sahibi, malumatlı, sıradan kişilerden daha fazla bilgiye sahip kişilerdir. Bilim insanı, sıradan insanın bilmediği, belli alanlarda, bir yöntemle elde edilmiş sistematik bilgilere sahip kişidir. Düşünür, bir disipline ait bilginin üzerinde, yaklaşık hemen her alanda, disiplinler arası diyebileceğimiz görüşler ortaya koyabilen bilim insanına oranla daha az olan kimselerdir. Çok az oranda bulunan bilge, bir bakıma disiplinler üstü, fert ve toplumların temel sorunlarını dile getirebilen kişilerdir. Bilgelik diğer bilgi sahiplerinden farklı olarak insanın öz alanına ilişkin, gündemin üzerinde, herkesi ilgilendiren, sade ama derinlikli bir bilgiye sahiptirler. Piramidin en üst noktasını oluşturdukları için de sayıları bir hayli azdır. Anladığımız kadarıyla geçmişte bilge daha çoktu. Ne var ki günümüz şartları içinde çıkması fevkalade zor hale gelmiştir. Yazımızın asıl konusu bilgelik bağlamında Yunus’tur. Bu bakımdan konuyu yeterince açıklayabilmek için tabir caizse bir alt yapı oluşturmak üzere önce bilgelik üzerinde durulmuş, sonra, deyişlerinden alınmış örneklerle Yunus’un bilgeliği açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilge, Bilgelik, Yunus, İnsanın Özlük Alanı, Hayat Hikayesi

Wisdom and Yunus Emre as a Wise

Öz

This article concerns Yunus Emre in the context of provider of information. Most people have a level of knowledge adequate for themselves, but there are some that have a level of knowledge that can lead and guide other individuals. In essence, there are different degrees of both knowledge and the people who carry it. Knowledge, like society, has a hierarchical structure. It starts with ordinary knowledge the proceeds to scientific knowledge, intellectual knowledge, and finally philosophical knowledge. Those with ordinary knowledge are the everyday citizens in a society, followed by the scientists, academicians, and then philosophers. A scientist is one who has systematic knowledge in certain fields, which are not known to ordinary people, and which has been obtained through methodological research. Academicians or thinkers are those who have more knowledge about one discipline and can put forward opinions in an interdisciplinary manner. The top level, or the wisest layer of society, is the philosophers: those few wise people who are transdisciplinary in their thinking and who have the ability to articulate the most basic issues of individuals and societies. Unlike the other knowledge holders, philosophers, or the wise, have a simple but in-depth understanding of the essence of being human, above any agenda. As the wise are at the top of the hierarchy of knowledge holders, their number is few. Unfortunately, wisdom, as we understand it, is a thing of the past. It has become extraordinarily difficult to create wisdom given today’s conditions. The main subject of this article is Yunus Emre in the context of wisdom. In this respect, in order to explain the subject sufficiently, wisdom is first emphasized in order to create a background, and then Yunus Emre’s wisdom is explained with examples taken from his works.

Anahtar Kelimeler

Wise, Wisdom, Yunus Emre, Person, Life Story

Kaynakça

• Aydın, M. (2004). Bilgi Sosyolojisi, İstanbul, Açılım Kitap.
• Bilgelik, Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi.
• İzzetbegoviç, A. (1992). Doğu ve Batı Arasında İslâm, (S. Şaban, Çev.). İstanbul, Nehir Yayınları.
• Meâli, K. I. K. (2001). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Özemre, A. Y. (1990). “Bilginler Hiyerarşisi ve Zaafları”. Türkiye Gazetesi, 15 Mart 1990.
• Toprak, B. (1972). Yunus Emre. İstanbul, İnkılap ve Aka Kitabevleri.