Cumhuriyetin İnsan Yaşamındaki Yeri ve Önemi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 185 - 195

Celal Yeşilçayır

https://doi.org/10.47948/efad.1556095

Öz

Cumhuriyet Antik Çağ’dan itibaren siyasi yaşamın önemli unsurlarından biri hâline gelmiştir. Cumhuriyetin ortaya çıkması ve gelişmesinde baskıcı rejimlere karşı verdiği mücadele önemlidir. Bununla birlikte cumhuriyet Antik Çağ’dan günümüze değin önemli merhalelerden geçmiş ve gelişmiştir. Temel özelliklerinin başında ortak değerleri önemseyen yurttaşlık düşüncesi ile toplum yaşamı için bireyi feda etmemek gelmektedir. Cumhuriyet düşüncesinin Yeni Çağ’da gelişen kuvvetler ayrılığı anlayışı ile önemli bir ivme kazandığı anlaşılmaktadır. Diğer taraftan liberal demokrasiler ile karşı karşıya geldiği hususlar söz konusudur. Çünkü cumhuriyet bireyi yalnızca ekonomik değer olarak gören anlayış ile serbest piyasa ekonomisinin yol açtığı açmazları önlemeye çalışmaktadır. Aynı zamanda aşırı bireyci ve sorumsuz özgürlükçü tutumları benimsemez. Bunların yerine anayasa ile halk iradesini harmanlamaya çalışan bir yapıya sahiptir. Temel yurttaşlık değerleri ile zenginin sürekli zengin, fakirin de fakir olduğu bir anlayışa karşı sosyal adaleti sağlamaya çalışmaktadır. Aynı zamanda cumhuriyet sorumsuz özgürlüğün karşısına pozitif özgürlüğü yerleştirmektedir. Dolayısıyla çağımızda yaşanan temel sorunların önüne geçilmesi bakımından cumhuriyet değerlerinin yeniden güçlendirilmesi önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Demokrasi, Liberalizm, Liberal Demokrasi, Cumhuriyetçi Demokrasi

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The Place and Importance of the Republic in Human Life

Öz

The republic has been one of the most important elements of political life since ancient times. The struggle against oppressive regimes is important for the emergence and development of the republic. However, the republic has gone through important phases and evolved from antiquity until today. One of its main characteristics is the idea of citizenship, which cherishes common values and does not sacrifice the individual for the life of society. It is assumed that the idea of the republic received an important impetus with the understanding of the separation of powers that has developed in modern times. On the other hand, there are problems with which liberal democracies are confronted. This is because the republic attempts to prevent the dilemmas caused by the free market economy by viewing the individual only as an economic value. At the same time, it does not adopt extremely individualistic and irresponsible libertarian attitudes. Instead, it has a structure that attempts to combine the constitution with the will of the people. With its basic civic values, it endeavours to achieve social justice as opposed to an understanding in which the rich are always rich and the poor are always poor. At the same time, the republic pits positive freedom against irresponsible freedom. It is therefore important to strengthen the values of the republic in order to prevent the fundamental problems of our time.

Anahtar Kelimeler

Republic, Democracy, Liberalism, Liberal Democracy, Republican Democracy

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aristoteles. (2005). Politika, (M. Tunçay, Çev.). İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Brighouse, H. (2016). Adalet, (R. Çelik, Çev.). Ankara, Epos Yayınları.
• Camus, A. (1997). Sisifos Söyleni, (T. Yücel, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Coşkuner, M. (2023). Temsil Krizini Sembolle Aşmak: Sözleşmeci Toplumların Temsil Krizinde Sembol ve Popülizm. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 36, 177-195.
• Groeneveld E. (2017). Homo Sapiens, (A. N. Türkmen, Çev.). World History Encylopedia, Erişim Tarihi: 18.09.2024. (https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-15821/ homo-sapiens/).
• Günör, R. B. (2023). Cumhuriyet Düşüncesinin Felsefi Temelleri Hakkında Bir İnceleme. AHBVÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 87-94.
• Hobbes, T. (2007). De Cive, Yurttaşlık Felsefesinin Temelleri, (D. Zarakolu, Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
• İnsel, A. (1998). Cumhuriyet ve Demokrasi. Birikim, 115, 30-39. Erişim Tarihi: 19.09.2024. (https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-115-kasim-1998/2309/cumhuriyet-ve demokrasi/6365).
• Kant, I. (1968/1). Metaphysik der Sitten. Kants Werke, Akademie Textausgabe VI, Berlin: Walter de Gruyter.
• Kant, I. (1968/2). Anthropologie in pragmatischer Hinsicht. Kants Werke, Akademie Textausgabe VII, Berlin: Walter de Gruyter.
• Kant, I. (2021). Pratik Aklın Eleştirisi, Kritik der praktischen Vernunft, (İ. Kuçuradi, Ü. Gökberk, F. Akatlı, Çev.). Ankara, Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2023). Ebedi Barış Üzerine Felsefi Bir Tasarı, (C. Yeşilçayır, Çev.), Ankara, Fol Kitap.
• Kartal, F. (2013). Philip Pettit’in Cumhuriyetçi Özgürlük Anlayışı. A. Öztürk (ed.), Res Publica: Platon'dan Skinner'a Antik ve Modern Düşünce İçinde (ss. 339-365). Ankara, Doğu Batı Yayınları.
• Mengüşoğlu, T. (2020). Kant ve Scheler’de İnsan Problemi. Ankara, Doğu-Batı Yayınları.
• Özdemir, Y. (2007). İlk Cumhuriyet Ya da Sparta’yı Anlamak. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 372-393.
• Öztürk, A. (2013). Res Publica İdeali Üzerine Tarihsel ve Kavramsal Bir Soruşturma. A. Öztürk (ed.), Res Publica: Platon'dan Skinner'a Antik ve Modern Düşünce İçinde (ss. 7-39), Ankara, Doğu Batı Yayınları.
• Öztürk, A. (2016). Cumhuriyetçilik ve Liberalizm. İstanbul, Doruk Yayımcılık.
• Öztürk, A. (2023). Demokrasiyi cumhuriyetle aşmak. Yeni Arayış. Erişim Tarihi: 21.07.2023. (https://yeniarayis.com/armaganozturk/demokrasiyi-cumhuriyetle-asmak/).
• Rousseau, J. J. (2003). İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kökeni, (E. Ergün, Çev.). Ankara, Yeryüzü Yayınevi.
• Rousseau, J. J. (2006). Toplum Sözleşmesi, (V. Günyol, Çev.). İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tunçel, A. (2010). Bir Siyaset Felsefesi: Cumhuriyetçi Özgürlük. İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tüzen, M. A. (2023). Yurttaşlığın Kuramsal Temelleri. Konya, Çizgi Kitabevi.
• Yeşilçayır, C. (2023). Sunuş: Kant ve Barışın Felsefesi. Kant, I. Ebedi Barış Üzerine Felsefi Bir Tasarı İçinde (ss. 11-25). Ankara, Fol Kitap.
• Yıldız, O. (2017). Popülizmin Normatif İmkânları: Hınç ve Diğer Popülist Siyaset Biçimleri. Mülkiye Dergisi, 41 (1), 7-32.