Figured Pilaster Capital from the Residential Area of Tralleis

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 12

Gencay Güloğlu

https://doi.org/10.47948/efad.1531336

Öz

The residential area of the ancient city of Tralleis was unearthed during excavations conducted to the west of the associated building complex. This building complex, which covers a large area, extends from the elevation closest to the modern city of Aydın to the western facade of the gymnasium building. During the excavations, numerous rooms were revealed, some of which were utilized as living spaces, while others functioned as manufacturing workshops. The discovery of numerous molds and metal slags suggests that this area may have served as a production centre for the city. Additionally, pipes connecting the production workshops to the city’s water system were found. In some of the living spaces, the floors were adorned with vegetal and geometric mosaics. The dense assemblage of finds from this area, dating from the Hellenistic period to the 7th century CE, is primarily attributed to the 2nd to 4th centuries CE. Notably, the 2nd century CE experienced a surge in construction activities both in Western Anatolia and within the city, likely influenced by the emphasis on construction by Roman emperors Hadrian (117-138 CE) and Antoninus Pius (138-161 CE). In the 2006 excavations, a figured plaster capital was uncovered in the residential area, measuring 23 x 40 cm and exhibiting a rectangular form. This capital, crafted from white marble, is adorned with lion reliefs at two corners. Displaying Late Roman characteristics, the capital features distinctive drill marks typical of the period. The leaf segments sprout directly from the Ionic kymation, with the main leaf vein connected to adjacent leaves by threads. The stylistic attributes of the capital, indicative of the 3rd century CE, align with the dating of other small finds from the area.

Anahtar Kelimeler

Plaster Capital, Tralleis, Residential Area, Acanthus, İonic Kymation

Etik Beyan

This article is produced from the ongoing PhD study of Res. Asst. Gencay Güloğlu.

Tralleis Konut Alanı’ndan Ele Geçen Figürlü Plaster Başlık

Öz

Tralleis Antik Kenti konut alanı, kent ile özdeşleşen yapı kompleksinin batısında yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılmıştır. Geniş bir alanı kaplayan bu yapı kompleksi, günümüz Aydın kentine en yakın konumda olan yükselti üzerinden başlayarak gymnasium yapısının batı cephesine kadar uzanmaktadır. Yapılan kazı çalışmaları sırasında birçok mekân açığa çıkarılmış olup bu mekânların bazıları yaşam alanı bazıları ise üretim işliği olarak kullanılmıştır. Ele geçen birçok kalıp ve metal cürufları bu alanın kentin üretim merkezi olabileceğini göstermektedir. Ayrıca üretim işliği olarak kullanıldığını düşündüğümüz mekânların kentin su sistemine bağlandığını gösteren künkler tespit edilmiştir. Yaşamın sürdürüldüğü mekânların bazılarında zemin genelde bitkisel ve geometrik mozaikler ile kaplanmıştır. Helenistik Dönemden MS 7. yüzyılla kadar küçük buluntuların ele geçtiği bu alanın yoğun buluntu grubu MS 2-4. yüzyıl arasına tarihlendirilmektedir. Özellikle MS 2. yüzyılda gerek Batı Anadolu’da gerekse de kentte imar faaliyetlerindeki artış göze çarpmaktadır. Bu durum Roma imparatorlarından Hadrianus (MS 117-138) ve Antoninus Pius (MS 138-161) yıllarındaki hakimiyetleri boyunca imar faaliyetlerine verdikleri önem ile açıklanabilir. 2006 yılında konut alanında yapılan kazı çalışmalarında ele geçen figürlü plaster başlık 23x40 cm ölçülerinde olup dikdörtgen formludur. Beyaz mermerden üretilen başlığın iki köşesinde aslan kabartması yer almaktadır. Geç Roma Dönemi özellikleri gösteren başlığın üzerinde matkap izleri dönem özelliği olarak göze çarpar. Yaprak dilimleri birbirlerinden bağımsız olarak direkt ion kymationun üzerinden filizlenirken ana yaprak damarı komşu yapraklara iplikler ile bağlanmıştır. Başlığın stil özellikleri incelendiğinde MS 3 yüzyılın ikinci yarısı özellikleri göstermesi bu alanda bulunan küçük buluntuların tarihlendirilmesine paralellik oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Plaster Başlık, Tralleis, Konut Alanı, Akhantus, Ion Kymationu

Etik Beyan

Bu makale Arş. Gör. Gencay Güloğlu'nun devam eden Doktora çalışmasından üretilmiştir.

Kaynakça

• Akdeniz, E. (1997). 1995 Yılı Büyük Menderes Ovası ve Çevresi Yüzey Araştırmaları, 14. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2, 233–254.
• Dillon, S. (1997). Figured Pilaster Capitals from Aphrodisias, AJA, 101 (4), 731-769.
• Dinç, E. Y. (2019). Tralles, Aşağı Kent Metal Üretim Atölyeleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Dinç, R. & Dede E. (2003). Tralleis (2000) Kazı Raporu, 24. Kazı sonuçları Toplantısı, 1, 405-418.
• Dinç, R. & Dede E. (2004). Tralleis 2002 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, 25. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, 339-354.
• Edhem, H. (1904). Fouilles de Tralles (1902-1903), BCH, 28, 54-92.
• Erön, A. (2020). Tralleis Hamam-Gymnasium Latrinası’ndan Bir Grup Korinth Plaster Başlığı, Amisos, 5 (8), 51-74. Guidoboni, E., Comastri, A., Traina, G. (1994). Catalogue of ancient earthquakes in the Mediterranean area up to the 10th century, Bologna.
• İdil, V. (1984). Anadolu’da Roma İmparatorluk Çağı Korinth Başlıkları. Anadolu, XX, 1-49.
• Kaplan, D. (2008). Kappadokia Komanası’nda (şar) Bulunan Tapınak Üzerine Yeni Gözlemler. Arkeoloji Dergisi, (XI), 105-117.
• Kaplan, D. (2013). Kilikia Bölgesi Roma İmparatorluk Dönemi Mimari Süslemeleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Karaosmanoğlu, M. (1986). Roma Çağı Yumurta Dizisi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Kaya, F. H. (2018). Roma Dönemi’nde Anadolu Kökenli Korinth Başlıklarının Yayılım Alanı: Sanat ve Sanatçının Devrimi. Meltem İzmir Akdeniz Akademisi Dergisi, (4), 6- 32.
• Ksenephon. (2015). Anabasis Onbinlerin Dönüşü. (A. Çokana, Çev.). İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Murat, M. K. (2022a). Tralleis Kazısı Gymnasium Alanında 2007 Yılında Bulunan Roma Sikkeleri. Amisos, 7/12, 241-257.
• Murat, M. K. (2022b). Kızıldere Definesi’ndeki Antoninler Dönemi İmparatoriçe Sikkelerinin Tipolojik İncelemesi. Current Perspectives in Social Sciences, 26(2), 169-178.
• Öntürk, M. (2020). Roma Dönemi’nde Batı Anadolu’da (Asia Eyaleti’nde) Meydana Gelen Depremler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Öztaner, S. H. & Çizmeli Öğün, Z. (2012). Kaunos Bazilikası, O. Bingöl, A. Öztan, H. Taşkıran (Ed.), DTCF 75. Yıl Armağanı, Arkeoloji Bölümü Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011), Anadolu /Anatolia Ek III. 2 içinde (ss. 357-366). İstanbul, Ege Yayınları.
• Öztaner, S. H. & Koçak İ. E. (2022). Nysa Girlandlı/Eros Figürlü Korint Başlıkları. Höyük, 22, 85-111.
• Öztürk, N. & Güloğlu, G. (2023). 2021 Yılı Tralleis Antik Kenti Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, 42. Kazı Sonuçları Toplantısı, IV, 277-290.
• Poljakov, F. B. (1989). Die inschriften von Tralleis und Nysa. Teil I: Die inschriften von Tralleis. (36) Habelt, Bonn.
• Rossignani, M. P. & Sacchi, F. (2011). Progetto architettonico e cicli figurativi nella stoa-basilica di Hierapolis di Frigia. F. D’andria-I Romeo (Ed.), Roman Sculpture in Asia Minor (JRA Suppl.80).
• Strabon. (2009). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII, XIII, XIV), (Çev. A. Pekman). İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Vandeput, L. (1997). The Architectural Decoration in Roman Asia Minor: Sagalassos a Cese Study, Brepols.
• Vitruvius. (2015). Mimarlık Üzerine On Kitap. (S. Güven, Çev.). Ankara, Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınevi, (2015).
• Von Mercklin E. (1962). Antike Figuralkapitelle, Berlin, Deutsches Archaologisches Institut.
• Yaylalı, A. (2008). 2006 Yılı Tralleis Antik Kenti Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, 29. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, 555-576.
• Yaylalı, A. (2009). 2007 Yılı Tralleis Antik Kenti Kazı Çalışmaları, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı, 3, 17-40.
• Yaylalı, A. (2010). 2008 Yılı Tralleis Antik Kenti Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, 31. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2, 375-386.