Evaluation of The Unguentariums Unearthed during the Excavations in the Tripolis between 2007-2009

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 28, 79 - 100, 30.04.2022

Aytekin Erdoğan , Deniz Doğanalp

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1082253

Cited By: 1

Öz

Excavations between 2007-2009 in the ancient city of Tripolis were held with the scientific consultancy of Aytekin Erdoğan, academic member in the Department of Archeology in the Faculty of Letters of Ege University, at the helm of Denizli Museum Directorate. These excavations were executed in the area of city settlement and in the eastern part of the necropolis. This article addresses the terracotta and glass unguentariums unearthed during the excavations in the settlement and the necropolis between 2007-2009. Terracotta unguentariums compose the majority of the unguentariums. Glass unguentariums, on the other hand, are few in number. The terracotta unguentariums have spindle forms (flat bottomed, point bottomed) while the glass unguentariums have diverse body profiles. Some of the point bottomed unguentariums have monograms on their body. The aim of this work is mainly to introduce the unguentariums of Tripolis unearthed between 2007-2009, to make comparisons with their counterparts, and also to analyze and date them taking account of the other findings unearthed together with the unguentariums. As a result of this work, it is concluded that the unguentariums continued to be used in different ways from 1st to 7th century AD. Furthermore, the unguentariums unearthed in Tripolis puts forward the notion that these ungueantariums and the other unguentariums unearthed in the other centers in the area have a common production center.amphorae types (LRA 1, LRA 2, LRA 3, and Zeest 80) common in the Mediterranean Region which are deemed to be produced/used for purposes of annona organization in the Late Roman - Early Byzantine periods (4th - 7th c. AD) with a specific focus on the inscriptions and stamps and inspects their position, if any, in the annona system

Anahtar Kelimeler

Tripolis, Roman period, unguentaria, glass, terra-cotta, monogram

Tripolis 2007-2009 kazılarından ele geçen Unguentariumlar Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Tripolis antik kentinde 2007-2009 yılları arasındaki kazı çalışmaları Denizli Müze Müdürlüğü başkanlığında, Ege Üniver¬sitesi, Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Aytekin Erdoğan’ın bilimsel danışmanlığında yapılmıştır. Söz konusu yıllardaki kazı çalışmaları kent yerleşim alanı içerisinde ve nekropolisin doğu bölümünde gerçekleştirilmiştir. Bu makalenin konusunu, 2007-2009 yıllarında, yerleşim alanı içerisinde ve nekropoliste yapılan çalışmalarda ele geçen pişmiş toprak ve cam unguentariumlar oluşturmaktadır. Bu unguentariumların büyük bir bölümü pişmiş topraktan yapılmıştır. Az sayıda ise cam örnek mevcuttur. Pişmiş toprak unguentariumlar iğ formda (düz dip, sivri dip), cam unguentariumlar ise farklı gövde profillerine sahiptir. Sivri dipli unguentariumlardan bazıları üzerinde monogram bulunmaktadır. Çalışmanın öncelikli amacı; 2007-2009 yıllarında ele geçen Tripolis unguentarumlarının tanıtılması hem benzerleriyle karşılaştırılması hem de birlikte bulunduğu diğer buluntularla dikkate alınarak incelenmesi ve tarihlendirilmesidir. Bu çalışma sonucunda unguentariumların M.S. 1. yüzyıldan M.S. 7. yüzyıla kadar farklı formlarda kullanılmaya devam ettiği anlaşılmıştır. Ayrıca Tripolis’te ele geçen unguentariumlar bölgedeki diğer merkezlerle birlikte ortak üretim merkezine sahip olduğu düşüncesini öne çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tripolis, Roma Dönemi, unguentarium, cam, pişmiş toprak, monogram

Kaynakça

• ANDERSON-STOJANOVİĆ 1987: V. R. Anderson Stajonavic, “The Cronology and Function of Ceramic Unguentaria”, AJA, 91/1, 105-122.
• AKSU 2019: M. Aksu, Tripolis Kuzey Nekropolü’nde Tespit Edilen Kayaoygu Oda Mezarlar ve Buluntuları, (Pamukkale Ünivesitesi, yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Denizli.
• ARICI 2017: S. Arıcı, Tripolis Nekropolisleri, (Ege Üniversitesi, yayınlanmamış doktora tezi), İzmir.
• ATİK 1995: N. Atik, Die Keramik aus den Südthermen von Perge, İst.Mitt. Beiheft 40, Tübingen.
• ATİK – KOÇEL ERDEM 2004: N. Atik - Z. Koçel Erdem, “Buldan (Denizli) Arkeolojik Kültür Varlıkları Envanteri 2001-2003 Yılı Saptamalarının Değerlendirilmesi”, TÜBA Kültür Envanterleri Dergisi 2, 9-40.
• BALDONİ- FRANCO 1995: D. Baldoni, C. Franco, “Unguentaria Tardo-Antichi da Iasos”, Rivista di Archeologia, Anno XIX 1995, 122-128.
• BİLGİN 2018: S. Bilgin, “Perde’de Bulunmuş Geç Roma Dönemi Damgalı Unguentariumları”, (Eds. T. Kahya, A. Özdizbay, N. Tüner Önen ), Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması II: Anadolu Akdeniz Sempozyumu, 04-07 Kasım 2015, 115 – 130.
• BRİESE- PEDERSEN 2003: M. B. Briese – P. Pedersen, “Report of the Turkish-Danish Investigations in Ancient Halikarnassos (Bodrum) in 2000 and 2001”, AST 20: 257-272.
• CEYLAN 1995: A. Ceylan, ““Tripolis Sütunlu Caddesinde Yapılan Kazı ve Temizlik Çalışmaları”, V. MKKS, 159-170.
• COTTİCA 1999: D. Cottica, “Ceramiche Bizantine Dipinte ed Unguentari tardo antichi dalla „Casa dei Capitelli Ionici‟ a Hierapolis”, (ed. G. Bretschneider), Rivista di Archeologia, Anno XXII 1998: 81-90.
• COTTİCA 1999: D. Cottica, “Unguentari tardo antichi dal Martyrion di Hierapolis, Turchia”, Mélanges de L’École Française de Rome, Antiquité 112/2, 999-1021.
• DEGEEST 2000: R. Degeest, The Common Wares of Sagalassos: Typology and Chronology. Turnhout: Brepols.
• DEGEEST VD 1999: R. Degeest, R. Ottenburgs, H. Kucha, W. Viaene, P. Degryse, M. Waelkens, “The Late Roman Unguentaria of Sagalassos”, BaBesch 74: 247 – 262.
• DUMAN 2013: B. Duman, "Son Arkeolojik Araştırmalar ve Yeni Bulgular Işığında Tripolis Ad Maeandrum". Cedrus. 1, 179-200.
• DUMAN 2017: B. Duman, “Tripolis’in Yeri, Önemi ve Kısa Tarihi” (Ed. B. Duman), Tripolis ad Maeandrum I: Tripolis Araştırmaları, 1-22.
• DUMAN 2018: B. Duman, “Tripolis 2016 Yılı Kazı, Koruma ve Onarım Çalışmaları”, KST 39/1, 261-284.
• DUMAN 2019: B. Duman, “Tripolis 2017 Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, KST 40/1, 325-344.
• DUMAN 2020: B. Duman, “Tripolis 2018 Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, KST 41/1, 315-336.
• DUMAN- BAYSAL 2014: B. Duman- H.H. Baysal, “Tripolis 2. Sezon Kazı ve Restorasyon Raporu: 2013”, KST 36/2, 633-650.
• DUMAN- BAYSAL 2016: B. Duman - H. H. Baysal, “Tripolis ad , Meandrum 2014 Yılı Kazı, Onarım ve Koruma Çalışmaları”, KST 37/1, 563-584. DUMAN- BAYSAL 2017: B. Duman- H.H. Baysal, “Tripolis 2015 Yılı Kazı, Koruma ve Onarım çalışmaları”, KST 38/2, 539-562.
• DÜNDAR 2006: E. Dündar, Hellenistik ve Roma Dönemleri Patara Unguentariumları, (Adnan Menderes Üniversitesi, yayınlanmış doktora tezi), Aydın.
• DÜNDAR 2008: E. Dündar, Hellenistik ve Roma Dönemleri Patara Unguentariumları, (Adnan Menderes Üniversitesi, yayınlanmış doktora tezi), Aydın.
• ERDOĞAN – AKTAŞ 2011: A. Erdoğan – R. Aktaş, “Tripolis Doğu Nekropolisi Kazı Çalışmaları” (Eds. M. N. Aytaçlar, E. Abay, F. Dedeoğlu, A. Erdoğan), ADerg XVI: 1 – 81.
• ERDOĞAN 2011: A. Erdoğan, “Tripolis 2008-2009 Yılı Kazıları”, KST 32/3, 328-347.
• ERDOĞAN 2012: A. Erdoğan, “Tripolis”, (eds. A. Çilingiroğlu, Z. Mercangöz, G. Polat), Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları, 313-332.
• ERDOĞAN 2014: A. Erdoğan,“Tripolis Roma Caddesi 2007-2009 Yılı Kazı Çalışmaları Ön Raporu”, (Eds. M. N. Aytaçlar, E. Abay, F. Dedeoğlu, A. Erdoğan), ADerg XIX: 41 - 125.
• ERDOĞAN -ARICI 2018: A. Erdoğan – S. Arıcı, “Tripolis Mezar Tipolojisi”, (Eds. M. N. Aytaçlar, E. Abay, F. Dedeoğlu, A. Erdoğan), ADerg XXIII: 165-181.
• ERDOĞAN- ÇÖRTÜK 2009: A. Erdoğan, U. Çörtük, “Tripolis Kazısı 2007 Yılı Çalışmaları”, KST 30/4, 107-138.
• GÜRLER 2000: B. Gürler, Tire Müzesi Cam Eserleri, Ankara.
• HAYES 1968: R.M Harrison, N. Fıratlı, J.W. Hayes "Excavations at Saraçhane in Istanbul: Fifth Preliminary Report, with a Contribution on A Seventh-Century Pottery Group". DOP 22: 195-216.
• HAYES 1971: J. W. Hayes, “A New Type of Early Christian Ampulla”, BSA 66, 1971, 243-248.
• HAYES 1975: J. W. Hayes, L. Warren & A. Williams, Roman and pre-roman glass in the Royal Ontario Museum. Toronto: Royal Ontario Museum. HAYES 1992: J.W. Hayes, Excavations at Saraçhane in İstanbul, volume 2, Princeton, N.J: Princeton University Press.
• Hayes 1997: J.W. Hayes, Roman Pottery Fine- ware Imports, The Athenian Agora, Vol. XXXII, New Jersey.
• HELLSTRÖM 1965: P. Hellström, Labraunda: Swedish Excavations and Researches Vol. II: 1, Lund: Gleerup.
• ISİNG 1957: C. Ising, Roman Glass: From Dated Finds. Groningen: Wolters.
• İDİL – KADIOĞLU 2009: V. İdil - M. Kadıoğlu, “2007 Yılı Nysa Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, KST 30/3, 499-520.
• LAFLI 2003: E. Laflı, “Studien Zu Hellenistischen, Kaiserzeitlichen und Spätantikfrühbyzantinischen Tonunguentarien aus Kilikien und Psidien (Süd Türkei): Der Forschungsstand und Eine Auswahl von Fundobjekten aus den Örtlichen Museen”, (Yayınlanmamış doktora tezi) Köln.
• LOCHNER – SAUER – LİNKE 2005: S. Lochner – R. Sauer – R. Linke, “Late Roman Unguentaria? – A Contribution to Early Byzantine Wares From the View of Ephesus” (ed. Josep María Gurt Esparraguera, J. Buxeda i Garrigós, and Miguel Angel Cau Ontiveros) BAR International Series 1340, LRCW-I, 647-654.
• MİTSOPOULOS- LEON 1991: V. Mitsopoulos-Leon, Die Basilika am Staatsmarkt in Ephesos Kleifunde. 1. Teil: Keramik hellenistischer und römischer Zeit, FiE IX 2/2, Wien 1991.
• ÖTÜKEN 2003: S. Y. Ötüken, “Likya Bölgesi’ndeki Kazı ve Yüzey Araştırmaları Çerçevesinde Ortaçağ Seramikleri”, Adalya VI: 233–242.
• ÖZHANLI-FIRAT 2011: M. Özhanlı-M. Fırat, Side Unguentariumalrı Işığında Dinin Kapların Kullanı Alanları Üzerindeki Etkileri, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 23, 7-30.
• RAUTMAN 1995: M. L. Rautman, “Two Late Roman Wells at Sardis”, AASOR 53, 1995, 37-84.
• SALDERN 1962: A. Saldern, “Glass from Sardis”, AJA 66, No. 1, 5-12.
• SALDERN 1980: A. Saldern, Ancient and Byzantine Glass from Sardis, London.
• SEMİZ – DUMAN 2017: B. Semiz, B. Duman, “Tripolis’te Bulunan Geç Antik Çağ Unguentariumları’nın Arkeometrik Yönden Değerlendirilmesi”, Tripolis ad Maeandrum I: Tripolis Araştırmaları, 165-180.
• ŞİMŞEK- DUMAN 2007: C. Şimşek, B. Duman, “Laodikeia’da Bulunan Geç Antik Çağ Unguentariumları”, Adalya X, 285-307, Antalya. ŞİMŞEK 2008: C. Şimşek, “2006 Yılı Laodikeia Antik Kenti Kazıları”, KST 29/3, 99-122, Ankara.
• ŞİMŞEK- OKUNAK-BİLGİN 2011: C. Şimşek, M. Okunak, M. Bilgin, Laodikeia Nekropolü (2004-2010 Yılları), (ed. Celal Şimşek), Laodikeia Çalışmaları, Cilt 1.1, 1.2, Ege Yayınları, İstanbul.
• TÜRKER 2005: A. Ç. Türker, “Myra’da Aziz Nikolaos'un Yağ Kültüyle İlişkili Seramik Kaplar”, Adalya VIII, 311-328.
• VAPUR 2001: Ö. Vapur, Magnesia ad Maeandrum Gymnasion’u Roma Dönemi Seramikleri, (Ankara Üniversitesi, yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara.
• VESSBERG- WESTHOLM 1956: O. Vessberg,- A. Westholm, The Swedish Cyprus expedition: Vol. IV. Part 3. Stockholm: The Swedish Cyprus expedition.