Ortaokul Öğrencilerinin Anne Babaya Bağlılıklarının İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 1, 288 - 310, 07.07.2017

Ezgi Sumbas , Özcan Sezer

https://doi.org/10.12984/egeefd.288919

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmada, önce ortaokul
6. ve 7. sınıfa devam etmekte olan öğrencilerin anne ve babalarına güvenli
bağlanmalarında; cinsiyet, okulöncesi çağda bakım alma durumları, kardeş
sayısı, sınıf düzeyi, okul başarı durumları ve anne babaların eğitim düzeylerine
göre fark olup olmadığı incelenmiş, daha sonra çocukların anne ve babalarına
bağlanma düzeyleri ile umut düzeyleri ve sosyal karşılaştırma düzeyleri
arasında bir ilişkinin olup olmadığına bakılmıştır. Araştırmanın örneklemini
2014-2015 Eğitim Öğretim Bahar Döneminde Kayseri Melikgazi İlçesinde çeşitli devlet
ortaokullarına devam eden 685 (Kız=368 Erkek=317) öğrenci oluşturmaktadır. Bu
çalışmada veri toplama araçları olarak Kerns Güvenli Bağlanma Ölçeği, Sosyal
Karşılaştırma Ölçeği, Çocuklarda Umut Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu
kullanılmıştır.

Bulgulara göre;
çocukların annelerine güvenli bağlanmalarının annelerin ve babaların eğitim
düzeyleri ve çocukların okul başarıları açısından anlamlı olarak farklılaştığı,
babalarına güvenli bağlanmalarının ise sadece okul başarısı açısından anlamlı
olarak farklılaştığı saptanmıştır.

Çocukların anne
babalarına güvenli bağlanmaları ile umut düzeyleri ve sosyal karşılaştırma
düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için yapılan basit regresyon analizi
sonucunda; çocukların anne babalarına güvenli bağlanmaları ile umut düzeyleri
ve sosyal karşılaştırmaları arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul öğrencisi, bağlanma, umut, sosyal karşılaştırma

Kaynakça

• Adler, A. (2004). İnsanın doğasını anlamak (Başkaya, D. Çev.). İzmir: İlya İzmir Yayınevi.
• Ainsworth, M. D. S. (1969). Object relations, dependency, and attachment: A theoretical review of the infant-mother relationship. Child development, 969-1025.
• Ainsworth, M. D. S. ve Bell, S. M. (1972). Mother-Infant Interaction and the Development of Competence.
• Ainsworth, M. D. S. Ve Tracy, R. L. (1972). Infant Feeding and Attachment. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Ainsworth, M. S. (1974). The Development of Infant-Mother Attachment. A Final Report of the Office of Child Development.
• Akgün, E. ve Mellier, D. (2014). Okul Öncesi Dönem Çocukların Öykülerinin Bağlanma Kuramına göre Niteliksel Değerlendirmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 34(1), 23-43.
• Aksel, E. S. ve Kaplan, B. (2013). Ergenlerde Bağlanma ve Saldırganlık Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Nesne-Psikoloji Dergisi, (1), 20-49.
• Algan, A. G. ve Şendil, G. (2013). Okul Öncesi Çocuklar ve Ebeveynlerinin Bağlanma Güvenlikleri İle Çocuk Yetiştirme Tutumları Arasındaki İlişkiler. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 33(1), 55-68.
• Arslan, E. (2008). Bağlanma stilleri açısından ergenlerde Erikson'un psikososyal gelişim dönemleri ve ego kimlik süreçlerinin incelenmesi (Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Konya.
• Atik, E. L. (2013). Liseli ergenlerde bağlanma stilleri ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkide öz-yansıtma ve içgörünün rolü. İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Atik, G. ve Kemer, G. (2009). Psychometric properties of children’s hope scale: validity and reliability study. Elementary Education Online, 8(2), 379-390.
• Aytın, N. (2014). Ergenlerde yeme tutumları ile sorun çözme eğilimleri ve ebeveyne bağlanma arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Adnan Menderes Üniveristesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi). Aydın.
• Bacanlı, F., ve Sürücü, M. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Kariyer Gelişimleri İle Ebeveyne Bağlanmaları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4).
• Bailey, T. C. ve Snyder, C. R. (2010). Satisfaction with life and hope: A look at age and marital status. The Psychological Record, 57(2), 5.
• Baydar, N., Greek, A. ve Brooks-Gunn, J. (1997). A longitudinal study of the effects of the birth of a sibling during the first 6 years of life. Journal of Marriage and the Family, 939-956.
• Bayraktar, F., Sayil, M., & Kumru, A. (2009). Liseli Ergenler ve Üniversiteli Gençlerde Benlik Saygisi: Ebeveyn ve Akrana Baglanma, Empati ve Psikolojik Uyum Degiskenlerinin Rolü/Self-Esteem among High-School Adolescents and College Students: The Role of Parental and Peer Attachment, Empathy and Psychological Adjustment Variables. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 48.
• Bee, H. ve Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (Gündüz, O. Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınevi.
• Belsky, J. (1988). The “effects” of infant day care reconsidered. Early childhood research quarterly, 3(3), 235-272.
• Berk, E. L. (2013). Bebekler ve çocuklar- doğum öncesinden orta çocukluğa (Işıkoğlu, E. Çev.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Bowlby, J. (1973). Attachment and loss, vol. II: Separation. Basic Books.
• Bowlby, J. (2012b). Güvenli bir dayanak (Soylu, T. V. Çev.). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları.
• Bowlby, J. (2012a). Bağlanma (Güneri, S. Çev.). İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Bradley, R. H. ve Corwyn, R. F. (2002). Socioeconomic status and child development. Annua lreview of psychology, 53(1), 371-399.
• Bifulco, A., Figueiredo, B., Guedeney, N., Gorman, L. L., Hayes, S., Muzik, M., ... ve Henshaw, C. A. (2004). Maternal attachment style and depression associated with childbirth: preliminary results from a European and US cross-cultural study. The British Journal of Psychiatry, 184(46), s31-s37.
• Caldwell, B. M., Wright, C. M., Honig, A. S. ve Tannenbaum, J. (1970). Infant day care and attachment. American Journal of Orthopsychiatry, 40(3), 397.
• Carr, S. J. (1975). Mother-Infant Attachment: The Importance of Mother's Distance and Visual Field. Çocuk Gelişimi Araştırma Topluluğu Bienal Toplantısında sunulan bildiri. Denver, Amerika Birleşik Devletleri, 10-13 Nisan.
• Çamurlu Keser, C. (2006). Annenin bağlanma düzeyi ve çocuk yetiştirme sürecinin çocuğun bağlanma düzeyine etkisi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalında Yüksek Lisans Tezi. Bursa.
• Deniz, M. E. (2006). Ergenlerde bağlanma stilleri ile çocukluk istismarları ve suçluluk-utanç arasındaki ilişki. Eurasian Journal of Educational Research, 22, 89-99.
• Donate-Bartfield, E. L. Ve Passman, R. H. (1992). Security Blankets and Children's Security of Attachment to Their Mothers. Amerikan Psikoloji Dernneği’nin Geleneksel Toplantısında sunulan bildiri. Washington, Amerika Birleşik Devletleri, 14-18 Ağustos.
• Erözkan, A. (2011). Lise Öğrencilerinin Sosyal Karşılaştırma ve Depresyon Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(13).
• Gander, J. M. ve Gardiner, W. H. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi (Dönmez, A., Çelen, N., Onur, B. Çev.). Ankara: İmge Kitapevi.
• Granot, D. ve Mayseless, O. (2001). Attachment security and adjustment to school in middle childhood. International Journal of Behavioral Development, 25(6), 530-541.
• Grossmann, K.,Grossmann, K. E., Fremmer‐Bombik, E., Kindler, H. ve Scheuerer‐Englisch, H. (2002). Theuniqueness of the child–father attachment relationship: Fathers’ sensitive and challenging play as a pivotal variable in a 16‐year longitudinal study. Socialdevelopment, 11(3), 301-337.
• Gülçatı, F., Biber, K., Köksalan, B., Gürol, A., Yoleri, S., Sezer, T., …… ve Tümkaya, S. (2012). Erken çocukluk eğitimi. Gülçatı, F. ve Tümkaya, S. (Ed.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Gündüz, B. (2013). Bağlanma stilleri, akılcı olmayan inançlar ve psikolojik belirtilerin bilişsel esnekliği yordamadaki katkıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2071-2085.
• Harlow, H. F. ve Harlow, M. (1966). Learning to love. American Scientist. 244-272.
• Irving, L. M., Snyder, C. R. ve Crowson Jr, J. J. (1998). Hope and coping with cancer by college women. Journal of personality, 66(2), 195-214.
• Karakuş, Ö. (2012). Ergenlerde Bağlanma Stilleri Ve Yalnızlık Arasındaki İlişki. Journal of Society & Social Work, 23(2).
• Kerns, K. A.,Klepac, L. ve Cole, A. (1996). Peer relationships and preadolescents' perceptions of security in the child-mother relationship. Developmental psychology, 32(3), 457.
• Kerns, K. A., Tomich, P. L., Aspelmeier, J. E., & Contreras, J. M. (2000). Attachment-based assessments of parent–child relationships in middle childhood. Developmental psychology, 36(5), 614.
• Kesebir, S., Kavzoğlu, S. Ö. ve Üstündağ, M. F. (2011). Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2).
• Keskin, G. ve Çam, O. (2008). Ergenlerin ruhsal durumları ve anne baba tutumları ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(3), 139-147.
• Kırımer, F., Sümer, N. ve Akça, E. (2014). Orta çocuklukta anneye kaygılı ve kaçınan bağlanma: Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II–Orta Çocukluk Dönemi Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması. Türk Psikoloji Yazıları, 17, 45-57.
• Kocayörük, E. (2009). Anne-Baba Ve Akran Bağlanmasının Ergenlerin Uyum Düzeylerini Yordama Gücü. Journal of Educational Sciences & Practices, 8(15).
• Kökçü F, Kesebir S. (2010). İki uçlu olgular ve çocuklarında bağlanma biçiminin mizaç, kişilik ve klinik özellikler ile ilişkisi: kontrollü bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi. 21:309-318.
• Lamb, M. E. (1975). Infant Attachment to Mothers and Fathers. Çocuk Gelişimi Araştırma Topluluğu Bienal Toplantısında sunulan bildiri. Denver, Amerika Birleşik Devletleri, 10-13 Nisan.
• Lamb, M. E. ve Tamis-Lemonda, C. S. (2004). The role of the father in childdevelopment. John Wiley & Sons.
• Lewis, C. ve Lamb, M. E. (2003). Fathers’ influences on children’s development: The evidence fromtwo-parent families. European journal of psychology of education, 18(2), 211-228.
• Main, M. ve Solomon, J. (1986). Discovery of an insecure-disorganized/disoriented attachment pattern.
• Morsünbül, Ü. (2005). Ergenlikte kimlik statülerinin bağlanma stilleri, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Morrison, G. S. (2007). Early childhood education today. Columbus, Ohio: Merrill Publishing Company.
• Öngider, N. (2013). Anne-Baba ile Okul Öncesi Çocuk Arasındaki İlişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(4).
• Özen, D. Ş. ve Aktan, T. (2010). Bağlanma ve Zorbalık Sisteminde Yer Alma: Başa Çıkma Stratejilerinin Aracı Rolü. Turkish Journal of Psychology, 25(65), 101-113.
• Özdemir, Y. ve Koruklu, N. (2013). İlk ergenlikte ana-babaya bağlanma, okula bağlanma ve yaşam doyumu. İlköğretim Online, 12(3).
• Parke, R. D. ve Buriel R. (2006). Socialization in the family: Ethnic and ecological perspectives. In Damon, W. ve Lerner R. (Ed). Handbook of Child Psychology. New York: Wiley.
• Rauh, H. (1996). Day-Care Experience and Infant-Mother Attachment.
• Razon, N. (1981). Çalışan anne ve çocuk. Aile ve Çocuk Dergisi. İstanbul: Akbank Yayınları.
• Razon, N. (1990). Çalışan Anne ve Çocuğu. Ana-Baba Okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Roggman, L. A. (1991). Mother-Toddler Coordinated Attention in Relation to Security of Attachment & Cognitive Skill. Çocuk Gelişimi Araştırma Topluluğu Bienal Toplantısında sunulan bildiri. Seattle, Amerika Birleşik Devletleri, 18-20 Nisan.
• Sabuncuoğlu, O. ve Berkem, M. (2006). Bağlanma biçemi ve doğum sonrası depresyon belirtileri arasındaki ilişki: Türkiye’den bulgular. Turk Psikiyatri Dergisi, 17(4), 252-8.
• Santrock, J. W. (2011). Yaşam boyu gelişim-gelişim psikolojisi (Yüksel, G. Çev.). İstanbul: Nobel Yayınları.
• Simmons, B. L.,Gooty, J., Nelson, D. L. ve Little, L. M. (2009). Secureattachment: Implic ations for hope, trust, burnout, and performance. Journal of Organizational Behavior, 30(2), 233-247.
• Sümer, N. ve Şendağ, M. A. (2009). Orta çocukluk döneminde ebeveynlere bağlanma, benlik algısı ve kaygı. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 86-101.
• Snyder, C. R., Hoza, B., Pelham, W. E., Rapoff, M., Ware, L., Danovsky, M., ... ve Stahl, K. J. (1997). The development and validation of the Children’s Hope Scale. Journal of pediatric psychology, 22(3), 399-421.
• Snyder, C.R., LaPointe, A.B., Crowson, J.J. ve Early, S. (1998). Preferences of high- and low- hope people for selfreferential input. Cognition and Emotion, 12: 807-823.
• Snyder, C.R., Feldman, D.B., Taylor, J.D., Schroeder, L.L. ve Adams, V. (2000). The roles of hopeful thinking in preventing problems and enhancing strengths. Applied and Preventive Psychology, 15: 262-295.
• Şahin, N. H. ve Şahin, N. (1992). Adolescent guilt, shame and depression in relation to sociotropy and autonomy. The World Congress of Cognitive Therapy, 17-21.
• Taş Zalluhoğlu, B. (2015). 4-6 Yaş Aralığındaki Okul Öncesi Çocukların ve Annelerinin Bağlanma Örüntüleri İle Annelerinin Ebeveyn Tutumları ve Stresle Başa Çıkma Yaklaşımlarının İncelenmesi: Çocuk Psikiyatri Kliniğine Başvuran ve Başvurmamış Olan Çocukların Karşılaştırılması.
• Teti, M. D., Corns, K. M., ve Das Eiden. R. (1995). Maternal working models of attachment, martial adjusment and the parent child relationship. Child Development. 66. 1504-1518.
• Türköz, Y. (2007). Okul Öncesi Çocuklarda Bağlanma Örüntüsünün Kişilerarası Problem Çözme ve Açık Bellek Süreçlerine Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Uluç, S. (2005). Okul öncesi çocuklarda benliğe ilişkin inançlar, kişilerarası şemalar ve bağlanma ilişkisinin temsilleri arasındaki ilişki: Ebeveynlerin kişilerarası şemalarının ve bağlanma modellerinin etkisi. Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ural, O., Güven, G., Sezer, T., Azkeskin, K. E., ve Yılmaz, E. (2015). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Bağlanma Biçimleri ile Sosyal Yetkinlik ve Duygu Düzenleme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1.
• Valle, M.F., Huebner, E.S. ve Suldo, S.M. (2006). An analysis hope as a psychological
• Van IJzendoorn, M. H.,Vereijken, C. M., Bakermans‐Kranenburg, M. J. ve MarianneRiksen‐Walraven, J. (2004). Assessingattachmentsecuritywiththeattachment Q sort: Meta‐analyticevidenceforthevalidity of theobserver AQS. Child development, 75(4), 1188-1213.
• Yalçınöz, B. (2011). From being a son to being a father: an intergenerational comparison of fatherhood in Turkey (Doktora Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi).
• Yolalan, H. (2013). Ergenlerde depresyon ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doktora Tezi, Arel Üniveristesi).