Çalışan Kadınlarda Evlilik Doyumunun Yordayıcısı Olarak Kişiler Arası Yeterlilik ve İş-Aile Çatışmasını Yönetme Öz Yetkinliği

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 2, 76 - 90, 29.12.2020

Gülnar Habibova Nursel Topkaya

https://doi.org/10.12984/egeefd.790218

Öz

Bu araştırmanın amacı, evli ve çalışan kadınlarda evlilik doyumunun yordayıcısı olarak kişilerarası yeterlilik ve iş-aile çatışmasını yönetme öz-yetkinliği düzeylerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara, Malatya, Samsun ve Kastamonu illerinde farklı kurum ve kuruluşlarda çalışan 515 kadın oluşturmuştur. Katılımcılara Kişilerarası Yeterlilik Ölçeği, İş-Aile Çatışmasını Yönetme Öz-yeterliği Ölçeği, Evlilik Doyum Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizi SPSS 23 istatistik programında gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda evlilik doyumu puanlarının öğrenim düzeyi ve aylık gelir ile düşük düzeyde pozitif yönde ilişkili olduğu; evlilik süresi, evlilik biçimi ve çocuk sayısı değişkenleriyle evlilik doyumu puanlarının düşük düzeyde negatif yönde ilişkili olduğu; kişilerin evlilik sayısı, eşleri ile aralarındaki yaş farkı ve evlenme yaşları ile evlilik doyumu ise ilişkili değildir. Ayrıca, kişilerarası yeterlik ve iş-aile çatışmasını yönetme öz-yetkinliğinin evlilik doyumunu yordadığı bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar ilgili literatüre kapsamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Evlilik doyumu, Kişiler arası yeterlilik, İş-aile çatışmasını yönetme öz yetkinliği

Interpersonal Competence and Work-Family Conflicts Self-Efficacy as Predictors of Marriage Satisfaction among Working Women

Öz

The purpose of this study was to investigate interpersonal competence and work-family conflicts self-efficacy as predictors of marriage satisfaction among working women. Participants consisted of 515 married women who residing in Ankara, Malatya, Samsun and Kastamonu and working in various institutions and organizations. Researchers administered the Interpersonal Competency Scale (ICS), the Work-Family Conflict Self-Efficacy Scale (WFCSES), Marriage Satisfaction Scale (MSS), and the Demographic Information Form developed by the researchers. As a result of the study, researchers found that marriage satisfaction scores were positively correlated with education level and monthly income; marital satisfaction scores were negatively correlated with duration of marriage, type of marriage, and number of children. It was found that there was no relationship between marriage number, age difference between their spouses, marriage age and marriage satisfaction. Moreover, the results demonstrated that interpersonal competence and self-efficacy in managing work-family conflict predicted an additional 7 % of variance in marital satisfaction. The findings were discussed in relation with the existing literature.

Anahtar Kelimeler

Marital satisfaction, Interpersonal competence, Self-efficacy of managing work-family conflict

Kaynakça

• Abdel-Khalek, A. M. (2006). Measuring happiness with a single-item scale. Social Behavior and Personality: An International Journal, 34(2), 139-150. doi:10.2224/sbp.2006.34.2.139
• Abdel-Khalek, A. M. (2007). Assessment of intrinsic religiosity with a single-item measure in a sample of Arab Muslims. Journal of Muslim Mental Health, 2(2), 211-215. doi:10.1080/15564900701614874
• Acar, H. (1998). Ankara'da sosyal hizmet kuruluşlarında çalışan üniversite mezunu evli personelin evlilik doyumu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Amanvermez, Y. ve Denizli, S. (2016). İş ve aile çatışmasını yönetme öz-yeterliği ölçeği Türkçe formunun uyarlanması: Yapı geçerliği ve güvenirlik çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 1-17.
• Arslan, M. (2012). İş-aile ve aile-iş çatışmalarının kadın çalışanların iş doyumları üzerindeki etkisi. Birey ve Toplum Dergisi, 2(3), 99-113.
• Bahr, S. J., Chappell, C. B., & Leigh, G. K. (1983). Age at marriage, role enactment, role consensus, and marital satisfaction. Journal of Marriage and Family, 45(4), 795-803. doi:10.2307/351792
• Bandura, A. (2012). On the functional properties of perceived self-efficacy revisited. Journal of Management, 38(1), 9-44. doi:10.1177/0149206311410606
• Baytemir, K. (2014). Ergenlikte ebeveyn ve akrana bağlanma ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide kişiler arası yeterliğin aracılığı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Baytemir, K. (2016, Mayıs). Kişiler arası yeterlik ölçeğinin üniversite öğrencileri üzerinde geçerlik ve güvenirlik çalışması. VI. Uluslararası Canik Sempozyumu (Hedefe Doğru Psikolojik Danışma ve Rehberlik Sempozyumu), Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Belsky, J. (1990). Children and marriage. In E. D. Fincham, & T. N. Bradbury (Eds.), The psychology of marriage (pp. 172-200). New York: Guilford Press.
• Bradbury, T. N., Fincham, F. D., & Beach, S. R. (2000). Research on the nature and determinants of marital satisfaction: A decade in review. Journal of Marriage and Family, 62(4), 964–980.
• Buhrmester, D., Furman, W., Wittenberg, M. T., & Reis, H. T. (1988). Five domains of interpersonal competence in peer relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 55(6), 991–1008. doi:10.1037/0022-3514.55.6.991
• Buluş, M. ve Bağcı, B. (2016). Evlilik doyumu: Aile yılmazlığı ve etkili iletişim becerilerinin rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 136-152.
• Byrne, B. M. (2012). Structural equation modeling with Mplus: Basic concepts, applications, and programming. New York: Routledge Academic.
• Çağ, P. (2011). Evli bireylerde eş desteği ve evlilik doyumu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çarıkçı, İ. H. ve Çelikkol, Ö. (2009). İş-aile çatışmasının örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyetine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9), 153-170.
• Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2009). Aile-iş çatışması, iş stresi ve örgütsel sadakatin iş performansına etkisi: Savunma sektöründe ampirik bir çalışma. Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2), 217-245.
• Çilli, A., Kaya, N., Bodur, S., Özkan, İ. ve Kucur, R. (2004). Ev kadınlarında ve çalışan evli kadınlarda psikolojik belirtilerin karşılaştırılması. Genel Tıp Dergisi, 14(1), 1-5.
• DeSalvo, K. B., Fisher, W. P., Tran, K., Bloser, N., Merrill, W., & Peabody, J. (2006). Assessing measurement properties of two single-item general health measures. Quality of Life Research, 15(2), 191-201. doi:10.1007/s11136-005-0887-2
• Elo, A.-L., Leppänen, A., & Jahkola, A. (2003). Validity of a single-item measure of stress symptoms. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 29(6), 444-451. doi:10.5271/sjweh.752
• Finney, S. J., & DiStefano, C. (2013). Non-normal and categorical data in structural equation modeling. In G. R. Hancock & O. Mueller (Eds.), Structural equation modeling: A second course (2nd ed., pp. 439-492). Greenwich, CT: Information Age Publishing.
• Gorchoff, S., John, O. P., & Helson, R. (2008). Contextualizing change in marital satisfaction during middle-age: An 18-year longitudinal study. Psychological Science, 19, 1194–1200. doi:10.1111/j.1467-9280.2008.02222.x
• Güngör, Z. Y. (2019). Evli bireylerde yaşam doyumunun yordayıcısı olarak evlilik doyumu ve bağlanma boyutları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (7th ed.). Essex: Pearson Education Limited.
• Hennessy, K. D. (2005). Work-family conflict self-efficacy: A scale validation study. (Unpublished dissertation). The University of Maryland, Maryland.
• Hennessy, K. D., & Lent, R. W. (2008). Self-efficacy for managing work–family conflict validating the English language version of a Hebrew scale. Journal of Career Assessment 16(3), 370-383. doi:10.1177/1069072708317383
• Houser, A. G. (2009). Evli bireylerin sahip oldukları iletişim çatışması türü, romantik kıskançlık ve duygusal zeka düzeylerinin evlilik doyumuna etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Howitt, D., & Cramer, D. (2014). Research methods in psychology (4th ed.). Harlow: Pearson.
• Jamieson, S. (2004). Likert scales: How to (ab) use them. Medical Education, 38(12), 1217-1218. doi:10.1111/j.1365-2929.2004.02012.x
• Kahraman, Z. (2011). Bir evlilik ve aile hayatı eğitim programının evli kadınlarda evlilik uyumuna ve aile sistemine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kavak, A. (2018). Evli bireylerde çatışma yönetimi ve evlilik doyumu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kendir, M. E. ve Demirli, C. (2016). Evlilik doyumu üzerinde anne baba tutumunun etkisinin incelenmesi. Education Sciences, 11(3), 96-113.
• Kılbitmez, R. (2018). Çalışan evli kadınların evlilik doyumu düzeylerinin demografik değişkenler ve ev içi iş paylaşımı üzerinden yordanması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Kızılgöl, A. (2012). Kadınların iş gücüne katılımının belirleyicileri: Ekonometrik bir analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 88-101.
• Knapp, T. R. (1990). Treating ordinal scales as interval scales: An attempt to resolve the controversy. Nursing Research, 39(2), 121–123. doi:10.1097/00006199-199003000-00019
• Lewis, R. A., & Spanier, G. B. (1979). Theorizing about the quality and stability of marriage. In W. R. Burr, R. Hill, F. I. Nye, & I. L. Reiss (Eds.), Contemporary theories about the family (pp. 268-294). New York: The Free Press.
• Norman, G. (2010). Likert scales, levels of measurement and the “laws” of statistics. Advances in Health Sciences Education, 15(5), 625-632. doi:10.1007/s10459-010-9222-y
• Özgüven, İ. E. (2009). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: PDREM Yayınları.
• Özgüven, İ. E., Ekici, G., Argun, N. ve Dilek, N. (2014). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Polat, D. (2006). Evli bireylerin evlilik doyumları, aldatma eğilimleri ve çatışma eğilimleri arasındaki ilişkilerin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Rhemtulla, M., Brosseau-liard, P. É., & Savalei, V. (2012). When can categorical variables be treated as continuous? A comparison of robust continuous and categorical sem estimation methods under suboptimal conditions. Psychological Methods, 17(3), 354-373. doi:10.1037/a0029315
• Robins, R. W., Hendin, H., & Trzesniewski, K. H. (2001). Measuring global self-esteem: Construct validation of a single-item measure and the Rosenberg self-esteem scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(2), 151-161. doi:10.1177/0146167201272002
• Sancaktar, N. (2016). Yeni evlenen ve uzun süredir evli olan çiftlerin evlilikte problem çözme becerisi düzeylerinin öznel iyi oluş ve evlilik doyumu düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Schlomer, G. L., Bauman, S., & Card, N. A. (2010). Best practices for missing data management in counseling psychology. Journal of Counseling Psychology, 57(1), 1-10. doi:10.1037/a0018082
• Solmuş, T. (2011). Çift, evlilik ve aile terapisi. İstanbul: Doruk Yayınları.
• Spanier, G. B., & Lewis, R. A. (1980). Marital quality: A review of the seventies. Journal of Marriage and the Family, 2(4), 825-839.
• Spitzberg, B. H., & Cupach, W. R. (2012). Handbook of interpersonal competence research. New York: Springer-Verlag.
• Şahin, E. E. ve Gizir, C. A. (2013). Kişiler arası yetkinlik ölçeği-kısa formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 144-158.
• Şen, B. (2009). Evlenmek üzere başvuruda bulunan bir grup nişanlı çiftin evlilik ve 'evlilik öncesi çift eğitimi'ne ilişkin bilgi, görüş ve değerlendirmeleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Tarhan, N. (2005). Kadın psikolojisi. İstanbul: Nesil Yayınları.
• Tarhan, N. (2010). Evlilik psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Taşköprü, M. (2013). Evlilik doyumu ile problem çözme becerileri, stresle başa çıkma ve evlilik süresi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.
• Wanous, J. P., Reichers, A. E., & Hudy, M. J. (1997). Overall job satisfaction: How good are single-item measures? Journal of Applied Psychology, 82(2), 247-452.
• Yalçın, H. (2014). Evlilik uyumu ile sosyodemografik özellikler arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 250-261.
• Yıldırım, İ. (1993). Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki evli bireylerin doyum düzeyleri. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(4), 23-29.