Kıyı Nöbeti: Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’de Kıyı Koruması

Yıl 2008, Cilt: 23 Sayı: 1, 187 - 210, 01.06.2008

Şenay Özdemir

Öz

et Bu makale Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki özel bir kıyı güvenlik sisteminin yapısını ve unsurlarını inceliyor. Düşman ve haydut gemilerinin sürekli tehditleri Osmanlı donanmasının mevcut savunmasına ek olarak kıyı bölgelerinde ilave önlemler alınmasını gerektirmekteydi. Saldırı olasılığına karşı devamlı denizi gözetlemekle görevli olan asker ve sivil personelden oluşan Kıyı Nöbeti sistemi bu bağlamda Osmanlının Akdeniz’deki genel savunmasının bir unsuruydu. Bu çalışmada Kıyı Nöbeti tanımlanarak, uygulamaya katılan gruplar çerçevesinde açıklandıktan sonra uygulamanın Osmanlı kıyı güvenliği üzerindeki sonuçları tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Akdeniz, Deniz Haydudu, Kıyı Güvenliği

Kaynakça

• Başbakanlı Osmanlı Arşivi
• Cevdet Askeriye, Belge No. 2672, 2674, 2732, 12469, 38224.
• Cevdet Bahriye, Belge No. 627, 1035, 1245, 2372, 2597, 3942, 5505, 6427, 6895, 9244, 9610, 10553, 11729, 12506,16474.
• Cevdet Zaptiye, Belge No. 116, 1095, 1406, 1999, 2569.
• Cevdet Maliye, Belge No. 27348.
• Cevdet Dahiliye, Belge No. 1579, 16474.
• Cevdet Tımar, Belge No. 8043.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul Bölge Müdürlüğü Arşivi
• Resmo Şer’iye Sicili No. 48; No. 60; No. 415.
• Numaralı Mühimme Defteri 1993, Ankara: T. C Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü.
• Numaralı Mühimme Defteri 1994, Ankara: T. C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. C C
• Numaralı Mühimme Defteri 1996, Ankara: T. . Başbakanlık Devlet
• , Arşivleri Genel Müdürlüğü.
• Numaralı Mühime Defteri 2002, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü.
• Akgündüz 1991, Ahmet Akgündüz, Osmanlı Kanunnameleri Ve Hukuki Tahlilleri, III, İstanbul: FEY Vakfı Yayınları.
• Akgündüz 1992, Ahmet Akgündüz, Osmanlı Kanunnameleri Ve Hukuki Tahlilleri, V, İstanbul: FEY Vakfı Yayınları.
• Bono 2003, Salvatore Bono, Yeniçağ İtalya ’sına’a Müslüman Köleler, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bostan 1994, İdn's Bostan, “Derya Beyi’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 9, 200—201.
• Çelik 1998, Şenol Çelik, “Kıbrıs Seferi Sonrasında Kıbrıs Adası İle İçel Kıyılarının Korunmasına Yönelik Çalışmalar Ve Hristiyan Korsanların Buralara Saldırıları”, Kıbrıs Araştırmaları Dergisi, 4/ 3.sf. 289-301.
• De Groot 1994, Alexander H. De Groot, “The Ottoman Mediterranean Since Lepanto (October 7th, 1571), Naval Warfare During The Seventeenth and Eighteenth Centuries”, Anatolica, XX, 269—293.
• Dieter Hütteroth 2002, Du Jourdin 1993,
• Durugönül 1995, Serra Durugönül, “Kilikia Kulelerinin Tarihteki Yeri”, Arkeoloji Dergisi, Sayı III, 197—202.
• Evliya Çelebi 1999, Evliya Çelebi Seyahatnamesi (Haz. Zekeriya Kurşun ve Faroqhi 1994, Greene 2000, Gülsoy 2002, İnalcık l996a,
• İnalcık l996b, Keser 1999, Lowry 2002,
• Luttrell 1989, Maltezu 1983, Hrisa A. Maltezu, “İ Frurisi ton Paralion tou Diamerismatos Retimnu”, Rethimno: Ariadni, Orhonlu 1971, Orhonlu 1990, Özcan 1999, Özcan 2003, Özdemir 2004, Pamuk 2003, Piri Reis 1988,
• Randolph 1998, Refik 1989, Tolias 1999, " 'Vatin 2004, ' '
• Uzunçarşılı 1988, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devleti 'nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, (3. baskı), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Şenay Özdemir