Tarafsızlığın Farklı Görünümleri: İkinci Dünya Savaşı Sırasında İspanya ve Türkiye'nin Dış Politikaları

Yıl 2022, Cilt: 37 Sayı: 1, 375 - 394, 28.07.2022

Uğur Serçe

https://doi.org/10.18513/egetid.1148771

Öz

İkinci Dünya Savaşı’na ilişkin çalışmalarda üzerinde yeterince durulmayan kritik bir nokta, savaşa katılmayan devletlerin izledikleri politikalar arasındaki farklılıklardır. Bu çalışmada, tarafsız devletler üzerine yapılan karşılaştırmalı çalışmaların İkinci Dünya Savaşı ile ilgili araştırmaları zenginleştirme potansiyeline sahip olduğu düşüncesinden hareketle, savaş sırasında İspanya ve Türkiye'nin izlediği politikaların karşılaştırmalı bir analizi yapılmaktadır. Genel olarak "tarafsızlık" kavramı çerçevesinde değerlendirilse de, İspanya ve Türkiye'nin İkinci Dünya Savaşı sırasında izlediği politikalar arasında kayda değer farklılıklar mevcuttur. Bu iki devletin "tarafsızlık" ve "savaş-dışılık" arasındaki değişken konumları, analizin odak noktasını teşkil etmektedir. Savaş sırasında İspanya'nın Mihver devletlerine, Türkiye'nin ise Müttefiklere yakın bir çizgide olmasını sağlayan ideolojik nedenler ve koşullar da çalışmada vurgulanan noktalar arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tarafsızlık, Savaş-dışılık, İkinci Dünya Savaşı, Franco Rejimi.

Different Manifestations of Neutrality: The Foreign Policies of Spain and Turkey During the Second World War

Öz

A critical point that is not sufficiently addressed in studies of Second World War is the significant differences between the policies followed by states that did not participate in the war. This study undertakes a comparative analysis of the policies pursued by Spain and Turkey during the war, on the basis that comparative studies on neutral states have the potential to enrich research on the Second World War. Although both countries are generally assessed under the term "neutrality", there were important differences between the policies of Spain and Turkey during the Second World War. The variable positions between "neutrality" and "non-belligerency" of these two states constitute the focus of the analysis. The ideological reasons and conditions that enabled Spain to take a close line to the Axis powers and Turkey to the Allies during the war are also among the points emphasized in the study.

Anahtar Kelimeler

Neutrality, Non-belligerency, The second world war, The Franco regime, Turkey

Kaynakça

• "Armaoğlu 2010 Fahir Armaoğlu, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, Alkım Yayınevi, İstanbul."
• "Aydın 2009 M. Aydın, “İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye, 1939-1945”, Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919-1980, ed. Baskın Oran, İletişim Yayınları, İstanbul, pp. 399-475."
• "Bowen 2006 Wayne H. Bowen, Spain During World War II, University of Missouri Press, Columbia."
• "Cottey 2018 Andrew Cottey, “European Neutrality in Historical Perspective”, The European Neutrals and NATO, ed. Andrew Cottey, London: Palgrave Macmillan, pp. 21-44."
• "Çelik 2018 Ahmet Çelik, “İkinci Dünya Savaşı’nda Hükümet-Basın İlişkileri ve Gazeteci Mebuslar”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 28, No. 2, pp. 315-331."
• "Deringil 1994 Selim Deringil, Denge Oyunu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul."
• "Devine 2008 Karen Devine, “A Comparative Critique of the Practice of Irish Neutrality in the ‘Unneutral’ Discourse”, Irish Studies in International Affairs, No. 19, pp. 73-97."
• "Kaya 2019 A. Raşit Kaya, İspanya Faşizmden Demokrasiye, Ayrıntı Yayınları, İstanbul."
• "Kennedy 1988 Paul Kennedy, The Rise and Fall of the Great Powers: Economic Change and Military Conflict from 1500 to 2000, Random House, New York."
• "Koçak 1986 Cemil Koçak, Türkiye’de Milli Şef Dönemi 1938-1945, Yurt Yayınları, Ankara."
• "Leitz 2002 Christian Leitz “Nazi Germany and Francoist Spain, 1936-1945”, Spain and the Great Powers in the Twentieth Century, eds. Sebastian Balfour and Paul Preston, Taylor & Francis, pp. 135-158."
• "León 2005 Ángeles Egido León, “Franco y la Segunda Guerra Mundial. Una Neutralidad Comprometida”, Ayer, No. 57, pp. 103-124."
• "Marquina 1998 Antonio Marquina, “The Spanish Neutrality During the Second World War”, American University International Law Review, Vol. 14, No. 1, pp. 171-184."
• "Öztoprak 1999 İzzet Öztoprak, “İkinci Dünya Savaşı Döneminde Adana Görüşmelerinin Askeri Yönü”, Belleten, Vol. 63, No. 237, pp. 597-618."
• "Packard 1992 Jerold M. Packard, Neither Friend Nor Foe: The European Neutrals in World War II, Scribner, New York."
• "Payne 2008 Stanley G. Payne, Franco and Hitler. Spain, Germany, and World War II, Yale University Press, New Haven."
• "Pike 2008 David Wingeate Pike, Franco and the Axis Stigma, Palgrave Macmillan, New York."
• "Preston 1994 Paul Preston, Coming of the Spanish Civil War, Routledge, London."
• "Reginbogin 2009 Herbert R. Reginbogin, Faces of Neutrality: A Comparative Analysis of the Neutrality of Switzerland and Other Neutral Nations During WW II, Lit Verlag, Berlin."
• "Ronzitti 2005 Natalino Ronzitti, “Italy’s Non-belligerency during the Iraqi War”, International Responsibility Today, ed. Maurizio Ragazzi, Brill Nijhoff, pp. 197-207."
• "Russell&Tokatlian Roberto Russell&Juan Gabriel Tokatlian. ""Relaciones internacionales y política interna: Los neutrales en la Segunda Guerra Mundial, un estudio de caso."" Foro Internacional, Vol. 41, No. 1, pp. 63-103."
• "Uzgel 2009 İlhan Uzgel, “İtalya’yla İlişkiler”, Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919-1980, ed. Baskın Oran, İletişim Yayınları, İstanbul, pp. 292-296."
• "VanderLippe 2001 John M. VanderLippe, “A Cautious Balance: The Question of Turkey in World War II”, The Historian, Vol. 64, No. 1, pp. 63-80."
• "Vural 2008 Mithat Kadri Vural, “II. Dünya Savaşı Türkiyesi’nde Bir Muhalefet Örneği Olarak ‘Tan’ Gazetesi”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Vol. 7, No. 16, pp. 381-395."
• "Wilson 1941 Robert R. Wilson, “’Non-Belligerency’ in Relation to the Terminology of Neutrality”, American Journal of International Law, Vol. 35, No.1, pp. 121-123."
• "Wylie 2002 Neville Wylie, “Introduction: Victims or Actors? European Neutrals and Non-Belligerents, 1939–1945”, E, ed. Neville Wylie, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 1-30."
• "Yüksel 2019 Murat Yüksel, İkinci Dünya Savaşı Döneminde Türkiye- İspanya ilişkileri (1939-1945), Master Thesis in Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı, Giresun."