Political Life in Salonica During the 31 May 1915 Elections According to Balkanlar Newspaper

Yıl 2025, Cilt: 40 Sayı: 1, 165 - 198, 30.07.2025

Murat Kaya

https://doi.org/10.18513/egetid.1667216

Öz

BALKANLAR GAZETESİNE GÖRE 31 MAYIS 1915 SEÇİMLERİNDE SELÂNİK’TE SİYASİ HAYAT

Öz

31 Mayıs (13 Haziran) 1915 seçimleri Balkan Savaşları’nın ardından topraklarını büyüten Yunanistan’da yapılan ilk seçimlerdir. Seçim sürecinde siyasi partiler Selânik’te örgütlenmeye büyük önem vermiş ve bu şehirde zafer elde etmek için yoğun gayret sarf etmişlerdir. Seçimlerde, ülke genelinde Venizelos’un liderliğindeki Liberal Parti birinci olmuş ve Yunan Parlamentosu’nda çoğunluğu elde etmiştir. Selânik’te ise ülke genelinin tam tersi bir sonuç ortaya çıkmıştır. Yunanistan’daki genel sonuçların aksine Selânik’teki seçimleri liberaller değil kralcılar kazanmıştır. Bu çalışmanın temel amacı Selânik’teki seçim sonucuyla ülke genelindeki seçim sonuçları arasındaki farklılığın nedenlerini ortaya koymaktır. Ayrıca Selânik’in kozmopolit yapısının seçim sonuçlarına etki edip etmediği tespit edilmeye çalışılacaktır. Seçimlerin öncesinde Yunanistan’da yaşanan siyasi gelişmeler, dış politikadaki farklı düşüncelerin iç siyasete yansımaları, Cihan Harbi’nin Yunanistan’a etkileri, partilerin Selânik’teki siyasi faaliyetleri, Selânik’te yaşayan Müslümanların seçim sürecinde nasıl bir tutum sergilediği, mebus adaylarının belirlenme sürecinde yaşanan gelişmeler, basındaki polemikler, şehirdeki gerginlikler ve seçim sonuçları bu çalışmada incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yunanistan , Selânik , 31 Mayıs 1915 Seçimleri , Kral Konstantin , Venizelos

Kaynakça

• Amca 2013 Hasan Amca, Doğmayan Hürriyet, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Anastassiadou 2015 Meropi Anastassiadou, Tanzimat Çağında Bir Osmanlı Şehri Selanik (1830-1912), çev. Işık Ergüden, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Arı 2023 Kemal Arı, Büyük Mübadele, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Bayur 1991 Yusuf Hikmet Bayur, Türk İnkılâbı Tarihi, 3. Cilt, 2. Kısım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Clogg 2018 Richard Clogg, Yunanistan’ın Kısa Tarihi, çev. Dilek Şendil, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Çetin 2010 Nurten Çetin, “1914 Osmanlı-Yunan Nüfus Mübadelesi Girişimi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 24 (2010), s. 149-172.
• Demir 2007 Fevzi Demir, Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebusan Seçimleri 1908-1914, İmge Kitabevi, Ankara.
• Demirhan 2012 Hasan Demirhan, Yunanistan’da Emperyalist Kavga (1914-1918), İdil Yayıncılık, İstanbul.
• Demirözü 2005 Damla Demirözü, “Megali İdea’dan Ankara Antlaşması’na (1930) Eleftherios Venizelos”, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 35-36 (Mayıs-Kasım 2005), s. 291-312.
• Erdem 2010 Nilüfer Erdem, Yunan Tarihçiliğinin Gözüyle Anadolu Harekatı (1919-1923), Derlem Yayınları, İstanbul.
• Erim 1953 Nihat Erim, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, 1. Cilt, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Georgiadou 2001 Kirki Georgiadou, “Selânik Yunanlıları”, Selânik 1850-1918, yay. haz. Gilles Veinstein, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Halıcı ve Burgaç 2020 Şaduman Halıcı - Murat Burgaç, Tanin Gazetesinde Çanakkale Savaşları, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• Hart 2018 Basil Liddell Hart, Birinci Dünya Savaşı Tarihi, çev. Kerim Bağrıaçık, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Hatipoğlu 1988 M. Murat Hatipoğlu, Yunanistan’daki Gelişmelerin Işığında Türk-Yunan İlişkilerinin 101 Yılı (1821-1922), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• Heneage 2023 James Heneage, Kısa Yunanistan Tarihi, çev. Mukadder Şahin, Say Yayınları, İstanbul.
• Kenber ve Kaya 2018 Bilgi Arif Kenber - Dilek Akyalçın Kaya, Bir Defterin Işığında Selanikli Mustafa Arif Efendi (1852-1941) ve Ailesi, Libra Yayıncılık, İstanbul.
• Kerimoğlu 2017 Hasan Taner Kerimoğlu, “Osmanlı Devleti ile Yunanistan Arasındaki İlk Mübadele Girişimi: 1914 Mübadele Girişimi ve Tarihsel Önemi”, Mübadele Kitabı, ed. O. P. Yapucu, C. Özgün, Y. Aksan, Ege Üniversitesi Yay. İzmir.
• Kobakizade 2012 Kobakizade İsmail Hakkı, Bir Mübadilin Hatıraları, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Mazower 2013 Mark Mazower, Selanik: Hayaletler Şehri Hıristiyanlar, Müslümanlar ve Yahudiler, 1430-1950, çev. Gül Çağalı Güven, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Molho 2015 Rena Molho, Selanik Yahudileri 1856-1919 Özel Bir Cemaat, çev. Panayot Abacı, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• Özsüer 2018 Esra Özsüer, “I. Dünya Savaşı’nda Yunanistan’ın Tarafsızlığına Karşı Venizelos-“Entente Cordiale” İşbirliği ve Propaganda Çalışmaları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi: 63, s. 241-274.
• Sayılır 2014 Burhan Sayılır, Çanakkale Savaşı’nda Psikolojik Harekât Faaliyetleri ve Koşullar: Aileni Özlemedin mi?, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Smith 2017 Michael Llewllyn Smith, Yunanistan’ın Anadolu Hayali 1919-1922, çev. Nilgün Engin, Tarihçi Kitabevi, İstanbul.
• Söylemezoğlu 1946 Galip Kemalî Söylemezoğlu, Canlı Tarihler, 5. Cilt, Türkiye Yayınevi, İstanbul.
• Svoronos 1935 N. J. Svoronos, Yunanistan Nüfusu ve Yunanistan Nüfus Sayımları, Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, İstanbul.
• Yunan Parlamentosu 1986 Yunan Parlamentosu [Βουλή των Ελλήνων], Temsilciler, Senatörler ve Milletvekilleri Kayıtları [Μητρώο Πληρεξουσίων, Γερουσιαστών και Βουλευτών 1822-1935], Atina.
• Yellice 2016 Gürhan Yellice, “Birinci Dünya Savaşı ve Yunanistan: Çanakkale’den Milli Bölünmeye”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: XVI, Sayı: 32, s. 205-242.